Διαστάσεις

Ύψος	Πλάτος	Μηκος	Βάρος
1,19	0,34	-	-

Συντήρηση: ΟΧΙ

Περιγραφή

Φουστάνι με πατσαγκέλμπρα, αμάνικο, γυναικείο φουστάνι μαύρου χρώματος, που φορούν οι παντρεμένες σε επίσημες περιστάσεις. Είναι καμωμένο από αδίμτο (δίμιτο) σαγιάκι (μαλλί της νεροτριβής), από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό. Ύστερα γινόταν το ντουλάπιασμα, το κέντημα στο χέρι και τέλος η βαφή. Τα μαύρα σαν αυτό φουστάνια βάφονταν με σατζίκιμπριτ (μαυρόχρωμα) και κελεμπέκι (τα φύλλα της καλαθιάς). Τα βαμβακερά νήματα του κεντήματος κατά τη βαφή δεν “έπιαναν” χρώμα. Το φουστάν αποτελείται από ένα μονοκόμματο φύλλο υφάσματος μπρος – πίσω και στο πλάι φαρδαίνει με την προσθήκη τεσσάρων λοξών φύλλων, που ονομάζονται κλίντα, (δύο σε κάθε πλευρά) από το άνοιγμα της μασχάλης, καβαδούρα, και κάτω. Εσωτερικά, το άνοιγμα του αυχένα είναι ρελιασμένο με καφέ, βαμβακερό, υφαντό. Για τη διακόσμηση πρώτα στρίφωνουν τα ανοίγματα. Η διαδικασία του κεντήματος χωρίζεται σε δύο στάδια. Το πρώτο, με το βάρδε ή κιτρίνισμα, είναι η εκτέλεση της κεντητής διακόσμησης του ποδόγυρου με χρωματιστά νήματα και βελονιά αλυσίδα. Το δεύτερο, με το μπάρδε ή άσπρισμα, είναι η εκτέλεση της διακόσμησης με λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι, με βελονιά θηλειά. Η διακόσμηση από κάτω προς τα πάνω είναι η εξής: κόκκινο γκαϊτάνι, μπλε και μαύρα βίτσα (σειρές από αλυσίδα βελονιά που χωρίζουν τις ζώνες διακόσμησης), λευκή φούρκεζα (κλαδί με διχαλωτή απόληξη), λευκά μιλιγκόνα (βελονιά γαζί ή πατητή), καρούλε (χρωματιστοί ρόμβοι με λευκό σταυρό στη μέση) και κλίτσε (τα υπόλοιπα μοτίβα της ζώνης), λευκά μιλιγκόνα, κουδέλα (είδος πυκνής ζιγκ-ζαγκ γραμμής από λευκό βαμβάκι που σχηματίζει ταινία) που περιβάλλεται από ζιντίρ (αλυσίδα), λευκά μιλιγκόνα και πελιστέρε (μοτίβο ελεύθερο προς τα πάνω που δεν περιβάλλεται από σειρές). Όλες ζώνες διαχωρίζονται πάντα με βίτσα. Τόσο στα πελιστέρε όσο και στα κλίτσε εναλλάσσεται το μπλε χρώμα με το πράσινο. Εσωτερικά από τις πίσω ραφές είναι κεντημένα τέσσερα κλαδάκια, τα ντάλε. Τέλος, γίνεται διακόσμηση στην τραϊλέ, τραχηλιά, με μαύρο γκαϊτάνι και μπλε, μαύρα και κίτρινα βίτσα και τιέλι θρίτουρ, γαϊτάνι ζιγκ-ζαγκ. Στην καβαδούρα αριστερά, μαύρο φερμουάρ 14εκ. (μεταγενέστερη επέμβαση).

Παρατηρήσεις

Σε πολύ καλή κατάσταση.

ΥΛΗ

βαμβακερή κλωστή	Διάκοσμος αντικειμένου
βαμβάκι	Αντικείμενο
γαϊτάνι μάλλινο	Διάκοσμος αντικειμένου
σαγιάκι	Αντικείμενο
μάλλινη κλωστή	Διάκοσμος αντικειμένου

Τεχνική

επίρραπτη		Διάκοσμος αντικειμένου
κέντημα γραφτό	αλυσίδα	Διάκοσμος αντικειμένου
κέντημα γραφτό	θηλειά	Διάκοσμος αντικειμένου
κέντημα γραφτό	πατητή	Διάκοσμος αντικειμένου
υφαντό		Αντικείμενο
υφαντό	δίμιτο	Αντικείμενο
υφαντό	νεροτριβή, ντουλάπια	Αντικείμενο

ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ

Κατηγορία Θέματος Διακόσμου	Θέμα Διακόσμου
γεωμετρικός διάκοσμος	φούρκεζα, βίτσα, κλίτσε καρούλε, μιλιγκόνα, κουδέλα,
θρησκευτικά θέματα	σταυρουδάκια
σχηματοποιημένος διάκοσμος	πελιστέρε
φυτικός διάκοσμος	ντάλε

Κατασκευή

Κατασκευαστής: οι ίδιες οι γυναίκες

Χρόνος κατασκευής: αρχές 20ού αι.

Χρήση

Χρήστης	Ηλικία	Κοινωνική Ηλικία	Εθνοτική Ομάδα	Περίοδος Χρήσης	Χρόνος Χρήσης	Περίσταση Χρήσης	Σκοπός χρήσης	Πιθανή χρονολογία χρήσης
γυναίκα		παντρεμένη	πρόσφυγες		αρχές 20ού αι.	γιορτινό		Φορέθηκε πολύ μέχρι τη δεκαετία του 50

Απόκτηση

Τρόπος Απόκτησης	Αγορά
Αξία	150 δρχ.

Βιβλιογραφία

Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 1989, "Η γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά από το Μέγα Ζαλούφι", Εθνογραφικά 7: 67-95, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2002, "Παραδοσιακές ενδυμασίες της Θράκης" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.

Παπαντωνίου, Ι. 1975, "Θρακιώτικες φορεσιές" Μακεδονική Ζωή 105: 26.

Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Δημοσιεύσεις

Ημερολόγιο Λ.τ.Ε., 2002: φωτ. 15

Εκθέσεις

Δεν υπάρχουν σχετικές εκθέσεις για αυτό το αντικείμενο

Πληροφορίες Τεκμηρίωσης

Ερευνητής	-
Χρόνος έρευνας	-
Είδος Έρευνας	-
Πληροφορητής	-
Τεκμηριωτής	Μαντζουράνη Άννα
Χρόνος Τεκμηρίωσης	09/05/2007