sleeveless overcoat
12608
Detail of the embroidery of the back, horizontal band
Object Identity
Object ID Number
12608
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
sayias
Style
costume with kavadi
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Σαγιάς, το πιο σημαντικό κομμάτι της καραγκούνικης νυφιάτικης φορεσιάς που της δίνει και το όνομά της (σαγιάδες). Φοριέται από τη νύφη και τη νιόπαντρη και λείπει από τη φορεσιά του νεαρού κοριτσιού, της μεσήλικης και της ηλικιωμένης. Σαγιά φορούν επίσης οι αρραβωνιασμένες και όσες είναι σε ηλικία γάμου. Στον αμάνικο σαγιά της νύφης και της νιόπαντρης, που φοριόταν πάνω από το καβάδι και άφηνε να φαίνονται τα βυσσινί του μανίκια, έραβαν αργότερα, όταν η παντρεμένη μεγάλωνε σε ηλικία, σαϊαδομάνικα από το ίδιο πανί του σαγιά. Ο καλός, νυφιάτικος σαγιάς ξεχωρίζει από τον καθημερινό σε αρκετά σημεία. Είναι φτιαγμένος από πανί με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά, και όχι από το χοντρύτερο πανί που δίνει στους καθημερινούς το όνομα χουντροί σαϊάδις.
Επίσης τα λαγκιόλια του καθημερινού σαγιά δεν είναι τέσσερα αλλά τρία, όπως και στον σαγιά της ανύπαντρης. Ο σαγιάς που προέρχεται από το Μοσχολούρι, χωριό πλάι στις Σοφάδες, είναι από βαμβακερό πανί του αργαλειού που, έχοντας ραφτεί και κεντηθεί λουλακιάζεται (γαλαζώνεται) από τις γυναίκες, καθώς το μαύρο κέντημα της περιοχής Σοφάδων-Παλαμά δεν επηρεάζεται από το λουλάκιασμα. Τον σιδέρωναν με κάποιο βαρύ αντικείμενο φτιάχνοντας στα λαγκιόλια τις πιέτες, μπλέτες. Είναι φτιαγμένος από ένα κεντρικό φύλλο ("μάνα") πίσω, τρία λαγκιόλια σε κάθε πλευρά, μια μπροστινή "μάνα" ίσου πλάτους με την πίσω, και ένα τριγωνικό κομμάτι, το μπροστούρι. Η λαιμόκοψη πίσω είναι ευθύγραμμη και δύο φαρδιές τιράντες ενώνουν το μπροστινό με το πίσω μέρος. Πάνω από τα λαγκιόλια, ένα στενόμακρο κομμάτι πανιού, το βαθράκι, που τα στηρίζει, φθάνει μέχρι το κάτω άνοιγμα του χεριού από τη μιά πλευρά ενώ από την άλλη, ψηλώνει ως την πίσω αρχή της τιράντας. Ο ποδόγυρος και το μπροστινό άνοιγμα ως λίγο ψηλότερα από τη μέση είναι φοδραρισμένα με μπουχασί. Ο ποδόγυρος, το μπροστινό άνοιγμα και το άνοιγμα των χεριών εκτός από τους ώμους είναι ρελιασμένα με μαύρο βαμβακερό πανί. Ο αριστερός ώμος είναι ρελιασμένος με το πανί του σαγιά στην εξωτερική πλευρά. Η εσωτερική και οι δύο πλευρές του δεξιού ώμου είναι ρελιασμένες με καρό βαμβακερό υφαντό, γαλάζιο και μαύρο. Το άνοιγμα στον αυχένα και τα τελειώματα της μπροστινής λαιμόκοψης διακοσμούνται και με δεύτερη λωρίδα μαύρου πανιού με κυματιστό γαζί. Οι κατακόρυφες ραφές του σαγιά τονίζονται με διπλή σειρά από στριμμένες, μαύρες μάλλινες κλωστές (σκούλο) σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, που στο μπροστάρι φθάνουν ψηλά ως το άνοιγμα. Μονή οριζόντια σειρά πάνω από τα λαγκιόλια σημαδεύει τη ραφή τους με το βαθράκι. Στην μπροστινή πλευρά, περίπου κάτω από το στήθος, σειρές από μαύρη κορδέλα του μέτρου τοποθετημένες έτσι που η μια να σκεπάζει λίγο την άλλη και στερεωμένες με λευκά γαζιά, δημιουργούν διακοσμητικό, τετράγωνο περίπου σχήμα. Το κατακόρυφο άνοιγμα από την αρχή του, και σε μήκος 31εκ., στολίζεται με επίρραπτη λωρίδα από το ίδιο ύφασμα με μετρητό κέντημα που σχηματίζει μυτάκια ή ντουγαδάκια, τονισμένα με ζιγκ-ζαγκ. Επίρραπτες ταινίες γεμάτες με μετρητό κέντημα που αφήνει ακάλυπτο μόνον ένα βαθμιδωτό, γραμμικό μοτίβο καταλήγοντας σε μικρά, ορθογώνια τρίγωνα, στολίζουν τόσο τον ποδόγυρο όσο και το πίσω και κάτω άνοιγμα του χεριού. Η οριζόντια ταινία κάτω από τον αυχένα στολίζεται με τετραγωνισμένους σταυρούς που εγγράφονται σε πλέγμα ρόμβων. Η διακόσμηση στην πλάτη (τα καπλάτια) υπογραμμίζεται με διπλή σειρά κορδέλας σε σχήμα ζιγκ-ζαγκ που τονίζει τις ορθές γωνίες και τον γεωμετρικό διάκοσμο. Η ίδια κορδέλα στον ποδόγυρο καλύπτει την επάνω ραφή της κεντητής ταινίας και, πέντε δάχτυλα ψηλότερα, υποκαθιστά την δαντέλα του νυφικού σαγιά. Το μετρητό κέντημα δεν γίνεται από τους ραφτάδες αλλά από τις γυναίκες.
Decoration & Patterns
Decoration
religious motifs
Decorative patterns / subjects
cross
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
small points
Height
1.070
Production
Maker / Designer / Brand
women themselves
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Moscholouri
Material
branchy silk threads
cotton
cotton ribbon
silk thread
Techniques
applique
counted threadwork,
double-darning stitch
dye,
bluing
handwoven fabric
industrially woven textile
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
newlywed woman
Occasion
everyday
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
bride
Occasion
bridal
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
unmarried woman
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Moscholouri
Acquisition
Acquisition method
Gift
Collector
Papantoniou Ioanna
Acquisition date (circa)
27/6/1995
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives