sleeveless overcoat
1602/5
Object Identity
Object ID Number
1602/5
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
sayias
Style
costume with kavadi
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Σαγιάς, το πιο σημαντικό κομμάτι της καραγκούνικης νυφιάτικης φορεσιάς που της δίνει και το όνομά της (σαγιάδες). Φοριέται από τη νύφη και τη νιόπαντρη και λείπει από τη φορεσιά του νεαρού κοριτσιού, της μεσήλικης και της ηλικιωμένης. Σαγιά φορούν επίσης οι αρραβωνιασμένες και όσες είναι σε ηλικία γάμου. Στον αμάνικο σαγιά της νύφης και της νιόπαντρης, που φοριόταν πάνω από το καβάδι και άφηνε να φαίνονται τα βυσσινί του μανίκια, έραβαν αργότερα, όταν η παντρεμένη μεγάλωνε σε ηλικία, σαϊαδομάνικα από το ίδιο πανί του σαγιά. Το καβάδι σ' αυτήν την περιοχή αντικαθιστά τον εσωτερικό σαγιά που βρίσκουμε σε άλλους Καραγκούνηδες. Είναι φτιαγμένος από ένα είδος πικέ, βαμβακερό πανί του εμπορίου με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά. Βάφεται με λουλάκι, τη
γαλαζούρα, αφού κατασκευαστεί και κεντηθεί, καθώς το μαύρο κέντημα της περιοχής Σοφάδων-Παλαμά δεν επηρεάζεται από το λουλάκιασμα. Τον σιδέρωναν με κάποιο βαρύ αντικείμενο φτιάχνοντας στα λαγκιόλια τις πιέτες, μπλέτες. Τα τέσσερα λαγκιόλια στην κάθε πλευρά, αριθμός που χαρακτηρίζει τον νυφιάτικο σαγιά, ράβονται κάτω από δυο κομμάτια υφάσματος, τα βαθράκια, που τοποθετούνται ανάμεσα στη "μάνα" της πλάτης και τα μπροστινά φύλλα στον άξονα του ανοίγματος των χεριών. Λέγεται ότι ο σαγιάς κόβεται από ένα μόνο φύλλο που διπλώνεται στους ώμους. Στην μπροστινή "μάνα" κόβεται η λαιμόκοψη και το κατακόρυφο άνοιγμα του σαγιά. Στα δύο αυτά φύλλα της "μάνας" ράβουν από ένα λοξοκομμένο μπροστούρι. Κόκκινο μπουχασί φοδράρει τον ποδόγυρο του σαγιά και το κατακόρυφο άνοιγμα ως τη μέση. Ο κορμός είναι φοδραρισμένος με το λουλακί βαμβακερό ύφασμα, τοποθετημένο πριν γίνει το κέντημα της πλάτης και στερεωμένο από αυτό. Το τελείωμά του μένει ελεύθερο. Ανασηκώνοντάς το, φαίνεται πρόχειρο κόντυμα του σαγιά, ορατό και στην πίσω καλή όψη. Εσωτερικά στη μέση, στις δύο άκρες της πίσω "μάνας", είναι στερεωμένες κορδέλες φτιαγμένες από ύφασμα. Το άνοιγμα των χεριών, η λαιμόκοψη και το κατακόρυφο άνοιγμα είναι ρελιασμένα με μαύρη τσόχα. Πάνω στην τσόχα έχει στερεωθεί μαύρο γαϊτάνι (σειράδι) κρύβοντας τη ραφή. Αυτού του είδους το ρέλιασμα λέγεται σειράδωμα. Στο πίσω μέρος της λαιμόκοψης, ο ρούχος (η τσόχα) φαρδαίνει στα δυο δάχτυλα και δέχεται άλλα δυο σειράδια που η καμπύλη τους κλείνει στην μπροστινή όψη. Μπροστά, ο κορμός είναι ντυμένος ως τη μέση με μαύρο βαμβακερό πανί που διακόπτεται ανά μισό εκατοστό από λευκά, οριζόντια γαζιά. Τις κατακόρυφες ραφές του σαγιά τονίζει διπλή σειρά από ουτράδες σε μικρή απόσταση μεταξύ τους. Οι ραφές στα λαγκιόλια είναι περισσότερο τονισμένες. Ο διάκοσμος της πλάτης, τα καπλάτια, στηρίζεται σε φαρδιά ταινία που, ακολουθώντας το άνοιγμα των χεριών, σχηματίζει ορθή γωνία. Στο κέντρο της, το κλήμα, διακοσμητικό μοτίβο που συνίσταται σε σειρά από συνεχόμενες σπείρες με δυο θηλίτσες ανάμεσά τους. Στις δυο της πλευρές, τριγωνικά μοτίβα, μυτάκια ή ντουγαδάκια, μοιάζουν με δαντέλα, εντύπωση που επιτείνεται από τα αντικρυστά τους ίδια μοτίβα που στολίζουν το άνοιγμα του χεριού. Κάτω από την φαρδιά ταινία, λίγο πάνω από τη μέση, απλή διακόσμηση από οριζόντια ουτρά, πλαισιωμένη από δύο σειρές άτακτο ζιγκ-ζαγκ ανάμεσα σε θηλιές. Οι ουτράδες που διακοσμούν τις ραφές της πίσω "μάνας" προχωρούν πάνω από τη μέση και διασταυρώνονται κάπως άτεχνα με τον οριζόντιο διάκοσμο. Ο κεντημένος ποδόγυρος (εδώ 8εκ.) στον νυφικό σαγιά γίνεται με ξεχωριστή λωρίδα που προσθέτει ο ράφτης, και που αποτελείται από δυο λωρίδες, η κάτω στενότερη, συρραμμένες η μια πιο πάνω από την άλλη. Κάθε μια τους έχει τσόχα στο τελείωμα, άρα και δυο σειραδώματα όπως το καβάδι, και είναι φοδραρισμένες ξεχωριστά. Εδώ η χαμηλή ταινία δεν έχει σειράδωμα, και αποτελείται από το μοτίβο που ονομάζεται κυνηγός κουτρουλός, σειρά δηλαδή από τρέχουσες σπείρες. Στην επάνω λωρίδα, σειρά από κοντές, λοξές γραμμούλες, τελειώνει σε μυτάκια (ντουγαδάκια). Επτά εκατοστά ψηλότερα, δαντελωτή ταινία δημιουργείται με τσόχα και δυο παράλληλες γραμμές, πλαισιωμένες από ζιγκ-ζαγκ. Ο κεντητός ποδόγυρος, στις περισσότερες ραφές, έχει στενέψει ελάχιστα με πρόχειρες βελονιές ("τσίμπημα"), έτσι ώστε οι πιέτες πετάγονται προς τα έξω. Αριστερά μπροστά, μικρό λευκό κουμπάκι.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
kynigos koutroulos, small points
Height
1.080
Production
Maker / Designer / Brand
tailors, vlachs
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Sofades, Palamas
Material
branchy silk threads
cotton
cotton ribbon
felt
Techniques
applique
applique embroidery,
terzidiko (gold tailored)
industrially woven textile
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
bride
Occasion
bridal
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
newlywed woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Sofades, Palamas
Acquisition
Acquisition method
Purchase
Acquisition date (circa)
19/7/1954
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives