sleeveless jacket
3655/20
Object Identity
Object ID Number
3655/20
Object name
sleeveless jacket
Other / Local name
yileki
Style
costume with kavadi
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Γυναικείο γιλέκι που φοριέται πάνω από τον σαγιά στα χωριά του κύκλου της Καρδίτσας του νομού Τρικάλων. Το επίρραπτο κέντημά του με πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές, ουτράδες, που πότε τοποθετούνται ευθύγραμμα (ζέχια) ή άλλοτε σχηματίζουν γαϊτάνι (κοσανίτσα), ταιριάζει χρωματικά με την κεντητή λωρίδα του σαγιά. Στα χωριά της Καρδίτσας επικρατεί το πορτοκαλί, ενώ στα Μεγάλα Καλύβια τα χρώματα που κυριαρχούν είναι σκουρότερα, μαραγκά. Χαρακτηριστικό του γιλέκου είναι το μεγάλο του άνοιγμα στην τραχηλιά και στις μασχάλες και το μικρό του ύψος που σταματά πάνω από τη μέση. Είναι πάντα ρελιασμένο στα στριφώματα με ρούχο (τσόχα). Μέσα από τον ρούχο ράβονται σειρές ζέχια και ανάμεσά τους κεντιούνται τα διάφορα διακοσμητικά μοτίβα. Μονάχα ένα όρθιο, ορθογώνιο κομμάτι στο κέντρο της πλάτης μένει ακέντητο
για να φαίνονται οι μύτες, μια λεπτή δαντέλα που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες με μαραγκή κλωστή και με το βελονάκι. Το γιλέκι είναι ρελιασμένο με μαύρη τσόχα και φοδραρισμένο με μπεζ, βαμβακερό πανί. Είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο στην πλάτη που γυρίζει μπροστά στις πλευρές, επικαλύπτοντας το δεξιό από τα δύο μπροστινά φύλλα με τις μακριές, γλωσσωτές τους μύτες. Στο εσωτερικό τους είναι ραμμένες από δύο θηλυκές κόπιτσες. Μια θηλυκή κόπιτσα είναι ραμμένη μπροστά κάτω από το δεξιό άνοιγμα της μασχάλης. Τρίχρωμο γαϊτάνι, η κοσανίτσα, ορίζει τα περιγράμματα του κεντήματος που διακρίνεται σε τρία μέρη: αυτό της πλάτης από τους ώμους έως τις πλαϊνές ραφές, κι από ένα, συμμετρικό, στα δυο μπροστινά φύλλα. Στη λαιμόκοψη, ανάμεσα από τη μαύρη τσόχα και το κέντημα, παρεμβάλλεται στενή λωρίδα βυσσινί ρούχου που παρακολουθεί την καμπύλη του λαιμού. Το πορτοκαλί χρώμα κυριαρχεί στις μεταξωτές ουτράδες και συμπληρώνεται από πράσινο, μπλε και βυσσινί. Στα μπροστινά φύλλα προβάλλει κυκλικό σχήμα, το φεγγάρι, φτιαγμένο από πορτοκαλί ζέχια που σχηματίζουν όλο και μικρότερους ομόκεντρους κύκλους ώσπου παραχωρούν τη θέση τους σε ασπροκόκκινη κοσανίτσα που περιγράφει τον μικρότερο κύκλο, χωρίζοντας τον, με σταυρό, σε πολύχρωμα τεταρτιμόρια. Αυτά, όπως και τα διάχωρα ανάμεσα στο φεγγάρι και το μοτίβο του κλειδιού με τις τετραγωνισμένες σπείρες που το περιβάλλει, γεμίζουν με κέντημα που θυμίζει φουσκωτή βελονιά. Το γεγονός ότι το φεγγάρι (ή στρογγυλό) κεντιέται στις καραγκούνικες ποδιές μόνο για τις νέες και τις νύφες και ποτέ για μεγάλες γυναίκες, δημιουργεί την εντύπωση ότι ίσως πρόκειται για "γονιμικό σύμβολο". Δύο αντίστοιχα αλλά μικρότερα φεγγάρια τοποθετούνται συμμετρικά και στην πλάτη. Στις δύο κατακόρυφες λωρίδες αλλά και στην οριζόντια λωρίδα που τα ενώνει, απλώνεται το ταινιόσχημο μοτίβο του κλειδιού. Στις στενές οριζόντιες λωρίδες, αναγνωρίζουμε την κλάρα. Στο εσωτερικό περίγραμμα του ορθογώνιου τμήματος, που δεσπόζει στο κέντρο της πλάτης, πάνω σε μάυρο φόντο προβάλλει κουτρουλός κυνηγός. Παραμέσα, δαντελωτή μαύρη τρέσα του μέτρου, οριοθετεί μικρότερο ορθογώνιο που καλύπτεται από λουλακιασμένο βαμβακερό πανί με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά. Στο κέντρο του πανιού, κατακόρυφη μαύρη δαντελωτή τρέσα.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
key, moon, leafy scroll, koutroulos kynigos
Height
0.330
Width
0.360
Production
Maker / Designer / Brand
tailors
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Karditsa
Greece |
Thessaly |
Trikala
Trikala
Material
band
branchy silk threads
cotton
felt
hessian
hooks and eyes
Techniques
applique embroidery,
terzidiko (gold tailored)
dye,
bluing
industrially woven textile
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
unmarried woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
bride
Occasion
bridal
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Karditsa
Greece |
Thessaly |
Trikala
Trikala
Acquisition
Acquisition method
Purchase
Acquisition date (circa)
20/11/1963
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives