sleeveless overcoat
14192
Object Identity
Object ID Number
14192
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
panosayiako
Style
costume with sigouni (sleeveless woollen coat)
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Λευκός, αμάνικος και μακρύς επενδύτης, ανοιχτός μπροστά, βασικό εξάρτημα της πωγωνίσιας φορεσιάς, που φοριέται πάνω από το πουκάμισο (ρουτί) και είναι κοντύτερος απ' αυτό. Φτιαγμένος από ντόπια μαλλιά υφασμένος, νεροτριβιασμένος και στολισμένος με άσπρα γαϊτάνια είναι σεγκούνι, ενώ φτιαγμένος από "καλύτερο", αγοραστό ύφασμα, στολισμένο με μαύρα γαϊτάνια, και ίσως και αγοραστές, κόκκινες φούντες και κουμπιά είναι σαγιάκι. Το σαγιάκι φορούν οι νιόνυφες και όσες παντρεμένες γυναίκες δεν είναι μεγάλες σε ηλικία, ενώ σεγκούνι φοριέται από τις ανύπαντρες, τις ηλικιωμένες και τις χήρες ή τις πενθούσες, επειδή θεωρείται "σκέτο", καθώς το άσπρο γαϊτάνι δεν φαίνεται. Τόσο το σεγκούνι όσο και το σαγιάκι έχουν το ίδιο κόψιμο, και τα δύο στολίζονται μπροστά με επίρραπτη, αγοραστή τσόχα (ρούχο) σε σκούρα χρώματα. Υπάρχει και
τρίτος επενδύτης όμως, πολύ σπανιότερος, αφού φοριέται μόνο μία ή δυο φορές από τη νύφη στη στέψη και, ίσως, οκτώ μέρες μετά το γάμο, στα πιστρόφια. Είναι το πανωσάγιακο, ένα σαγιάκι με "αυτιά" στους ώμους πότε άσπρα και πότε ντυμένα με ρούχο, με φούντες όχι μόνο στη μέση αλλά και στα "αυτιά", που φοριέται από τη νύφη πάνω και από τον ντουλαμά. Οι περισσότερες γυναίκες το δανείζονται και όσες είχαν δικό τους, αφαιρούσαν τις φούντες μετά το γάμο και το φορούσαν ως σαγιάκι. Το πανωσάγιακο είναι φτιαγμένο από ένα πίσω φύλλο, τη "μάνα", με πλάτος 23-24εκ., που συνεχίζει ενιαία στα δυο μπροστινά φύλλα (πλ. 10-12εκ.). Αυτά εκτείνονται λίγο πέρα από τη μέση του ανοίγματος της μασχάλης που συμπληρώνεται από στενόμακρο κομμάτι πανιού με μυτερή απόληξη. Αυτό συνδέεται με το φύλλο της πλάτης με κεντητή ένωση από θηλιές, αφήνοντας στο τελείωμά της μικρή σχισμή. Στον άξονα του πίσω ανοίγματος του χεριού και της κεντητής ένωσης, αρχίζουν τα λαγκιόλια. Στο κέντρο περίπου της βάσης τους, έχουν άνοιγμα 12εκ., που κλείνει στη μύτη του με τρεις θηλιές. Τα λαγκιόλια, από τη μύτη τους και σε μήκος 13εκ. περίπου, έχουν "τσιμπηθεί" δημιουργώντας δυο δίπλες, τις κάχες, στολισμένες με μαύρο γαϊτάνι που στις πλευρές τους σχηματίζει θηλιές. Το κατακόρυφο "τσίμπημα" διακοσμείται και στις δυο του πλευρές με τριπλό γαζί από δύο κόκκινες κλωστές και μια ενδιάμεση μαύρη, διακοσμητικό στοιχείο που χρησιμοποιείται και πλευρικά στις κάχες, αλλά και ψηλότερα. Έτσι, περιβάλλει την κεντητή ένωση και, στο φύλλο της πλάτης, παρακολουθεί το άνοιγμα του χεριού, φθάνοντας ως την αρχή του αυτιού στον ώμο. Έχοντας στη μία πλευρά του το διπλό, κατακόρυφο γαϊτάνι του ανοίγματος του χεριού, συνοδεύεται από την άλλη από μονό γαϊτάνι που σχηματίζει στο ύψος της μέσης στενόμακρη, οριζόντια θηλιά. Η σειρά από τα μικρά, κόκκινα "Τ" που παρακολουθεί τα λαγκιόλια στο φύλλο της πλάτης σχηματίζει καμπύλη περιβάλλοντας τη θηλιά της μέσης που υπερτονίζεται και από δεύτερη καμπύλη με μαύρα "Τ". Μικρή σειρά κόκκινα "Τ" στολίζει και το κέντρο του γιακά. Το μεσαίο κατακόρυφο γαϊτάνι στις κάχες πλαισιώνεται από μεγάλες και πυκνές κόκκινες σταυροβελονιές. Οι λεπτεπίλεπτες κουκίδες των γαζιών προσδίδουν ανάλαφρο τόνο στον διάκοσμο της πλάτης, που κορυφώνεται στις τρεις και τρεις φούντες που κρέμονται από τις κάχες. Το πλαϊνό τριγωνικό κομμάτι σημαδεύεται κι αυτό στη ραφή του με γαϊτάνι που τελειώνοντας σε μικρή φούντα φθάνει ως το ύψος της μέσης περίπου. Η ραφή του στη συνέχεια επισημαίνεται με λευκό ψαροκόκαλο. Το "μπροστάρι" ανεβαίνει λοξά έχοντας πλάτος 23εκ. στη βάση του και 8εκ. κάτω από το γιακά. κομμάτι ύψους 14εκ. και πλάτους 3εκ. Σκούρο, επίρραπτο βυσσινί ρούχο στολίζει τα αυτιά, τον μικρό, όρθιο γιακά, και σχηματίζει δυο κατακόρυφες λωρίδες (πλάτους 13εκ.) στρογγυλεμένες στο λαιμό, που πλαισιώνουν το άνοιγμα ως κάτω από τη μέση. Το ρούχο περιβάλλει μαύρο γαϊτάνι, που οι άκρες του, κάτω από το γιακά, κρέμονται ελεύθερες. Κάτω από το οριζόντιο τελείωμα του ρούχου, κομψή σειρά από κόκκινα "Τ" περιβάλλει τη γωνιακή θηλιά του γαϊτανιού σταματώντας λίγο ψηλότερα. Για να μη χαλάσει η φόρμα του επενδύτη, οι γυναίκες όχι μόνο δεν κάθονταν επάνω του αλλά συχνά εφάρμοζαν το στράκωμα: "δρόσιζαν" τα ρούχα, τα δίπλωναν και τα έβαζαν κάτω από το στρώμα για να διατηρούνται οι τσακίσεις.
Decoration & Patterns
Decoration
geometric decoration
Decorative patterns / subjects
-
Height
1.020
Production
Maker / Designer / Brand
tailors
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Epirus |
Ioannina
Pogoni
Material
felt
silk cordon
silk thread
wool yarn
Techniques
applique
embroidered band
embroidery,
herring bone stitch
embroidery,
stitch
handwoven fabric,
nerotrivi (fulling-tub)
industrially woven textile
Use
User
woman
Status
bride
Occasion
bridal
Date range
beginning of 20th century
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Epirus |
Ioannina
Pogoni
Acquisition
Acquisition method
Untraced Find
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives