Dimensions

Height	Width	Length	Weight
1.07	-	-	-

Preservation: no

Description

Λευκός αμάνικος, μακρύς επενδύτης, ανοιχτός μπροστά, βασικό εξάρτημα της πωγωνίσιας φορεσιάς, που φοριέται πάνω από το πουκάμισο (ρουτί) και είναι κοντύτερος απ’ αυτό. Φτιαγμένος από ντόπια μαλλιά, υφασμένος, νεροτριβιασμένος και στολισμένος με άσπρα γαϊτάνια είναι σεγκούνι, ενώ φτιαγμένος από “καλύτερο”, αγοραστό ύφασμα, στολισμένο με μαύρα γαϊτάνια και, ίσως και αγοραστές, κόκκινες φούντες και κουμπιά είναι σαγιάκι. Το σαγιάκι φορούν οι νύφες και οι νιόνυφες, αλλά και όσες παντρεμένες δεν είναι μεγάλες σε ηλικία. Το σεγκούνι φοριέται από τις ανύπαντρες, τις ηλικιωμένες και τις χήρες ή τις πενθούσες, επειδή θεωρείται “σκέτο”, καθώς το άσπρο γαϊτάνι δεν φαίνεται πάνω στο λευκό σαγιάκι. Τόσο το σεγκούνι όσο και το σαγιάκι έχουν το ίδιο κόψιμο, και τα δυο στολίζονται μπροστά με επίρραπτη, αγοραστή τσόχα (ρούχο) σε σκούρα χρώματα. Υπάρχει όμως και τρίτος επενδύτης, πολύ σπανιότερος, αφού φοριέται μόνο μία ή δύο φορές από τη νύφη στη στέψη και, ίσως, οκτώ μέρες μετά το γάμο, στα πιστρόφια. Είναι το πανωσάγιακο, ένα σαγιάκι με “αυτιά” στους ώμους, πότε άσπρα και πότε ντυμένα με ρούχο, με φούντες όχι μόνο στη μέση αλλά και στ’ αυτιά, που φοριέται πάνω και από τον ντουλαμά. Οι περισσότερες γυναίκες το δανείζονταν και όσες είχαν δικό τους, αφαιρούσαν, όπως εδώ, τις φούντες μετά το γάμο και το φορούσαν ως σαγιάκι. Το πανωσάγιακο είναι φτιαγμένο από ένα ίσιο, πίσω φύλλο, τη “μάνα”, πλάτους 22εκ., που αφού σχηματίσει τον ώμο και το μεγαλύτερο μέρος του ανοίγματος του χεριού, κατεβαίνει με το μισό του πλάτος στην κάθε μπροστινή πλευρά. Στην εξωτερική του πλευρά ενώνεται με το λοξό, μπροστινό φύλλο που ξεκινά κάτω από το γιακά. Στην βάση της ένωσής του, στο μπροστινό φύλλο είναι συρραμμένο, όρθιο, στενό τριγωνικό κομμάτι υφάσματος. Κάτω και πίσω από τους ώμους, τριγωνικά αυτιά. Κατακόρυφο κομμάτι υφάσματος συμπληρώνει ξεκινώντας το κάτω άνοιγμα του χεριού και ενώνεται χαμηλότερα με το λαγκιόλι. Ψηλά, η μια πλευρά συνδέεται με τη “μάνα”, με σειρά από συμπλεκόμενες θηλιές, φτιαγμένες από μαύρα κορδόνια. Η μύτη του ανοίγματος μένει ανοιχτή ως το σημείο όπου αρχίζει το μεγάλο, ψηλό λαγκιόλι. Η μύτη του λαγκιολιού, σε μήκος 13εκ., εξέχει έχοντας “τσιμπηθεί” με μαύρες, αόρατες βελονιές, δημιουργώντας δυο δίπλες, τις κάχες. Οι κάχες στολίζονται με διπλά και τριπλά γαζιά σε μαύρο και κόκκινο χρώμα, που δίνουν έμφαση στον διάκοσμο της πλάτης φθάνοντας ως τους ώμους. Λεπτή, κόκκινη βελονιά σε σχήμα “Τ”, ανεβαίνει και στολίζει την σπείρα που φτιάχνει μαύρο κορδόνι, απολήγοντας σε διακοσμητικό σχήμα που θυμίζει ευθύ και αντεστραμμένο “f”. Η ίδια κομψή βελονιά περιβάλλει την πίσω όψη του γιακά, και περιγράφει, κάτω από το κορδόνι, το οριζόντιο τελείωμα και την γωνία του ρούχου. Και πάλι στην πίσω όψη, στολίζει την κορυφή στο άνοιγμα του λαγκιολιού αλλά και, σε μαύρο χρώμα τονίζει τη γωνία του. Τα δίχρωμα γαζιά και η κομψή διακοσμητική βελονιά δίνουν ανάλαφρο αέρα στο βαρύ ρούχο. Μαύρο κορδόνι υπογραμμίζει το τρίγωνο στην “τσιμπημένη” μύτη του λαγκιολιού, σχηματίζοντας κόμπους στις πλαϊνές πλευρές του. Στο κέντρο, έχουν στερεωθεί από τρεις κόκκινες φούντες δεξιά κι αριστερά. Με μαύρο γαϊτάνι τονίζεται και η ραφή του πλαϊνού κομματιού με το διπλανό του φύλλο ως περίπου το ύψος του λαγκιολιού. Στη συνέχεια σημειώνεται με λευκό ψαροκόκαλο. Η ίδια μεταξοκλωστή περιβάλλει όλες τις άλλες ραφές του πανωσάγιακου με άσπρο γαζί. Κάθε λαγκιόλι έχει στο μέσον περίπου της βάσης του κατακόρυφο άνοιγμα 11εκ., που κλείνει στη μύτη του με τρεις θηλιές. Από πάνω, μικρό “τσίμπημα” με κόκκινες κλωστές. Στην μπροστινή όψη, σκούρο μπλε ρούχο ντύνει τον μικρό, όρθιο γιακά και όλο σχεδόν το στήθος ως αρκετά κάτω απ’ τη μέση. Με την ίδια τσόχα είναι ντυμένα πίσω και τ’ αυτιά. Στο εσωτερικό τελείωμα του μπροστινού μπλε ρούχου, τριγωνικό, συρραμμένο κομματάκι τσόχας λοξεύει την αναμενόμενη ορθή γωνία. Το μαύρο κορδόνι, που περιτρέχει όλα τα ανοίγματα και διακοσμεί το πανωσάγιακο, σχηματίζει στη γωνία μικρή, διακοσμητική θηλιά. Στο μπροστινό άνοιγμα, στο μέσον της επίρραπτης τσόχας, δυο ασημί τσαπρακούλια, με άλλα δυο ζευγάρια, προορίζονταν να συγκρατούν τις άκρες του ανοίγματος στο στήθος. Ο ρόλος τους είναι μάλλον διακοσμητικός αφού οι επενδύτες έκλειναν με μεγάλες κόπιτσες (τοκάδες). Τα δίδυμα τσαπρακούλια με το δαντελωτό στρογγυλό περίγραμμα έχουν στο κέντρο τους φουσκωτό άνθος με εναλλάξ διάτρητα και συμπαγή πέταλα. Για να μη χαλάσει η φόρμα του επενδύτη, οι γυναίκες όχι μόνο δεν κάθονταν επάνω του αλλά συχνά εφάρμοζαν το στράκωμα: “δρόσιζαν” τα ρούχα, τα δίπλωναν και τα έβαζαν κάτω από το στρώμα για να διατηρούνται οι τσακίσεις.

Comments

Κηλίδες, ιδίως στην αριστερή μπροστινή πλευρά.

Material

silk cord	Object decoration
wool yarn	Object
silk thread	Object decoration
felt	Object decoration
metal amalgam	Object decoration

Technique

applique		Object decoration
chyti (with embroideries in open or drawn threadwork)		Object decoration
embroidery	herring bone stitch	Object decoration
embroidery	stitch	Object decoration
handwoven fabric	water-rolled	Object
industrially woven textile		Object decoration

Decoration Category & Subject

Decoration Category	Decoration Topic
geometric decoration

Construction

Constructor: tailors

Construction Time: beginning of 20th century

Construction Location

Country	Geographic Area	Perfecture	Region
Greece	Epirus	Ioannina	Pogoni

Usage Location

Country	Geographic Area	Perfecture	Region
Greece	Epirus	Ioannina	Pogoni

Usage

User	User Age	Social Age	National Group	Usage Period	Usage Time	Usage Ocassion	Usage Purpose	Possible Time Usage
woman	young woman	bride			beginning of 20th century
woman	young woman	married woman			beginning of 20th century

Acquisition

Acquisition Way	Donnation
Collector	Κουτλίδης Χρ.
Additional Information	Koutlidis Chr.
Acquisition Date	10/4/1970

Bibliography

Antzaka-Vei, Ε. 1966, "Η τοπική ενδυμασία του Πωγωνίου", Ethnografika, vol. 10: 19-90, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation.

Hadjimichali, A., 1978,Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι, vol. 1, (Giannara-Ioannou, T. ed., Athens, Melissa publications.

Papantoniou, Ι. 1996, Ελληνικές τοπικές ενδυμασίες, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation.

Vakalis, Th., Τα Άνω Ραβένια και τα Δυτικότερα Ζαγοροχώρια, Ιστορία, Πολιτισμός, Θεσμοί, Λαογραφία, Militos publications, no date recorded.

Publications

There are no Publications related to this item yet

Expositions

Museum of the History of the Greek Costume, [Pogoni-Gynaikeia Endymasia. Shmadia allagon-shmeia statherothtas], March 2006 - June 2007.

Record Information

Researcher	-
Research Time	-
Research Type	-
Information Person	Κουτλίδης Χρ.
Recorder	Ροβάτσου Αγγελική
Record Time	-