dress 415,α
Majestic Princess Irene type dress
Majestic Princess Irene type dress
Majestic Princess Irene type dress
Majestic Princess Irene type dress
Princess Irene type dress, back
Princess Irene type dress, back
Upright small collar and decoration of the neck
Upright small collar and decoration of the neck
Cross under the shoulder
Cross under the shoulder
Edge of the "dress train"
Edge of the "dress train"
Object Identity
Object ID Number
415,α
Object name
dress
Style
byzantine style
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
Yes
Physical Description
Description
Πλουμιστό, λιθένδυτο φόρεμα, φτιαγμένο για το πρόσωπο της Ειρήνης. Ο εντυπωσιακός διάκοσμος πάνω σε μεταξωτό γκριζογάλανο σατέν κεντάει ασημένια τριφύλλια ανάμεσα σε μικρά κυκλικά, δακρυόσχημα και καρδιόσχημα μοτίβα. Τα πολύ φαρδιά, κωδωνόσχημα μανίκια (μέγιστο πλάτος 0,94μ.) ντυμένα με γαλάζια φόδρα, είναι φτιαγμένα από ένα κομμάτι υφάσματος και μια λόξα και στολίζονται στο τελείωμα με ταινία από χρυσό λαμέ. Κάτω από τους ώμους, επίρραπτος κύκλος από το ίδιο σατέν, έχει πορφυρή, κεντητή περιφέρεια και στο κέντρο του σταυρό με φαρδύ περίγραμμα από χρυσοκλωστές. Επίρραπτος κεντητός διάκοσμος πάνω σε ροδί μετάξι στολίζει τον ποδόγυρο, τον λαιμό και φτιάχνει το ψηλό γιακαδάκι που κλείνει με πέντε σούστες. Χρυσοκλωστές γεμίζουν παραλληλόγραμμα επιτρέποντας σε ανοιχτοπράσινη κλωστή να γεμίσει στο κέντρο τους ένα μικρότερο. Τις γωνίες
των χρυσών παραλληλόγραμμων στολίζουν μαργαριτάρια και στην καρδιά των μικρών πράσινων λάμπει σμαράγδι. Στον δίσκο που στολίζει το λαιμό με τρεις τέτοιες σειρές, τα σχήματα όσο πάνε και μεγαλώνουν. Μικρές είναι οι δυο σειρές στο γιακαδάκι, δυο αλλά μεγαλύτερες στον ποδόγυρο. Έτσι είναι στολισμένη και η μακριά ταινία που, στο πίσω μέρος, ξεκινά κάτω από τον διάκοσμο του λαιμού, έχοντας πλάτος 16εκ. και μήκος 1,95μ. Κατά μήκος της ταινίας τα παραλληλόγραμμα χωρίζει κοραλί κορδέλα, η ίδια που ρελιάζει γιακαδάκι και πλαϊνό άνοιγμα, μισό μέτρο πριν το γλωσσωτό της τελείωμα, όπου η ταινία φαρδαίνει στα 24εκ. Από εκεί δυο πλαϊνές κοραλί κορδέλες ορίζουν το αρχικό της πλάτος. Στο κέντρο, τη θέση τους παίρνει γαλάζια κεντητή λωρίδα με δυο οριζόντιες πλατιές κεραίες. Στο εσωτερικό της ταινίας, όπως και στον γιακά, υπάρχει ενίσχυση από καναβάτσο. Η "ουρά" βαστάζεται από τον αριστερό βραχίονα. Οι περισσότερες από τις γιορτές του Λυκείου των Ελληνίδων, που ξεκίνησαν το 1911 στο Ζάππειο, συμβαδίζουν είτε με εθνικούς εορτασμούς, είτε με την έλευση επιφανών ξένων, είτε με διεθνή συνέδρια στην Αθήνα . Η συλλογή του Λυκείου από ιστορικά αντίγραφα ενδυμασιών συνδέεται άμεσα με τις «Μεγάλες Εθνικές Εορτές» στο Παναθηναϊκό Στάδιο που, από το 1914, καθιερώνονται ως ετήσιες, και στις οποίες «πλαστικαί εικόνες» αναβιώνουν μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Όταν, ύστερα από δεκαετή διακοπή, οι γιορτές του Σταδίου επαναλαμβάνονται, η αναδρομή στο απώτερο παρελθόν εκφράζεται μέσα από α) τον μινωικό πολιτισμό όπως τον αποκάλυψαν οι ανασκαφές του Sir Arthur Evans, β) τις Αμαζόνες, γ) τις ντυμένες από την Εύα Σικελιανού Ωκεανίδες του Προμηθέα Δεσμώτη, δ) τις Εστιάδες, ε) τις κόρες της κλασικής εποχής και στ) τις βυζαντινές πριγκίπισσες. Εικονογραφώντας την ιστορική συνέχεια του ελληνισμού, οι ιστορικές περίοδοι παρουσιάζονται με «στυλιζαρισμένες βουβές εικόνες (tableaux vivants)», που αναπαριστούν ένα επιλεγμένο θέμα για την κάθε εποχή. Οι ενδυμασίες αντιγράφουν από όσα έργα τέχνης έχουν διασωθεί: τοιχογραφίες Κνωσού, Αγ. Τριάδας, Τίρυνθας και Θηβών, μινωικά ειδώλια, κόρες της Ακροπόλεως, αρχαία ανάγλυφα, αγάλματα, αγγειογραφίες, βυζαντινές αγιογραφίες, μικρογραφίες χειρογράφων, ψηφιδωτά κ.ά. Η «Εκλογή Βασιλικής Νύμφης» είναι το θέμα που αντιπροσωπεύει την βυζαντινή περίοδο. Την κατασκευή των ενδυμάτων χρηματοδότησε ο Αντώνης Μπενάκης το 1929 με δωρεά 2.000 δραχμών. Την επίβλεψη και επιμέλεια ανέλαβε το γνωστό ζεύγος βυζαντινολόγων Γιώργου και Μαρίας Σωτηρίου. Η επιλογή των υφασμάτων, που απηχούν τόσο δυτικές όσο και ανατολίτικες επιδράσεις, επιχειρεί να αποδώσει την αγάπη των Βυζαντινών για την ποικιλία και τη λάμψη των χρωμάτων. Άσημα αποκαλούνται τα μη έγχρωμα υφάσματα. Τα ενδύματα γενικά λέγονται ρούχα ή ιμάτια και, ανάλογα με το ύφασμα αλλά κυρίως τον διάκοσμο, συνοδεύονται από ποικίλους επιθετικούς προσδιορισμούς. Σηρικό είναι το ρούχο από μετάξι ή από κάθε διάφανο πολυτελές ύφασμα, τη χρήση του οποίου καυτηριάζουν οι Πατέρες. Ζωηρόχρωμες κατακόρυφες ή οριζόντιες ταινίες, στην πραγματικότητα ενυφασμένες, φτιάχνουν τα λωρωτά φορέματα αρχόντων και ισχυρών, ορθόσημα ή πλατύσημα αντιστοίχως. Εξεμπλωτά ή πλουμιστά λέγονται τα φορέματα τα στολισμένα με υφαντά ή κεντητά κοσμήματα, τα εξέμπλια (exemplum) ή πλουμία (plumus). Κλαπωτά ονομάζονται τα ρούχα με ενυφασμένους ή κεντητούς κλάβους (από το τετράγωνο σχήμα της κεφαλής του καρφιού, clavi). Κλάβοι όμως λέγονται και οι πορφυρές διακοσμητικές λωρίδες γύρω από το λαιμό, στο στήθος, στο γύρο των μανικιών ή στον ποδόγυρο. Στα επιρράμματα των ρούχων ανήκουν τα ταβλία, κομμάτια υφάσματος κομμένα ορθογώνια ή λοξά που, αν είναι κόκκινα, λέγονται πλουμάτα. Τα σηγμέντα (segmenta), σημέντα στην καθομιλουμένη, δηλώνουν τον ετερόχρωμο επίρραπτο διάκοσμο στις άκρες του ρούχου, που φέρει τετράγωνα κοσμήματα. Κάθε βυζαντινό αντίγραφο της συλλογής του Λυκείου των Ελληνίδων είναι μια αλλαγή, μια εξαιρετική «αλλαξιά» δηλαδή, για περιστάσεις γιορτινές ή επίσημες. Ρούχα αρχοντικά, βασιλικά, με ενυφασμένους λίθους πολύτιμους και μαργαριτάρια. Λέγονται περιμάρμαρα ή περιμάργαρα, λιθένδυτα ή μαρμαρένδυτα, από το ρήμα μαρμαίρω που σημαίνει «απαστράπτω». Δεν είναι, άλλωστε, το έκστιλβον το χαρακτηριστικό γνώρισμα της πολυτέλειας;
Decoration & Patterns
Decoration
geometric decoration 
Decorative patterns / subjects
-
Decoration
stylized vegetal decoration
Decorative patterns / subjects
-
Height
1.400
Width
0.700
Production
Maker / Designer / Brand
Lyceum Club of Greek Women Workshop
Production date range
beginning of 20th century
Production purpose
The revival and illustration of the Byzantine Period of the Greek History.
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
Athens
Material
gold thread
hessian
pearl
plastic beads
satin
satin cotton
satin ribbon
silk
silk thread
synthetic
Techniques
applique
industrially woven textile
machine-made embroidery
Use
User
woman
Occasion
festive
Purpose
The acting out of characters from the Archaic and Classical Periods of the Greek Antiquity, at large festivals, national holidays and others.
Date range
20th century 
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
Athens
Acquisition
Acquisition method
Untraced Find
Publications
Object publication history
Lyceum Club of Greek Women Calendar 1991: photo 12
Documentation
Research bibliographic references
Bobou-Protopapa, Ε. 1993, Το Λύκειο των Ελληνίδων, 1911-1991, Athens, Lyceum Club of Greek Women. 
Koukoules F. 1948-1957, "Περί τα βυζαντινά φορέματα" in Βυζαντινών βίος και πολιτισμός vol. 2: 5-59, Athens, Papazisis publications (repr., no date).
Loutzaki R. 2007, "Λύκειο των Ελληνίδων: Από το Παναθηναϊκό Στάδιο (1914) στη σκηνή του Μεγάρου Αθηνών (2005)" in P. Kavouras (ed.), Φολκλόρ και Παράδοση, Αθήνα, Fagotto publications.
Papantoniou, Ι. 2000, Η ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ού αιώνα, Athens, Commercial Bank of Greece. 

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives