sleeveless overcoat 5789/2
Griza from Attica, front
Griza from Attica, front
Griza from Attica, front
Griza from Attica, front
Griza from Attica, back
Griza from Attica, back
Gold embroidery with the cypress 
Gold embroidery with the cypress 
Embroidery at the back and at the bottom of the opening of the arm
Embroidery at the back and at the bottom of the opening of the arm
Embroidered edging made of crimson rich brocaded fabric
Embroidered edging made of crimson rich brocaded fabric
Embroidered black velvet edging
Embroidered black velvet edging
Embroidery at the front opening under the cypress
Embroidery at the front opening under the cypress
Embroidery at the front opening on top of the cypress
Embroidery at the front opening on top of the cypress
Object Identity
Object ID Number
5789/2
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
griza, grizo, roucho
Style
peasant 
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Γρίζα, ο νυφιάτικος και γιορτινός αμάνικος επενδύτης που απαντά αποκλειστικά στα Μεσόγεια και το Μενίδι. Χαρακτηριστικό είναι το κόκκινο χρώμα, της τσόχας (εδώ βυσσινί), η πορφύρα, που βάφει τις μπορντούρες, ειδικά τη φαρδιά μπορντούρα στη βάση της. Καθώς το κέντημα στα πουκάμισα άρχισε να ψηλώνει, τα γρίζα άρχισαν να κονταίνουν και, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, έφταναν μόνο ως την αρχή των μηρών. Λίγο πριν το τέλος του ίδιου αιώνα, τα διπλά γρίζα εξέλιπαν και αντικαταστάθηκαν από μονές γρίζες. Το χρυσοκέντημα, και εδώ όπως και στα άλλα τμήματα της φορεσιάς, εμφανίζεται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι φτιαγμένη από λευκό, μάλλινο αγοραστό ύφασμα και φοδραρισμένη με λευκό σαγιάκι, το σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες
έχουν επεξεργαστεί στη νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Όλα της τα ανοίγματα στολίζονται με κόκκινη τσόχα που, στη βάση της, φτάνει τα 14εκ. Με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά, από πάνω ως κάτω, και είναι φτιαγμένη από ένα φύλλο στην πλάτη, από ένα φύλλο δεξιά κι αριστερά μπροστά, και δυο πλαϊνές λόξες που συμπληρώνονται με τσόχα κάτω από τη μασχάλη. Τα ανοίγματα είναι φοδραρισμένα με πράσινο βαμβακερό πανί. Η λαιμόκοψη και τα ανοίγματα των χεριών στολίζονται με στενή λωρίδα κόκκινης τσόχας, φαρδύτερη πίσω στην πλάτη. Εκτός από τη λαιμόκοψη που γαρνίρεται με βυσσινί γαϊτάνι, όλα τα ανοίγματα της γρίζας στολίζονται με γαϊτάνι χρυσό. Στην πλαϊνή τσόχα, ανάμεσα στη λόξα και το άνοιγμα της μασχάλης τέσσερις σειρές διπλό χρυσό σειρήτι στερεωμένες στη μία πλευρά ενώνονται με θηλιά με άλλες τέσσερις σειρές που ξεκινούν από την απέναντι πλευρά. Τα σειρήτια επικαλύπτουν χρυσοκέντημα με πέντε σειρές από τρέχουσες σπείρες σε ελεύθερη απόδοση. Από πάνω, στο φαρδύ τμήμα της τσόχας πλάι στο άνοιγμα του χεριού, παρεμφερές, όρθιο και ψηλότερο μοτίβο, σαν αυτά που στολίζουν, μπροστά και χαμηλά, τη μπορντούρα του ανοίγματος και, πλαγιασμένα, την άκρη της μπορντούρας της βάσης. Η λωρίδα της τσόχας που πλαισιώνει το μπροστινό άνοιγμα διπλασιάζεται 14 πόντους πριν το τελείωμά της, και από το σημείο αυτό αρχίζει η ραφή που θα την απομακρύνει από την μπορντούρα της βάσης, από την οποία την ξεχωρίζει άλλωστε και το κατά 3εκ. μικρότερο μήκος της. Την αρχή της ραφής καλύπτει διπλό χρυσογάιτανο που θα ανοίξει λίγο, ίσα για να χωρέσει κι ένα τρίτο γαϊτάνι. Ορθογώνιο κομματάκι τσόχας, γαρνιρισμένο με κόκκινο γαϊτάνι όπως και όλα τα εσωτερικά περιγράμματα της τσόχας, και στολισμένο με χρυσό ρόδακα προεκτείνει την μπορντούρα προς τα επάνω, σχηματίζοντας το βάθρο πάνω στο οποίο κάθεται το χρυσοκέντημα, κεντημένο πάνω σε μαύρο βελούδο. Το περίγραμμα του κεντήματος, που θυμίζει αγγείο με ασυνήθιστο πώμα, διαγράφεται με χρυσό κορδονέτο και υπερτονίζεται με χρυσό σειρήτι στερεωμένο με χρυσό ζιγκ-ζαγκ. Στο κέντρο του "αγγείου" δεσπόζει χρυσό κυπαρίσσι, φτιαγμένο με γαϊτάνι και γαλόνι. Δύο αχνά λουλούδια στη βάση του και δυο μεγάλα στην κορυφή του σχεδίου διακρίνονται ανάμεσα στο χρυσό κορδονέτο που, ασυγκράτητο, σκεπάζει το βελούδο πότε με έλικες και ζιγκ-ζαγκ και πότε χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο. Πέντε χρυσά μοτίβα με μακρύ κορμό και κυκλικές κεφαλές εξακτινώνονται από το πλαϊνό κομμάτι τσόχας κάτω από το άνοιγμα των χεριών, φτιαγμένα με γαϊτάνι και γαλόνι. Το περίγραμμα των κύκλων τονίζεται με ακτινωτά ανθάκια, ενώ διπλό ζιγκ-ζαγκ περιγράφει τους κορμούς που επεκτείνεται ψηλά ως τις ραφές. Τρία γαϊτάνια ψηλότερα από την μπορντούρα της βάσης, οριζόντια ταινία από μαύρο βελούδο προσφέρει τον καμβά σε χρυσοκέντημα με μικρές τρέχουσες σπείρες (σαλιγκάρια;), λουλούδια και διασταυρούμενες, μεγάλες σπείρες σε ελεύθερη απόδοση. Πάνω από την εσωτερική αυτή μπορντούρα, χρυσό κορδονέτο ζωγραφίζει άτεχνα επαναλαμβανόμενο σχηματικό μοτίβο. Η τσόχινη μπορντούρα της βάσης είναι κεντημένη οριζόντια στην αρχή και στο τελείωμά της. Επάνω, κάτω από σειρά με αντεστραμμένες τρέχουσες σπείρες, ακολουθεί μια σειρά από καμπύλα, ανοιχτά σχήματα με τις δύο άκρες τους να συστρέφονται σχηματίζοντας μικρούς εσωτερικούς έλικες. Ανάμεσά τους, σχηματοποιημένο ανθάκι. Μια τέτοια ακριβώς σειρά διακοσμεί τις δυο πλευρές του μπροστινού ανοίγματος. Σε απλουστευμένη και πολύ κακότεχνη μορφή θα τοποθετηθεί κατακόρυφα και πάνω στο άσπρο ρούχο, κάτω από τους ώμους και ως την αρχή του κεντήματος. Τέλος, διπλό ζιγκ-ζαγκ, πράσινο και χρυσό, έχοντας πίσω διακοσμήσει τη λαιμόκοψη και τις ραφές των ώμων, γυρίζει μπροστά σε δυο παράλληλες σειρές. Η μία σταματάει λίγο κάτω από τον ώμο, ενώ η άλλη περιγράφει κατακόρυφα το λευκό πανί ως την άκρη του, στρίβει και πατάει τη βάση του βελούδου όπως και την άκρη της μαύρης βελούδινης ταινίας.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
-
Decoration
vegetal decoration
Decorative patterns / subjects
cypress, flowers
Height
0.650
Width
0.540
Production
Maker / Designer / Brand
grizades, chrysoraftades (gold tailors)
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Material
cardboard
cotton
felt
gold chevron
gold cordon
golden brain
gold thread
silk cord
thin gold cord
velvet
wool yarn
Techniques
gold embroidery
handwoven fabric
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Status
bride 
Occasion
bridal
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Acquisition
Acquisition method
Purchase
Acquisition date (circa)
28/6/1968
Publications
Object publication history
Lyceum Club of Greek Women Calendar 1998: photo 34
Documentation
Research bibliographic references
Dede-Michail, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Athens. 
Hadjimichali, A. 1978,Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι, vol. 1, (Giannara-Ioannou, T. ed., Athens, Melissa publications. 
Marini, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Acharnai.
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation.
Zora, P. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Athens, Ministry of Culture - Museum of Folk Greek Art. 

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives