dress 417,α
Revetted, exembloto bridal dress 
Revetted, exembloto bridal dress 
Revetted, exembloto bridal dress 
Revetted, exembloto bridal dress 
Revetted, exembloto bridal dress, back
Revetted, exembloto bridal dress, back
Decoration and width of the sleeve 
Decoration and width of the sleeve 
Decoration of the neck
Decoration of the neck
Both decorative motifs
Both decorative motifs
Object Identity
Object ID Number
417,α
Object name
dress
Style
byzantine style
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
Yes
Physical Description
Description
Λιθένδυτο, εξεμπλωτό νυφικό φόρεμα από χρυσοκίτρινο σατέν, κεντημένο και στις δύο όψεις του με καστανόχρωμες κλωστές και μαργαριτάρια.Είναι φτιαγμένο από δύο φύλλα και από μια λόξα ανάμεσά τους, που φτάνει ως κάτω από τη μασχάλη. Στον αυχένα, δυο στενές οριζόντιες λωρίδες από το ίδιο ύφασμα συρράπτονται στο πίσω φύλλο από ώμο σε ώμο. Μπροστά, κάτω από τη στρογγυλή λαιμόκοψη, καστανόχρωμο μετάξι δημιουργεί μεγάλο, επίρραπτο τρίγωνο. Στις πλαϊνές πλευρές του τριγώνου, ταινιόσχημο μοτίβο παριστάνει κυματιστό μίσχο και φύλλα. Είναι το ίδιο μοτίβο που στολίζει και το τελείωμα των μανικιών. Ιδιαίτερα προσεγμένος είναι ο διάκοσμος που καλύπτει τη μανικοκόλληση. Ταινία από καστανό μετάξι οριοθετείται από μαργαριτάρια σε διπλή σειρά. Στο κέντρο της, μεγάλα. καμπύλα μαργαριτάρια διαχωρίζονται με χρυσό, φυτικό μοτίβο. Τα κωδωνόσχημα
μανίκια (μ. 46εκ. - 70εκ.) είναι πολύ φαρδιά στο τελείωμά τους (75εκ.), ντυμένο με κίτρινη φόδρα. Σε αρμονία με το κέντημα του υπόλοιπου φορέματος, ταιριαστές με το επίρραπτο μετάξι καστανόχρωμες κλωστές ζωγραφίζουν στο σατέν σχέδια γραφτά, που μένουν κυρίως στα περιγράμματα. Στο κέντρο του φορέματος εναλλάσσονται κατακόρυφα τρεις μικροί κύκλοι με τριπέταλα λουλούδια, και ένας μεγαλύτερος με σταυρό που έχει για κεραίες καρδιόσχημα φύλλα. Από τις πλαϊνές πλευρές του σταυρού τα τρία φύλλα επεκτείνονται οριζόντια, διαχωρίζοντας σε κάθε πλευρά μεγάλα τετράγωνα σε κατακόρυφη διάταξη. Ο διάκοσμός τους, που συνδυάζει σταυρό με φυτικά και σχηματοποιημένα μοτίβα, λειτουργεί χιαστί. Τα τετράγωνα, με πυκνοκεντημένο τον κεντρικό τους σταυρό, ανταγωνίζονται εκείνα που στολίζονται με μαργαριτάρια. Στο εσωτερικό του φορέματος, φαίνεται η φακαρόλα που στερεώνει τον διάκοσμο. Ο ποδόγυρος έχει ντυθεί με λωρίδα από βυσσινί ύφασμα. Οι περισσότερες από τις γιορτές του Λυκείου των Ελληνίδων, που ξεκίνησαν το 1911 στο Ζάππειο, συμβαδίζουν είτε με εθνικούς εορτασμούς, είτε με την έλευση επιφανών ξένων, είτε με διεθνή συνέδρια στην Αθήνα . Η συλλογή του Λυκείου από ιστορικά αντίγραφα ενδυμασιών συνδέεται άμεσα με τις «Μεγάλες Εθνικές Εορτές» στο Παναθηναϊκό Στάδιο που, από το 1914, καθιερώνονται ως ετήσιες, και στις οποίες «πλαστικαί εικόνες» αναβιώνουν μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Όταν, ύστερα από δεκαετή διακοπή, οι γιορτές του Σταδίου επαναλαμβάνονται, η αναδρομή στο απώτερο παρελθόν εκφράζεται μέσα από α) τον μινωικό πολιτισμό όπως τον αποκάλυψαν οι ανασκαφές του Sir Arthur Evans, β) τις Αμαζόνες, γ) τις ντυμένες από την Εύα Σικελιανού Ωκεανίδες του Προμηθέα Δεσμώτη, δ) τις Εστιάδες, ε) τις κόρες της κλασικής εποχής και στ) τις βυζαντινές πριγκίπισσες. Εικονογραφώντας την ιστορική συνέχεια του ελληνισμού, οι ιστορικές περίοδοι παρουσιάζονται με «στυλιζαρισμένες βουβές εικόνες (tableaux vivants)», που αναπαριστούν ένα επιλεγμένο θέμα για την κάθε εποχή. Οι ενδυμασίες αντιγράφουν από όσα έργα τέχνης έχουν διασωθεί: τοιχογραφίες Κνωσού, Αγ. Τριάδας, Τίρυνθας και Θηβών, μινωικά ειδώλια, κόρες της Ακροπόλεως, αρχαία ανάγλυφα, αγάλματα, αγγειογραφίες, βυζαντινές αγιογραφίες, μικρογραφίες χειρογράφων, ψηφιδωτά κ.ά. Η «Εκλογή Βασιλικής Νύμφης» είναι το θέμα που αντιπροσωπεύει την βυζαντινή περίοδο. Την κατασκευή των ενδυμάτων χρηματοδότησε ο Αντώνης Μπενάκης το 1929 με δωρεά 2.000 δραχμών. Την επίβλεψη και επιμέλεια ανέλαβε το γνωστό ζεύγος βυζαντινολόγων Γιώργου και Μαρίας Σωτηρίου. Η επιλογή των υφασμάτων, που απηχούν τόσο δυτικές όσο και ανατολίτικες επιδράσεις, επιχειρεί να αποδώσει την αγάπη των Βυζαντινών για την ποικιλία και τη λάμψη των χρωμάτων. Άσημα αποκαλούνται τα μη έγχρωμα υφάσματα. Τα ενδύματα γενικά λέγονται ρούχα ή ιμάτια και, ανάλογα με το ύφασμα αλλά κυρίως τον διάκοσμο, συνοδεύονται από ποικίλους επιθετικούς προσδιορισμούς. Σηρικό είναι το ρούχο από μετάξι ή από κάθε διάφανο πολυτελές ύφασμα, τη χρήση του οποίου καυτηριάζουν οι Πατέρες. Ζωηρόχρωμες κατακόρυφες ή οριζόντιες ταινίες, στην πραγματικότητα ενυφασμένες, φτιάχνουν τα λωρωτά φορέματα αρχόντων και ισχυρών, ορθόσημα ή πλατύσημα αντιστοίχως. Εξεμπλωτά ή πλουμιστά λέγονται τα φορέματα τα στολισμένα με υφαντά ή κεντητά κοσμήματα, τα εξέμπλια (exemplum) ή πλουμία (plumus). Κλαπωτά ονομάζονται τα ρούχα με ενυφασμένους ή κεντητούς κλάβους (από το τετράγωνο σχήμα της κεφαλής του καρφιού, clavi). Κλάβοι όμως λέγονται και οι πορφυρές διακοσμητικές λωρίδες γύρω από το λαιμό, στο στήθος, στο γύρο των μανικιών ή στον ποδόγυρο. Στα επιρράμματα των ρούχων ανήκουν τα ταβλία, κομμάτια υφάσματος κομμένα ορθογώνια ή λοξά που, αν είναι κόκκινα, λέγονται πλουμάτα. Τα σηγμέντα (segmenta), σημέντα στην καθομιλουμένη, δηλώνουν τον ετερόχρωμο επίρραπτο διάκοσμο στις άκρες του ρούχου, που φέρει τετράγωνα κοσμήματα. Κάθε βυζαντινό αντίγραφο της συλλογής του Λυκείου των Ελληνίδων είναι μια αλλαγή, μια εξαιρετική «αλλαξιά» δηλαδή, για περιστάσεις γιορτινές ή επίσημες. Ρούχα αρχοντικά, βασιλικά, με ενυφασμένους λίθους πολύτιμους και μαργαριτάρια. Λέγονται περιμάρμαρα ή περιμάργαρα, λιθένδυτα ή μαρμαρένδυτα, από το ρήμα μαρμαίρω που σημαίνει «απαστράπτω». Δεν είναι, άλλωστε, το έκστιλβον το χαρακτηριστικό γνώρισμα της πολυτέλειας;
Decoration & Patterns
Decoration
religious motifs
Decorative patterns / subjects
cross
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
-
Decoration
stylized vegetal decoration
Decorative patterns / subjects
leaves, flowers
Height
1.420
Width
0.700
Production
Maker / Designer / Brand
Lyceum Club of Greek Women
Production date range
beginning of 20th century
Production purpose
The revival and illustration of the Byzantine Period of the Greek History.
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
Athens
Material
gold thread
pearl
satin
silk
silk thread
synthetic
Techniques
applique
industrially woven textile
machine-made embroidery
Use
User
woman
Status
bride 
Occasion
festive
Purpose
The acting out of characters from the Byzantine period of the Greek History, at large festivals, national holidays and others.
Date range
20th century 
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
Athens
Acquisition
Acquisition method
Untraced Find
Documentation
Research bibliographic references
Bobou-Protopapa, Ε. 1993, Το Λύκειο των Ελληνίδων, 1911-1991, Athens, Lyceum Club of Greek Women. 
Koukoules F. 1948-1957, "Περί τα βυζαντινά φορέματα" in Βυζαντινών βίος και πολιτισμός vol. 2: 5-59, Athens, Papazisis publications (repr., no date).
Loutzaki R. 2007, "Λύκειο των Ελληνίδων: Από το Παναθηναϊκό Στάδιο (1914) στη σκηνή του Μεγάρου Αθηνών (2005)" in P. Kavouras (ed.), Φολκλόρ και Παράδοση, Αθήνα, Fagotto publications.
Papantoniou, Ι. 2000, Η ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ού αιώνα, Athens, Commercial Bank of Greece. 

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives