foustani (dress)
7112/10
Detail of the decoration at the border, front: lace crafted with embroidery needle, bouchasi, grouses with water and vergako (first band), stylized and geometrical motifs (middle band) and tsarpaliares
Object Identity
Object ID Number
7112/10
Object name
foustani (dress)
Other / Local name
f'stani tsarpaloto
Style
peasant
Production date range
20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Φ'στάνι τσαρπαλωτό, γυναικείο, αμάνικο, βαμβακερό φουστάνι σκούρου μπλε χρώματος. Υφαίνεται από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό, βάφεται από το μπογιατζή με λουλάκι και επεξεργάζεται με νισεστέ και γυαλί (γυάλωμα). Αποτελείται από ένα φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω, τη μάνα, χωρίς ραφή στους ώμους, και από δύο τριγωνικά σε κάθε πλάι, τα λαγκιόλια. Τα τελευταία ενώνονται με τη μάνα με βελονιά γαζί και μεταξύ τους με πατητή βελονιά. Ύστερα γίνονται τα ανοίγματα, τετράγωνο του λαιμού και βαθιά, λοξά των χεριών, καβαδούρες, που τελικά αφήνουν δύο στενές κατακόρυφες λωρίδες υφάσματος ως τιράντες. Στο ύψος του στήθους ανοίγονται δύο κατακόρυφες οπές, οι κορφουλήθρες ή βυζουλήθρες και κάτω από αυτές υπήρχε οριζόντια πιέτα, η πόστα (η ύπαρξη της οποίας μαρτυρείται από το μικρότερο
βαθμό αποχρωματισμού του υφάσματος στο σημείο της αναδίπλωσης). Ακολούθως, γίνεται το μπουχάσωμα, ρέλιασμα, των τελειωμάτων με κόκκινο, βαμβακερό, αγοραστό πανί και ύστερα το κέντημα με κύριο χαρακτηριστικό το ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι και ένα ειδικό είδος βελονιάς, την απολυτή. Τέλος, τοποθετούνται τα πανάδια ή μασκαλίδια, πρόσθετα κομμάτια υφάσματος, τσίτια με φυτικό διάκοσμο σε κόκκινο κάμπο. Από άποψη διακόσμησης, το φ'στάνι ανήκει στην κατηγορία των φουστανιών με τρανό κέντο, καθώς ο ποδόγυρος είναι κεντημένος με λευκό βαμβάκι όπως οι τσούκνες. Οι κορφουλήθρες και το άνοιγμα του λαιμού είναι ρελιασμένα με πράσινη και μαύρη μάλλινη κλωστή αντίστοιχα και γαρνιρισμένα με κόκκινο και μαύρο σειρήτι αντίστοιχα. Η διακόσμηση του κόρφου έχει γίνει με επίρραπτη χρυσή τρέσα, τέλι εξού και ο χαρακτηρισμός των φουστανιών ως τελωμένα, με ενυφασμένο διάκοσμο. Δύο κατακόρυφες γραμμές ενώνουν τις καβαδούρες με τις κορφουλήθρες και μία τρίτη, οριζόντια, τις κορφουλήθρες μεταξύ τους. Από τα σημεία τομής ξεκινούν δύο ακόμη γραμμές, διαγώνιες αυτή τη φορά, που καταλήγουν στις γωνίες της λαιμόκοψης, σχηματίζοντας τραπέζιο, η μεγάλη βάση του οποίου είναι κεντημένη με λευκή, τεθλασμένη γραμμή. Την οριζόντια ευθεία πλαισιώνουν επίρραπτες κλωστές, πράσινη και φούξια, οι οποίες διασταυρώνονται σε δύο σημεία. Τεθλασμένη γραμμή από τρέσα που εφάπτεται στην οριζόντια γραμμή δημιουργεί τρία ανάστροφα τρίγωνα, από τα οποία, το κεντρικό είναι διακοσμημένο με πορτοκαλί μπουχασί και κεντητά πράσινα σταυρουδάκια. Εκατέρωθεν της τεθλασμένης γραμμής κεντητά λευκά σταυρουδάκια. Σημάδια πάνω στο ύφασμα που σχηματίζουν ευθείες συγκλίνουσες στο κέντρο του στήθους, ανάμεσα στις κορφουλήθρες, αποτελούν ένδειξη για δύο ακόμη επίρραπτα τμήματα τρέσας, που όμως, δε σώζονται πια. Η διακόσμηση της πλάτης γίνεται με επίρραπτη δαντέλα εμπορίου, καμωμένη με κίτρινη βαμβακερή κλωστή. Τρεις ευθείες ορίζουν ορθογώνιο παραλληλόγραμμο με την ευθεία της λαιμόκοψης. Η δαντέλα στην οριζόντια πλευρά έχει ελαφρώς διαφορετικό σχέδιο. Μέσα στο παραλληλόγραμμο δύο τεθλασμένες γραμμές τέμνονται στο κέντρο του. Στον ποδόγυρο από κάτω προς τα πάνω συνατούμε επίρραπτη δαντέλα καμωμένη με το βελονάκι από μπεζ βαμβακερή κλωστή και διακοσμημένη με ανθάκια που σχηματίζουν τρίγωνα, μετά το μπουχάσωμα και ύστερα ζώνη με περδίκες ή πατούδες που έχουν στο κάτω μέρος το νεράκι (μαιανδροειδή γραμμή) και από πάνω το βεργάκο (είδος γαζιού). Ακολουθούν τέσσερα γκατζ'λούδια (γαϊδαράκοι) στην πίσω πλευρά ενώ στη μπροστινή, τέσσερις μικρές γωνίες, οι ακριανές από τις οποίες έχουν άγκιστρο. Στο ίδιο επίπεδο, δέκα σχεδόν παραλληλόγραμμα μοτίβα με χρωματιστές διαγωνίους από μάλλινα νήματα και μουλινέδες. Από πάνω, οχτώ τσαρπαλιάρες, καμωμένες με λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι. Στις τιράντες έκαναν οριζόντιες ψαλιδιές γιατί το άνοιγμα αλλιώς ήταν πολύ μικρό για να φορεθεί το ένδυμα. Εδώ υπάρχουν επίπλέον μάλλινα τμήματα υφάσματος, τσόντες, για να αυξηθεί το ύψος του ενδύματος.
Decoration & Patterns
Decoration
geometric decoration
Decorative patterns / subjects
-
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
grouses with water and vergako, tsarpaliares
Decoration
vegetal decoration
Decorative patterns / subjects
-
Height
1.180
Width
0.470
Production
Maker / Designer / Brand
women themselves, boyiadjis
Production date range
20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thrace |
Evros
Karoti
Material
braid
brailed gold fillet
calico
cotton
cotton thread
moulinedes (cotton threads)
wool thread
wool yarn
Techniques
applique
counted threadwork,
strict
dye,
bluing
embellished
embroidery,
daring or bouble running
embroidery,
stitch
glazed
handwoven fabric
lace sold by the metre
lace with little needle
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Marides
User
woman
Date range
20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thrace |
Evros
Karoti
Acquisition
Acquisition method
Gift
Collector
Papantoniou Ioanna
Acquisition date (circa)
15/7/1971
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives