sleeveless overcoat
6172/12
Object Identity
Object ID Number
6172/12
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
panosagiako
Style
costume with sigouni (sleeveless woollen coat)
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Λευκός, αμάνικος και μακρύς επενδύτης, ανοιχτός μπροστά, βασικό εξάρτημα της πωγωνίσιας φορεσιάς, που φοριέται πάνω από το πουκάμισο (ρουτί) και είναι κοντύτερος απ' αυτό. Φτιαγμένος από ντόπια μαλλιά, υφασμένος, νεροτριβιασμένος και στολισμένος με άσπρα γαϊτάνια είναι σεγκούνι, ενώ φτιαγμένος από "καλύτερο", αγοραστό ύφασμα, στολισμένο με μαύρα γαϊτάνια και, ίσως και αγοραστές, κόκκινες φούντες και κουμπιά είναι σαγιάκι. Το σαγιάκι φορούν οι νύφες και οι νιόνυφες, αλλά και όσες παντρεμένες δεν είναι μεγάλες σε ηλικία. Το σεγκούνι φοριέται από τις ανύπαντρες, τις ηλικιωμένες και τις χήρες ή τις πενθούσες, επειδή θεωρείται "σκέτο", καθώς το άσπρο γαϊτάνι δεν φαίνεται πάνω στο λευκό σαγιάκι. Τόσο το σεγκούνι όσο και το σαγιάκι έχουν το ίδιο κόψιμο, και τα δυο στολίζονται μπροστά με επίρραπτη, αγοραστή
τσόχα (ρούχο) σε σκούρα χρώματα. Υπάρχει όμως και τρίτος επενδύτης, πολύ σπανιότερος, αφού φοριέται μόνο μία ή δύο φορές από τη νύφη στη στέψη και, ίσως, οκτώ μέρες μετά το γάμο, στα πιστρόφια. Είναι το πανωσάγιακο, ένα σαγιάκι με "αυτιά" στους ώμους, πότε άσπρα και πότε ντυμένα με ρούχο, με φούντες όχι μόνο στη μέση αλλά και στ' αυτιά, που φοριέται πάνω και από τον ντουλαμά. Οι περισσότερες γυναίκες το δανείζονταν και όσες είχαν δικό τους, αφαιρούσαν, όπως εδώ, τις φούντες μετά το γάμο και το φορούσαν ως σαγιάκι. Το πανωσάγιακο είναι φτιαγμένο από ένα ίσιο, πίσω φύλλο, τη "μάνα", πλάτους 22εκ., που αφού σχηματίσει τον ώμο και το μεγαλύτερο μέρος του ανοίγματος του χεριού, κατεβαίνει με το μισό του πλάτος στην κάθε μπροστινή πλευρά. Στην εξωτερική του πλευρά ενώνεται με το λοξό "μπροστάρι" που ξεκινά κάτω από το γιακά. Το μπροστάρι είναι στη βάση του συρραμμένο με στενόμακρο, τριγωνικό κομμάτι υφάσματος. Κάτω και πίσω από τους ώμους προβάλλουν τριγωνικά αυτιά. Κατακόρυφο κομμάτι υφάσματος συμπληρώνει το κάτω άνοιγμα του χεριού και ενώνεται χαμηλότερα με το λαγκιόλι. Ψηλά, η μια του πλευρά συνδέεται με τη "μάνα" με σειρά από συμπλεκόμενες θηλιές, φτιαγμένες από μαύρα κορδόνια. Η μύτη του ανοίγματος μένει ανοιχτή ως το σημείο όπου αρχίζει το μεγάλο, ψηλό λαγκιόλι. Η μύτη του λαγκιολιού, σε μήκος 13εκ., εξέχει έχοντας "τσιμπηθεί" με μαύρες, αόρατες βελονιές, που δημιουργούν δυο δίπλες, τις κάχες. Οι κάχες στολίζονται με διπλά και τριπλά γαζιά σε μαύρο και κόκκινο χρώμα, που δίνουν έμφαση στον διάκοσμο της πλάτης φθάνοντας ως τους ώμους. Λεπτή, κόκκινη βελονιά σε σχήμα "Τ", ανεβαίνει και στολίζει την σπείρα που φτιάχνει μαύρο κορδόνι, απολήγοντας σε διακοσμητικό σχήμα που θυμίζει ευθύ και αντεστραμμένο "f". Η ίδια κομψή βελονιά περιβάλλει την πίσω όψη του γιακά, και περιγράφει, κάτω από το κορδόνι, το οριζόντιο τελείωμα και την γωνία του ρούχου. Και πάλι στην πίσω όψη, στολίζει την κορυφή στο άνοιγμα του λαγκιολιού ενώ, σε μαύρο χρώμα, τονίζει τη γωνία του. Τα δίχρωμα γαζιά και η κομψή διακοσμητική βελονιά δίνουν ανάλαφρο αέρα στο βαρύ ρούχο. Μαύρο κορδόνι υπογραμμίζει το τρίγωνο στην "τσιμπημένη" μύτη του λαγκιολιού, σχηματίζοντας κόμπους στις πλαϊνές πλευρές του. Στο κέντρο, έχουν στερεωθεί από τρεις κόκκινες φούντες δεξιά κι αριστερά. Με μαύρο γαϊτάνι τονίζεται και η ραφή του πλαϊνού κομματιού με το διπλανό του φύλλο ως περίπου το ύψος του λαγκιολιού. Στη συνέχεια τη σημείωση αναλαμβάνει λευκό ψαροκόκαλο. Η ίδια μεταξοκλωστή περιβάλλει όλες τις άλλες ραφές του πανωσάγιακου με άσπρο γαζί. Κάθε λαγκιόλι έχει στο μέσον περίπου της βάσης του κατακόρυφο άνοιγμα 11εκ., που κλείνει στη μύτη του με τρεις θηλιές. Από πάνω, μικρό "τσίμπημα" με κόκκινες κλωστές το σπρώχνει προς τα έξω. Στην μπροστινή όψη, σκούρο μπλε ρούχο ντύνει τον μικρό, όρθιο γιακά και όλο σχεδόν το στήθος ως αρκετά κάτω απ' τη μέση. Με την ίδια τσόχα είναι ντυμένα πίσω και τ' αυτιά. Στο εσωτερικό τελείωμα του μπροστινού μπλε ρούχου, τριγωνικό, συρραμμένο κομματάκι τσόχας λοξεύει την αναμενόμενη ορθή γωνία. Το μαύρο κορδόνι, που περιτρέχει όλα τα ανοίγματα και διακοσμεί το πανωσάγιακο, σχηματίζει στη γωνία μικρή, διακοσμητική θηλιά. Στο μπροστινό άνοιγμα, στο μέσον της επίρραπτης τσόχας, δυο ασημί τσαπρακούλια, με άλλα δυο ζευγάρια, προορίζονταν να συγκρατούν τις άκρες του ανοίγματος στο στήθος. Ο ρόλος τους είναι διακοσμητικός αφού οι επενδύτες έκλειναν με μεγάλες κόπιτσες (τοκάδες). Τα δίδυμα τσαπρακούλια με το δαντελωτό στρογγυλό περίγραμμα έχουν στο κέντρο τους έξεργο άνθος με εναλλάξ διάτρητα και συμπαγή πέταλα. Για να μη χαλάσει η φόρμα του επενδύτη, οι γυναίκες όχι μόνο δεν κάθονταν επάνω του αλλά συχνά εφάρμοζαν το στράκωμα: "δρόσιζαν" τα ρούχα, τα δίπλωναν και τα έβαζαν κάτω από το στρώμα για να διατηρούνται οι τσακίσεις.
Decoration & Patterns
Decoration
geometric decoration
Decorative patterns / subjects
-
Height
1.070
Production
Maker / Designer / Brand
tailors
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Epirus |
Ioannina
Pogoni
Material
felt
metal amalgam
silk cord
silk thread
wool yarn
Techniques
applique
chyti (with embroideries in open or drawn threadwork)
embroidery,
herring bone stitch
embroidery,
stitch
handwoven fabric,
nerotrivi (fulling-tub)
industrially woven textile
Use
User
woman
Age
young woman
Status
bride
Date range
beginning of 20th century
User
woman
Age
young woman
Status
married woman
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Epirus |
Ioannina
Pogoni
Acquisition
Acquisition method
Gift
Collector
Koutlidi Chr.
Acquisition date (circa)
10/4/1970
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives