foustani (dress)
6693/4
Object Identity
Object ID Number
6693/4
Object name
foustani (dress)
Other / Local name
mor(i)ko or volta
Style
island, renaissance type
Production date range
end of 19th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Μόρκο ή βόλτα, το νυφιάτικο και πιο επίσημο φουστάνι (φ'στάν) της Σκοπέλου, μαζί με τη στόφα, από την οποία διαφοροποιείται λόγω του κεντητού του ποδόγυρου. Ετυμολογείται από το γαλλικό "moricaux", που δηλώνει το πολύ σκούρο, μαυριδερό χρώμα. Πράγματι, τα παλιότερα φουστάνια είχαν και πολύ σκούρο καφέ χρώμα. Πρόκειται για φουστάνι αναγεννησιακού τύπου, με τιράντες, φαρδιά, πτυχωτή φούστα από μαύρο ατλάζι και κεντητό ποδόγυρο καφέ σκούρο και μαύρο. Κάτω από το στρογγυλό άνοιγμα του στήθους ο υποτυπώδης μπούστος έχει ύψος μόλις 1,5εκ., ενώ στην πλάτη, κάτω από τις τιράντες, φτάνει τα 8εκ. Στην πίσω δεξιά πλευρά υπάρχει μικρό καφεπράσινο κουμπάκι για το κούμπωμα της τιράντας. Εσωτερικά, ο μπούστος είναι φοδραρισμένος με υπόλευκο βαμβακερό ύφασμα. Η φούστα είναι πλισαρισμένη σε αναρίθμητες πτυχές,
με πλάτος 1εκ. Σε ακανόνιστο διάστημα που κυμαίνεται από 4-6εκ. πάνω από τον ποδόγυρο, και σε ύψος 14-17εκ., η φούστα έχει ενισχυθεί με διπλό ύφασμα. Ο ολοκέντητος ποδόγυρος έχει ύψος 53εκ. και είναι φοδραρισμένος με αστάρι. Είναι φτιαγμένος από τέσσερα καφέ φύλλα (πλ. 75εκ.) και ένα μαύρο (πλ. 48εκ.) πίσω και αριστερά, και έχει περιφέρεια 5,40μ. Το φυτικό μοτίβο του κεντήματος είναι μεγάλο, με έντονα χρώματα. Αναπαριστά γλάστρα με λουλούδια, σε παραλλαγή του διακοσμητικού μοτίβου στόφας (βλ. Α.Τ.Α. 11478). Από στυλιζαρισμένη γλάστρα με λαβές υψώνονται κλαδιά σε σχήμα επτάφωτης λυχνίας. Δεξιά κι αριστερά τους φυτρώνει από ένα λουλούδι με δυο γερτά κλαδιά. Στο κέντρο, μεγάλο κυκλικό άνθος με ακτινωτή περιφέρεια πλαισιώνεται από δύο γερτά κλαδιά και στεφανώνεται από τρία λουλούδια. Από τη βάση της γλάστρας ξεφυτρώνουν σχηματικοί μίσχοι. Τα στοιχεία του μοτίβου διατάσσονται με απόλυτη συμμετρία. Το ζωηρόχρωμο κέντημα, με πλακέ βελονιά, ζωγραφίζεται με λαμπερό χρυσοκίτρινο (γλάστρα, φύλλα, μίσχοι), ανοιχτοπράσινο και ζωηρό πράσινο (κλαδιά, φύλλα, γλάστρα), βυσσινί, ροδί, λευκό (λουλούδια, φύλλα). Το κέντημα κάθε φύλλου γινόταν σε τελάρο πάνω στο οποίο στερεωνόταν το λεπτό χαρτί, διάτρητο από τα περιγράμματα του σχεδίου. Περνώντας τα περιγράμματα με άσπρο σαπούνι, το σχέδιο αποτυπωνόταν στο ύφασμα. Το κέντημα αναλάμβαναν ειδικές κεντήστρες ή οι γυναίκες που θα το φορούσαν. Η πτύχωση του φουστανιού, το βόλτιασμα, γίνεται από τις ίδιες τις γυναίκες. Με κρεμασμένο το φουστάνι σε κρεμάστρα και ξεκινώντας από ψηλά, πρώτα στην μπροστινή και ύστερα στην πίσω όψη, επαναλάμβαναν ανά δέκα εκατοστά την ίδια διαδικασία: τρύπωναν πατώντας τη βελόνα ανά δύο εκατοστά, σούρωναν το τρύπωμα και πλισάριζαν βρέχοντας τα δάχτυλά τους σε διάλυμα κόλλας. Όταν ολοκλήρωναν το τρύπωμα και το πλισάρισμα άφηναν το φουστάνι να στεγνώσει. Τυλιγμένο σε σεντόνι, το φουστάνι έμενε τρυπωμένο ώσπου να φορεθεί.
Decoration & Patterns
Decoration
vegetal decoration
Decorative patterns / subjects
flower pot, flowers, leaves
Height
1.290
Width
2.700
Production
Maker / Designer / Brand
women themselves, tailor women
Production date range
end of 19th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Magnesia
North Sporades (Skopelos)
Material
button
cotton
keel
primer
satin
silk thread
Techniques
industrially woven textile
plisse
traced design embroidery,
flat stitch
Use
User
woman
Status
bride
Occasion
bridal
Date range
end of 19th century - beginning of 20th century
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
end of 19th century - beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Magnesia
North Sporades (Skopelos)
Acquisition
Acquisition method
Purchase
Acquisition date (circa)
27/11/1970
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives