sleeveless overcoat 5790/6
Griza, front
Griza, front
Griza, front
Griza, front
Griza, back 
Griza, back 
Edging of the front opening: detail and edge
Edging of the front opening: detail and edge
Embroidery of the edging of the bottom
Embroidery of the edging of the bottom
Decoration under the opening of the arms
Decoration under the opening of the arms
Object Identity
Object ID Number
5790/6
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
griza, grizo, roucho
Style
peasant 
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Γρίζα, ο νυφιάτικος και γιορτινός αμάνικος επενδύτης που απαντά αποκλειστικά στα Μεσόγεια και το Μενίδι. Καθώς το κέντημα στα πουκάμισα άρχισε να ψηλώνει, τα γρίζα άρχισαν να κονταίνουν και, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, έφταναν μόνο ως την αρχή των μηρών. Λίγο πριν το τέλος του ίδιου αιώνα, τα διπλά γρίζα εξέλιπαν και αντικαταστάθηκαν από μονές γρίζες. Το χρυσοκέντημα, και εδώ όπως και στ' άλλα τμήματα της φορεσιάς, εμφανίζεται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι φτιαγμένη από λευκό, μάλλινο αγοραστό ύφασμα εισαγωγής και φορδραρισμένη με λευκό σαγιάκι, το σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες έχουν υφάνει και επεξεργαστεί στη νεροτριβή, ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Το σαγιάκι έχει, εσωτερικά, κατακόρυφα γαζιά στερέωσης στην πλάτη.
Όλα της τα ανοίγματα στολίζονται με βαθύ βυσσινί βελούδο που στη μπορντούρα της βάσης φθάνει τα 11εκ. Το βελούδο περιβάλλεται από ασημένια γαϊτάνια, μονά, διπλά ή και τριπλά. Η γρίζα έχει κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά, από πάνω ως κάτω, και είναι φτιαγμένη από ένα φύλλο στην πλάτη, από ένα φύλλο αριστερά και δεξιά μπροστά, και δύο πλαϊνές λόξες που συμπληρώνονται με βελούδο κάτω από το άνοιγμα του χεριού. Ο βελούδινος διάκοσμος είναι φοδραρισμένος με πράσινο βαμβακερό πανί και μόνο στο άνοιγμα του χεριού, χαμηλά μπροστά, είναι ντυμένο με υπόλευκο πανί. Δυο αδιόρατες, οριζόντιες ραφές μπροστά υποδηλώνουν ότι οι "τιράντες" της γρίζας είχαν κοπεί χωριστά. Η λαιμόκοψη ντύνεται με στενή λωρίδα από βελούδο που στο μπροστινό άνοιγμα αρχίζει να φαρδαίνει σταματώντας 3εκ. πριν το βελούδινο τελείωμα της γρίζας με το οποίο σχηματίζει μικρό, τριγωνικό άνοιγμα. Μόνο η μία πλευρά της ταινίας είναι στερεωμένη στο μπροστινό φύλλο, ενώ η υπόλοιπη και το τελείωμά της είναι ελεύθερα. Η ταινία διακοσμείται με κατακόρυφη σειρά από τετραγωνισμένες σπείρες που, λίγο πριν το τελείωμα, διακόπτονται από στρογγυλή σπείρα με ακτινωτές απολήξεις που εγγράφεται σε σχήμα που θυμίζει κοχύλι, " το αυτί της Αφροδίτης". Στο τελείωμα της ταινίας, σχηματικό λουλούδι στην γωνία "πνίγεται" μέσα στις σειρές από τ' ασήμια που θα εξακτινωθούν από το πλάι του φωτίζοντας με λεπτές καμπύλες το βελούδο. Στο κομψό κέντημα της μπορντούρας, διανθισμένο με πούλιες, τα δύο τελευταία μοτίβα με τις καμπύλες τους σπάνε την αυστηρότητα της ακολουθίας των τετραγώνων. Το άνοιγμα των χεριών καλύπτει μπροστά στενή λωρίδα βελούδου που φαρδαίνει πλησιάζοντας προς τους ώμους. Στην πίσω πλευρά, το βελούδο φαρδαίνει περισσότερο και φθάνει στο τελικό του πλάτος στο κάτω άνοιγμα του χεριού και ως το σημείο που ενώνεται με τη λόξα. Εκεί τέσσερις σειρές διπλό ασημένιο κορδόνι στερεωμένες στη μία πλευρά, ενώνονται με θηλιά με άλλες τέσσερις που ξεκινούν από την απέναντι πλευρά. Κάτω ακριβώς από το βελούδο και ανάμεσα στις δύο ραφές της λόξας απλώνονται πέντε όμοια μοτίβα με μακρύ σώμα, φτιαγμένο από τριπλό γαϊτάνι, και στρογγυλή κεφαλή στην άκρη από γαϊτάνι γεμισμένο με ασημί γαλόνι. Το αργυρόνημα που σχηματίζει ζιγκ-ζαγκ με ενδιάμεση θηλιά περιτρέχει την εσωτερική πλευρά του βελούδου στο μπροστινό άνοιγμα, στο άνοιγμα των χεριών και πίσω στην πλάτη, περιγράφει τώρα και τους πέντε κορμούς των μοτίβων, έχοντας ανάμεσά τους σειρά από μικρές πούλιες. Οι κεφαλές στολίζονται ολόγυρα με έξι κομψά, ασημένια τριφυλλάκια. Τη βάση της γρίζας διακοσμούν τρεις σειρές με το ίδιο λεπτό μοτίβο, μία στο τελείωμα του λευκού πανιού και δύο στην βελούδινη μπορντούρα, το κάτω ορθό, το επάνω αντεστραμμένο. Οξυκόρυφο ρομβοειδές σχήμα ανάμεσα σε δυο φύλλα, βυθίζεται μέσα σε συμμετρικά αντίθετες και ανοιχτές σπείρες που ξετυλίγονται ζευγαρώνοντας με την πλαϊνή τους. Και εδώ μικρές πούλιες προσθέτουν στην κομψότητα του σχεδίου.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
spirals, flowers
Height
0.600
Width
0.440
Production
Maker / Designer / Brand
grizades, chrysoraftades (gold tailors)
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Material
cotton
silver chevron
silver cord
silver cordon
silver thread
spangles
velvet
wool yarn
Techniques
handwoven fabric
silver embroidered
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Status
bride 
Occasion
bridal
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Acquisition
Acquisition method
Purchase
Acquisition date (circa)
28/6/1968
Documentation
Research bibliographic references
Dede-Michail, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Athens. 
Hadjimichali, A. 1978,Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι, vol. 1, (Giannara-Ioannou, T. ed., Athens, Melissa publications. 
Koulocheri, M. 2004, Σπάτων Ένδυσις, Athens, Lyceum Club of Greek Women, Spata branch.
Marini, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Acharnai.
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation.
Zora, P. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Athens, Ministry of Culture - Museum of Folk Greek Art. 

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives