Διαστάσεις

Ύψος	Πλάτος	Μηκος	Βάρος
0,96	-	-	-

Συντήρηση: ΟΧΙ

Περιγραφή

Εσωτερικός σαγιάς, παρόμοιος με τον εξωτερικό, που όμως φέρει πρόσθετα, κόκκινα καβαδομάνικα, συνήθως πρόχειρα στερεωμένα. Τα καβαδομάνικα φοριούνται στις περιοχές Καρδίτσας και Τρικάλων, όπου δεν φοριέται το καβάδι. Τα καβαδομάνικα στον συγκεκριμένο σαγιά είναι πρόσθετα και παλαιότερα από το κέντημα του ποδόγυρου. Ο κοντοσαγιάς αυτός, όπως λέγεται στην Καρδίτσα, αποδίδεται στην περιοχή αυτή εξαιτίας του λευκού του χρώματος. Εκεί, όπως και αλλού, οι σαγιάδες φτιάχνονται από βαμβακερό βουρνωτό ύφασμα, ένα είδος πικέ του εμπορίου με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά, αλλά δεν βάφονται με λουλάκι. Οι σαγιάδες σιδερώνονται συνήθως με κάποιο βαρύ αντικείμενο που φτιάχνει στα λαγκιόλια τις πιέτες, μπλέτες. Τα μονόφυλλα καβαδομάνικα από νυφιάτικο καβάδι είναι φτιαγμένα από βαθιά βυσσινί τσόχα και ντυμένα με υπόλευκο βαμβακερό πανί που ρελιάζει όλες τις πλευρές του φύλλου όπως καθαρά φαίνεται στη ραφή του. Έχουν γαζωθεί με ζιγκ-ζαγκ κάθετα πάνω στο σαγιά και φθάνουν περίπου ως το ύψος του αγκώνα. Η ραφή τους σταματά 15εκ. πριν τον κορμό του σαγιά, αυξάνοντας κατά πολύ το άνοιγμα της μασχάλης. Τα μανίκια έχουν λεπτό χρυσοκέντημα παράλληλο προς το κόψιμό τους φτιαγμένο με τεχρίλι. Δυο παράλληλες στενές ταινίες, που στολίζονται με θηλιά στην κάθε όψη, συμπλέκονται στο κέντρο του μανικιού σχηματίζοντας σταυρόσχημο μοτίβο με καμπύλες και άνισες κεραίες. Ο σαγιάς είναι φτιαγμένος από ένα πίσω φύλλο, τη “μάνα”, που φθάνει ως τη λαιμόκοψη. Κάτω από το άνοιγμα των χεριών έχει τοποθετηθεί μικρό, στενόμακρο κομμάτι πανιού, το βαθράκι, που ενώνει το πίσω με το μπροστινό φύλλο και συγκρατεί τα πέντε λαγκιόλια της κάθε πλευράς. Ανάμεσα στο πολύ στενό μπροστινό φύλλο και το άνοιγμα του σαγιά, μεσολαβεί τριγωνικό φύλλο, το μπροστάρι. Ο κορμός, το μπροστινό άνοιγμα και ο ποδόγυρος είναι ντυμένα με δυο διαφορετικά βαμβακερά πανιά. Ντυμένη είναι και η ραφή που ενώνει το βαθράκι με το μπροστινό φύλλο. Επίσης, στα λαγκιόλια που ενώνονται με το μπροστινό φύλλο, οι “μύτες” τους είναι ενωμένες με ραφή. Όλες οι κατακόρυφες ραφές του σαγιά, αλλά και η οριζόντια που ενώνει βαθράκι και λαγκιόλια, τονίζονται με δύο μαύρες σειρές από στριμμένες, μάλλινες κλωστές (σκούλο) που φθάνουν ως τον κρυμμένο από το κέντημα ποδόγυρο. Περίπου 25εκ. πάνω από τον ποδόγυρο, τον σαγιά διατρέχει μαύρη δαντελωτή τρέσα, η πανωλόρδα, που παλιά έπλεκαν οι γυναίκες με το βελονάκι. Το κέντημα του σαγιά με μεταξωτά χάρτζια ή ζέχια και με επικρατέστερο χρώμα το πορτοκαλί είναι χαρακτηριστικό της περιοχής Καρδίτσας-Τρικάλων. Αποτελείται εδώ από δυο κεντητές λωρίδες, μια στενή χαμηλά και μια φαρδιά ψηλότερα, ραμμένες η μία πάνω στην άλλη και με τελείωμα από τσόχα, βυσσινί η επάνω, καφετί η κάτω. Η χαμηλή ταινία έχει απλό γραμμικό διάκοσμο με σειρές από μεταξωτές ουτράδες και ζιγκ-ζαγκ, με σκούρα χρώματα (καφετί, πράσινο, μπλε) σε πράσινο σκούρο φόντο. Στην επάνω ταινία κυριαρχεί το πορτοκαλί, ενώ λεπτομέρειες αποδίδονται με μπλε και πράσινο. Απεικονίζεται το μοτίβο της κλάρας με τρόπο τέτοιο που επιτρέπει τη χρονολόγηση του κεντήματος στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Τότε είναι που στην εκτέλεση χάνεται η σχηματοποίηση του μοτίβου και στόχος γίνεται το γέμισμα της επιφάνειας με ουτράδες. Στα από πάνω μυτάκια ή ντουγαδάκια είναι φανερή η βιαστική απόδοση. Η κεντητή ταινία στολίζεται με πράσινη δαντελωτή τρέσα και, ασύμμετρα στις δύο πλευρές, δεν καλύπτει το μπροστάρι. Στον ποδόγυρο, οι ραφές στα λαγκιόλια έχουν “τσιμπηθεί”, ώστε οι πιέτες να πετάνε προς τα έξω.

Παρατηρήσεις

Τα μανίκια έχουν Αριθμό Μητρώου 7283 και είναι δωρεά της Ιωάννας Παπαντωνίου. Επειδή βρέθηκαν ενωμένα στον σαγιά, δόθηκε νέος αριθμός στο αντικείμενο.

ΥΛΗ

βαμβάκι	Αντικείμενο
τσόχα	Αντικείμενο
τσόχα	Διάκοσμος αντικειμένου
καναβάτσο	Διάκοσμος αντικειμένου
τιχρέλι	Διάκοσμος αντικειμένου
τρέσα	Διάκοσμος αντικειμένου
πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές	Διάκοσμος αντικειμένου

Τεχνική

επίρραπτη		Διάκοσμος αντικειμένου
κέντημα	τερζήδικο	Διάκοσμος αντικειμένου
υφαντό βιομηχανικό		Αντικείμενο
χρυσοκέντημα		Διάκοσμος αντικειμένου

ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ

Κατηγορία Θέματος Διακόσμου	Θέμα Διακόσμου
θρησκευτικά θέματα	σταυρός(;)
σχηματοποιημένος διάκοσμος	μυτάκια, κλάρα

Κατασκευή

Κατασκευαστής: ραφτάδες

Χρόνος κατασκευής: μέσα 20ού αι.

Τοποθεσία κατασκευής

Χώρα	Γεωγραφικό Διαμέρισμα	Νομός	Ευρύτερη περιοχή
Ελλάδα	Θεσσαλία	Τρικάλων	Καρδίτσας

Τοποθεσία Χρήσης

Χώρα	Γεωγραφικό Διαμέρισμα	Νομός	Ευρύτερη περιοχή
Ελλάδα	Θεσσαλία	Καρδίτσας	Τρικάλων

Χρήση

Χρήστης	Ηλικία	Κοινωνική Ηλικία	Εθνοτική Ομάδα	Περίοδος Χρήσης	Χρόνος Χρήσης	Περίσταση Χρήσης	Σκοπός χρήσης	Πιθανή χρονολογία χρήσης
γυναίκα		νύφη	Καραγκούνηδες		μέσα 20ού αι.	νυφικό
γυναίκα		παντρεμένη	Καραγκούνηδες		μέσα 20ού αι.	γιορτινό

Απόκτηση

Τρόπος Απόκτησης	Δωρεά
Συλλέκτης	Παπαντωνίου Ι.
Πρόσθετες πληροφορίες	Παπαντωνίου Ι.
Χρονολογία απόκτησης	25/1/1972

Βιβλιογραφία

Πολίτου, Ξ. 1997, "Οι Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.

Ρωμαίου-Καρασταμάτη, Ε. 1980, Η ποδιά της Καραγκούνας, Αθήνα, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Τσαγγαλάς, Κ. 1982, Η γυναικεία καραγκούνικη ενδυμασία σε μια θεσσαλική κοινότητα. Κατασκευή και λειτουργία, Γιάννενα.

Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Δημοσιεύσεις

Δεν υπάρχουν σχετικές δημοσιεύσεις για αυτό το αντικείμενο

Εκθέσεις

Δεν υπάρχουν σχετικές εκθέσεις για αυτό το αντικείμενο

Πληροφορίες Τεκμηρίωσης

Ερευνητής	-
Χρόνος έρευνας	-
Είδος Έρευνας	-
Πληροφορητής	Παπαντωνίου Ι.
Τεκμηριωτής	Ροβάτσου Αγγελική
Χρόνος Τεκμηρίωσης	26/6/2007