sleeveless jacket
6175/18
Object Identity
Object ID Number
6175/18
Object name
sleeveless jacket
Other / Local name
yileki
Style
costume with kavadi
Production date range
20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Γυναικείο γιλέκι που φοριέται πάνω από τον σαγιά στα χωριά του κύκλου της Καρδίτσας του νομού Τρικάλων. Το επίρραπτο κέντημά του με πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές, ουτράδες, που πότε τοποθετούνται ευθύγραμμα (ζέχια) ή άλλοτε σχηματίζουν γαϊτάνι (κοσανίτσα), ταιριάζει χρωματικά με την κεντητή λωρίδα του σαγιά. Στα χωριά της Καρδίτσας επικρατεί το πορτοκαλί, ενώ στα Μεγάλα Καλύβια τα χρώματα που κυριαρχούν είναι σκουρότερα, μαραγκά. Χαρακτηριστικό του γιλέκου είναι το μεγάλο του άνοιγμα στην τραχηλιά και στις μασχάλες και το μικρό του ύψος που σταματά πάνω από τη μέση. Είναι πάντα ρελιασμένο στα στριφώματα με ρούχο (τσόχα). Μέσα από τον ρούχο ράβονται σειρές ζέχια και ανάμεσά τους κεντιούνται τα διάφορα διακοσμητικά μοτίβα. Μονάχα ένα όρθιο, ορθογώνιο κομμάτι στο κέντρο της πλάτης μένει ακέντητο
για να φαίνονται οι μύτες, μια λεπτή δαντέλα που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες με μαραγκή κλωστή και με το βελονάκι. Το γιλέκι είναι ρελιασμένο με σκούρα βυσσινί τσόχα και φοδραρισμένο με μπεζ βαμβακερό πανί. Είναι φτιαγμένο από δύο μπροστινά φύλλα με μακριές μύτες που ενώνονται με το φύλλο της πλάτης με πρόχειρες βελονιές. Χαμηλά στις μύτες των μπροστινών φύλλων είναι ραμμένες από δύο θηλυκές κόπιτσες. Τρίχρωμο γαϊτάνι, η κοσανίτσα, ορίζει τα περιγράμματα του κεντήματος που διακρίνεται σε τρία μέρη: αυτό της πλάτης από τους ώμους έως τις πλαϊνές ραφές, κι από ένα, συμμετρικό, στα δυο μπροστινά φύλλα. Στη λαιμόκοψη, δεύτερη λεπτή λωρίδα βυσσινί τσόχας συνοδεύεται από την ίδια κοσανίτσα, παρακολουθώντας την καμπύλη του λαιμού. Το πορτοκαλί χρώμα κυριαρχεί στις μεταξωτές ουτράδες και συμπληρώνεται από πράσινο, μπλε και βυσσινί. Στα μπροστινά φύλλα προβάλλει κυκλικό σχήμα, το φεγγάρι. Μεγάλος σταυρός από ασπροκόκκινη κοσανίτσα το χωρίζει σε χρωματιστά τεταρτιμόρια που πάνω τους πατάει ασπροκόκκινο "Χ". Το γεγονός ότι το φεγγάρι (ή στρογγυλό) κεντιέται στις καραγκούνικες ποδιές μόνο για τις νέες και τις νύφες και ποτέ για μεγάλες γυναίκες, δημιουργεί την εντύπωση ότι ίσως πρόκειται για "γονιμικό σύμβολο". Οι δύο μεγάλες σπείρες που πλαισιώνουν το φεγγάρι εισάγουν στο μοτίβο της κλάρας το οποίο, ιδίως στις μύτες, γίνεται σχεδόν αγνώριστο πασχίζοντας να προσαρμοσθεί στο σχήμα της λωρίδας. Τα φεγγάρια της πλάτης είναι μικρότερα και, στο εσωτερικό τους, ασπροκόκκινη κοσανίτσα περιγράφει σταυρό με δακρυόσχημες, χρωματιστές κεραίες. Σε όλες τις ταινίες που ακουμπούν τα φεγγάρια, έχει κεντηθεί το διακοσμητικό μοτίβο του κλειδιού. Στη στενή οριζόντια ταινία της βάσης, αναπτύσσεται "τετραγωνισμένη" σαρακατσάνα, ενώ στη λεπτή λωριδίτσα κάτω από τη λαιμόκοψη, εμφανίζεται ο κουτρουλός κυνηγός. Στο εσωτερικό περίγραμμα του ορθογώνιου τμήματος, που δεσπόζει στο κέντρο της πλάτης, πάνω σε μάυρο φόντο προβάλλουν έντονα μυτάκια ή ντουγαδάκια. Παραμέσα, λεπτή, πράσινη δαντέλα του μέτρου, οριοθετεί μικρότερο ορθογώνιο που καλύπτεται από λουλακιασμένο βαμβακερό πανί με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά. Στο κέντρο του πανιού, κατακόρυφη μαύρη δαντελωτή τρέσα.
Decoration & Patterns
Decoration
religious motifs
Decorative patterns / subjects
cross
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
key, moon, koutroulos kynigos, sarakatsana, small points, leafy scroll
Height
0.340
Width
0.450
Production
Maker / Designer / Brand
tailors
Production date range
20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Karditsa
Greece |
Thessaly |
Trikala
Trikala
Material
band
branchy silk threads
cotton
felt
hessian
hooks and eyes
Techniques
applique embroidery,
terzidiko (gold tailored)
dye,
bluing
industrially woven textile
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
unmarried woman
Occasion
festive
Date range
20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
bride
Occasion
bridal
Date range
20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Karditsa
Greece |
Thessaly |
Trikala
Trikala
Acquisition
Acquisition method
Untraced Find
Acquisition date (circa)
17/4/1970
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives