foustani (dress)
14131
F'stani with p'skefalisies voules or vouloto, back
Detail of the decoraion at the back. At the centre, the apple
Object Identity
Object ID Number
14131
Object name
foustani (dress)
Other / Local name
f'stani vouloto
Style
peasant
Production date range
20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Φ'στάνι με π'σκεφαλίσιες βούλες ή βουλωτό, γυναικείο, αμάνικο, βαμβακερό φουστάνι μπλε χρώματος. Υφαίνεται από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό, βάφεται από το μπογιατζή με λουλάκι και επεξεργάζεται με νισεστέ και γυαλί (γυάλωμα). Αποτελείται από ένα φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω, τη μάνα, χωρίς ραφή στους ώμους, και από δύο τριγωνικά σε κάθε πλάι, τα λαγκιόλια. Τα τελευταία ενώνονται με τη μάνα με βελονιά γαζί και μεταξύ τους με πατητή βελονιά. Ύστερα γίνονται τα ανοίγματα, τετράγωνο του λαιμού και βαθιά, λοξά των χεριών, καβαδούρες, που τελικά αφήνουν δύο στενές κατακόρυφες λωρίδες υφάσματος ως τιράντες. Στο ύψος του στήθους ανοίγονται δύο κατακόρυφες οπές, οι κορφουλήθρες ή βυζουλήθρες και κάτω από αυτές υπήρχε οριζόντια πιέτα, η πόστα, (εδώ η ύπαρξη της πόστας
μαρτυράται από το μικρότερο ποσοστό αποχρωματισμού του υφάσματος στο σημείο της αναδίπλωσης). Ακολούθως γίνεται το μπουχάσωμα, ρέλιασμα, των τελειωμάτων με κόκκινο, βαμβακερό, αγοραστό πανί και ύστερα το κέντημα με κύριο χαρακτηριστικό το ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι και ένα ειδικό είδος βελονιάς, την απολυτή. Τέλος, τοποθετούνται τα πανάδια ή μασκαλίδια, πρόσθετα κομμάτια υφάσματος, συνήθως από τσίτια, εδώ από κυκλαμινί βελούδο κοτλέ. Από άποψη διακόσμησης το φ'στάνι ανήκει στην κατηγορία των φουστανιών με τρανό κέντο καθώς ο ποδόγυρος είναι κεντημένος με λευκό βαμβάκι όπως οι τσούκνες. Οι κορφουλήθρες και το άνοιγμα του λαιμού είναι γαρνιρισμένα με επίρραπτο, μάλλινο γαϊτάνι, πράσινο και κόκκινο. Επιπλέον στο άνοιγμα του λαιμού υπάρχει τρέσα χρυσή με πούλιες ενώ στις κορφουλήθρες γαϊτάνι διπλό από κίτρινη βαμβακερή κλωστή και χρυσόνημα. Ανάμεσα σε αυτά τα ανοίγματα ο διάκοσμος του κόρφου είναι εξαιρετικά πλούσιος. Με λευκό βαμβάκι και μάλλινα νήματα σε χρώματα μαύρο, φούξια, λευκό, πράσινο, οινέρυθρο, κόκκινο και ζαχαρί, σχηματίζονται διαδοχικοί ρόμβοι, μικρότεροι και μεγαλύτεροι που "γεμίζουν" με άλλα γεωμετρικά μοτίβα. Δεξιά και αριστερά, πάνω από τις κορφουλήθρες, το κέντημα ορίζεται από δύο κατακόρυφες μαύρες ταινίες, με λευκό βαμβακερό πλαίσιο και ψιλή μπορντούρα από πορτοκαλί μεταξωτή κλωστή στην εξωτερική πλευρά. Από κάτω, ανάμεσα στις κορφουλήθρες, το κέντημα ορίζεται από επίρραπτο χρυσό, ιερατικό σειρήτι, το τέλι, που δίνει και το χαρακτηρισμό τελωμένα στα φ'στάνια. Ανθάκια και άλλα, μικρά, σχηματοποιημένα μοτίβα συμπληρώνουν τη διακόσμηση καλύπτοντας τα κενά. Ολόγυρα στις κορφουλήθρες η εναλλαγή των παραπάνω χρωμάτων στα νήματα (μάλλινα όλα εκτός από τα πορτοκαλί που είναι μεταξωτά) σχηματίζει πλάγια παραλληλόγραμμα. Η διακόσμηση της πλάτης είναι πιο απλή. Δυο κατακόρυφες μαύρες ταινίες, με λευκό βαμβακερό πλαίσιο και ψιλή μπορντούρα από πορτοκαλί μεταξωτή κλωστή στην εξωτερική πλευρά και επαναλαμβανόμενα σχηματοποιημένα μοτίβα στην εσωτερική, ενώνονται στο κάτω άκρο τους με οριζόντια, λεπτή, ευθεία γραμμή και χοντρή, τεθλασμένη. Τα τρία τρίγωνα που δημιουργούνται από την τομή των γραμμών αυτών διακοσμούνται με μικρά ανθάκια. Από πάνω, στο κέντρο της πλάτης, μοτίβο γνωστό ως μήλο. Πρόκεται για ρόδακα με σταυρό στο κέντρο και σπείρες, καμωμένο με μουλινέδες. Στον ποδόγυρο από κάτω προς τα πάνω συνατούμε, μετά το μπουχάσωμα, ζώνη με περδίκες ή πατούδες που έχουν στο κάτω μέρος το νεράκι (μαιανδροειδή γραμμή) και από πάνω το βεργάκο (είδος γαζιού). Ακολουθούν δέκα μήλα οριζόντια τοποθετημένα και στα μεσοδιαστήματά τους οχτώ φλογιστρούδια (είδος ρόμβου με διπλές αποφύσεις στην εξωτερική γωνία). Πάνω από τα φλογιστρούδια είναι κεντημένες οι π'σκεφαλίσιες βούλες, μοτίβα ρομβοειδή από λευκό βαμβάκι με χρωματιστό σταυρό στο κέντρο, που δίνουν και το όνομά τους στο φ'στάνι. Στη δεξιά τιράντα, επίρραπτο κουμπί για να κλείνει το άνοιγμα που έχει γίνει ώστε να μπορεί να φορεθεί το ένδυμα.
Decoration & Patterns
Decoration
geometric decoration
Decorative patterns / subjects
ρομβόσχημα μοτίβα, π'σκεφαλίσιες βούλες, μήλο
Decoration
religious motifs
Decorative patterns / subjects
crosses
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
grouses with water and vergako
Decoration
vegetal decoration
Decorative patterns / subjects
-
Height
1.070
Width
0.460
Production
Maker / Designer / Brand
women themselves, boyiadjis
Production date range
20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thrace |
Evros
Karoti
Material
brailed gold fillet
corduroy
cotton
cotton cordon
cotton thread
golden brain
moulinedes (cotton threads)
silk thread
spangles
wool cordon
Techniques
applique
counted threadwork,
strict
embroidery
embroidery,
daring or bouble running
embroidery,
stitch
glazed
handwoven fabric
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Marides
User
woman
Date range
20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thrace |
Evros
Karoti
Acquisition
Acquisition method
Untraced Find
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives