φουστάνι 14131
Φ'στάνι με π'σκεφαλίσιες βούλες ή βουλωτό
Φ'στάνι με π'σκεφαλίσιες βούλες ή βουλωτό
Φ'στάνι με π'σκεφαλίσιες βούλες ή βουλωτό
Φ'στάνι με π'σκεφαλίσιες βούλες ή βουλωτό
Φ'στάνι με π'σκεφαλίσιες βούλες ή βουλωτό, πίσω όψη
Φ'στάνι με π'σκεφαλίσιες βούλες ή βουλωτό, πίσω όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στον κόρφο
Λεπτομέρεια διακόσμου στον κόρφο
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη. Στο κέντρο το μήλο
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη. Στο κέντρο το μήλο
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο, φλογιστρούδι, π'σκεφαλίσιες βούλες και μήλο
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο, φλογιστρούδι, π'σκεφαλίσιες βούλες και μήλο
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
14131
Όνομα αντικειμένου
φουστάνι
Άλλο / Τοπικό όνομα
φ'στάνι βουλωτό
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
20ός αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Φ'στάνι με π'σκεφαλίσιες βούλες ή βουλωτό, γυναικείο, αμάνικο, βαμβακερό φουστάνι μπλε χρώματος. Υφαίνεται από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό, βάφεται από το μπογιατζή με λουλάκι και επεξεργάζεται με νισεστέ και γυαλί (γυάλωμα). Αποτελείται από ένα φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω, τη μάνα, χωρίς ραφή στους ώμους, και από δύο τριγωνικά σε κάθε πλάι, τα λαγκιόλια. Τα τελευταία ενώνονται με τη μάνα με βελονιά γαζί και μεταξύ τους με πατητή βελονιά. Ύστερα γίνονται τα ανοίγματα, τετράγωνο του λαιμού και βαθιά, λοξά των χεριών, καβαδούρες, που τελικά αφήνουν δύο στενές κατακόρυφες λωρίδες υφάσματος ως τιράντες. Στο ύψος του στήθους ανοίγονται δύο κατακόρυφες οπές, οι κορφουλήθρες ή βυζουλήθρες και κάτω από αυτές υπήρχε οριζόντια πιέτα, η πόστα, (εδώ η ύπαρξη της πόστας
μαρτυράται από το μικρότερο ποσοστό αποχρωματισμού του υφάσματος στο σημείο της αναδίπλωσης). Ακολούθως γίνεται το μπουχάσωμα, ρέλιασμα, των τελειωμάτων με κόκκινο, βαμβακερό, αγοραστό πανί και ύστερα το κέντημα με κύριο χαρακτηριστικό το ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι και ένα ειδικό είδος βελονιάς, την απολυτή. Τέλος, τοποθετούνται τα πανάδια ή μασκαλίδια, πρόσθετα κομμάτια υφάσματος, συνήθως από τσίτια, εδώ από κυκλαμινί βελούδο κοτλέ. Από άποψη διακόσμησης το φ'στάνι ανήκει στην κατηγορία των φουστανιών με τρανό κέντο καθώς ο ποδόγυρος είναι κεντημένος με λευκό βαμβάκι όπως οι τσούκνες. Οι κορφουλήθρες και το άνοιγμα του λαιμού είναι γαρνιρισμένα με επίρραπτο, μάλλινο γαϊτάνι, πράσινο και κόκκινο. Επιπλέον στο άνοιγμα του λαιμού υπάρχει τρέσα χρυσή με πούλιες ενώ στις κορφουλήθρες γαϊτάνι διπλό από κίτρινη βαμβακερή κλωστή και χρυσόνημα. Ανάμεσα σε αυτά τα ανοίγματα ο διάκοσμος του κόρφου είναι εξαιρετικά πλούσιος. Με λευκό βαμβάκι και μάλλινα νήματα σε χρώματα μαύρο, φούξια, λευκό, πράσινο, οινέρυθρο, κόκκινο και ζαχαρί, σχηματίζονται διαδοχικοί ρόμβοι, μικρότεροι και μεγαλύτεροι που "γεμίζουν" με άλλα γεωμετρικά μοτίβα. Δεξιά και αριστερά, πάνω από τις κορφουλήθρες, το κέντημα ορίζεται από δύο κατακόρυφες μαύρες ταινίες, με λευκό βαμβακερό πλαίσιο και ψιλή μπορντούρα από πορτοκαλί μεταξωτή κλωστή στην εξωτερική πλευρά. Από κάτω, ανάμεσα στις κορφουλήθρες, το κέντημα ορίζεται από επίρραπτο χρυσό, ιερατικό σειρήτι, το τέλι, που δίνει και το χαρακτηρισμό τελωμένα στα φ'στάνια. Ανθάκια και άλλα, μικρά, σχηματοποιημένα μοτίβα συμπληρώνουν τη διακόσμηση καλύπτοντας τα κενά. Ολόγυρα στις κορφουλήθρες η εναλλαγή των παραπάνω χρωμάτων στα νήματα (μάλλινα όλα εκτός από τα πορτοκαλί που είναι μεταξωτά) σχηματίζει πλάγια παραλληλόγραμμα. Η διακόσμηση της πλάτης είναι πιο απλή. Δυο κατακόρυφες μαύρες ταινίες, με λευκό βαμβακερό πλαίσιο και ψιλή μπορντούρα από πορτοκαλί μεταξωτή κλωστή στην εξωτερική πλευρά και επαναλαμβανόμενα σχηματοποιημένα μοτίβα στην εσωτερική, ενώνονται στο κάτω άκρο τους με οριζόντια, λεπτή, ευθεία γραμμή και χοντρή, τεθλασμένη. Τα τρία τρίγωνα που δημιουργούνται από την τομή των γραμμών αυτών διακοσμούνται με μικρά ανθάκια. Από πάνω, στο κέντρο της πλάτης, μοτίβο γνωστό ως μήλο. Πρόκεται για ρόδακα με σταυρό στο κέντρο και σπείρες, καμωμένο με μουλινέδες. Στον ποδόγυρο από κάτω προς τα πάνω συνατούμε, μετά το μπουχάσωμα, ζώνη με περδίκες ή πατούδες που έχουν στο κάτω μέρος το νεράκι (μαιανδροειδή γραμμή) και από πάνω το βεργάκο (είδος γαζιού). Ακολουθούν δέκα μήλα οριζόντια τοποθετημένα και στα μεσοδιαστήματά τους οχτώ φλογιστρούδια (είδος ρόμβου με διπλές αποφύσεις στην εξωτερική γωνία). Πάνω από τα φλογιστρούδια είναι κεντημένες οι π'σκεφαλίσιες βούλες, μοτίβα ρομβοειδή από λευκό βαμβάκι με χρωματιστό σταυρό στο κέντρο, που δίνουν και το όνομά τους στο φ'στάνι. Στη δεξιά τιράντα, επίρραπτο κουμπί για να κλείνει το άνοιγμα που έχει γίνει ώστε να μπορεί να φορεθεί το ένδυμα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
ρομβόσχημα μοτίβα, π'σκεφαλίσιες βούλες, μήλο
Διάκοσμος
θρησκευτικά θέματα
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σταυροί
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
περδίκες με νεράκι και βεργάκο
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
1.070
Πλάτος
0.460
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες, μπογιατζής
Χρόνος κατασκευής
20ός αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Καρωτή
Υλικά
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
γαϊτάνι βαμβακερό
γαϊτάνι μάλλινο
κοτλέ
μεταξοκλωστή
μουλινέ κλωστή
πούλιες
σειρήτι χρυσό
τρέσα χρυσή
Τεχνικές
γυάλωμα
επίρραπτη
κέντημα
κέντημα, γαζί
κέντημα μετρητό, απολυτή
κέντημα, πατητή
υφαντό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Μάρηδες
Χρήστης
γυναίκα
Χρόνος χρήσης
20ός αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Καρωτή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Λαδά-Μινώτου, Μ. κ.ά. 1993, Ελληνικές φορεσιές, Αθήνα, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2002, "Παραδοσιακές ενδυμασίες της Θράκης" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα