pillowcase 14117
Pillowcase from the oversleeves of two tzakoi
Pillowcase from the oversleeves of two tzakoi
Pillowcase from the oversleeves of two tzakoi
Pillowcase from the oversleeves of two tzakoi
Large gold embroidery and coloured silk
Large gold embroidery and coloured silk
Narrow gold embroidery: narrow embroidered band with green threads
Narrow gold embroidery: narrow embroidered band with green threads
Narrow gold embroidery: narrow embroidered band with blue threads
Narrow gold embroidery: narrow embroidered band with blue threads
Large gold embroidery: shot from up close
Large gold embroidery: shot from up close
Narrow gold embroidery: shot from up close
Narrow gold embroidery: shot from up close
Object Identity
Object ID Number
14117
Object name
pillowcase
Style
peasant 
Production date range
second half of 19th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Μεγάλη, διακοσμητική μαξιλαροθήκη που κατασκευάστηκε από την ένωση δύο ζευγαριών πανωμάνικων από τζάκους, του κοντούς εφαρμοστούς μπούστους που φορούσαν πάνω από τα αμάνικα πουκάμισα. Η μαξιλαροθήκη είναι ντυμένη στην πίσω όψη με υπόλευκο πανί, στο ίδιο χρώμα με το πανί του αργαλειού που πάνω του έχει γίνει το κέντημα. Κάθε χρυσοκέντημα έχει ύψος 22-23εκ. Στο ένα πανωμάνικο το πλάτος του χρυσοκεντήματος είναι 25-26εκ., ενώ στο άλλο, το "στενό", είναι μόλις 21εκ. Στο "στενό" θα πρέπει να προσθέσουμε και 3-4εκ. κεντήματος με μετάξια (τόσο τουλάχιστον σώζεται) κατά μήκος της κάθε πλευράς που θα έφτιαχνε την ένωση του μανικιού. Το "φαρδύ" χρυσοκέντημα, που οι πλευρές του δεν είναι ευθύγραμμες, έχει πολύ λιγότερο ορατό χώρο για κέντημα στη μία πλευρά, από το οποίο
σώζεται ελάχιστο. Η άλλη του πλευρά σώζει λίγο περισσότερα δείγματα. Κυριαρχεί το έντονο και βαθύ μενεξελί χρώμα που σχηματίζει λουλούδια, μάλλον γαρύφαλλα, όπως υποδεικνύουν οι οδοντωτές απολήξεις στα πέταλα που τα περιγράμματα τους τονίζονται με κίτρινη και γαλάζια κλωστή. Ένα ωραίο μωβ/λιλά συνδυάζεται με λευκό, ή με πράσινο στην απέναντι πλευρά και διακρίνεται ακόμη ένας συνδυασμός, πράσινο με καστανό. Στο "στενό" πανωμάνικο, το χρυσοκέντημα με τις ευθύγραμμισμένες πλευρές, αφήνει στα μετάξια δύο λωρίδες, τη μία λίγο φαρδύτερη από την άλλη. Το κέντημα στην φαρδύτερη λωρίδα είναι εντελώς κατεστραμμένο και μπορούμε μόνο να μιλήσουμε για τα ζωηρόχρωμα μετάξια: κόκκινο, θαλασσί, πράσινο, γαλαζοπράσινο, μωβ σε δύο αποχρώσεις και βαθύ μενεξελί. Μικρές ενδείξεις στο ένα άκρο αλλά κυρίως η απέναντι πλευρά μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι και αυτή η λωρίδα χωριζόταν σε μικρά ορθογώνια διάχωρα. Στο ένα άκρο, στο πρώτο διάχωρο, πιθανόν απεικονίζεται γυναικεία μορφή. Αντίθετα, στα διάχωρα της απέναντι πλευράς σώζονται αρκετά υπόλευκα περιγράμματα ώστε με βεβαιότητα να πούμε πως κάθε διάχωρο περικλείει σχηματοποιημένη γυναικεία μορφή. Καθώς τα ζευγάρια πανωμάνικα έχουν τώρα ενωθεί μεταξύ τους αντικρυστά, τα κεντήματα που στο ένα εμφανίζονται ορθά στο άλλο εμφανίζονται αντεστραμμένα. Το χρυσοκέντημα, φτιαγμένο με χρυσόνημα τυλιγμένο γύρω από μπρισίμι, μιμείται την βυζαντινή τεχνική των χρυσοκλαβαρικών. Φτιαγμένο από ειδικές κεντήστρες, τις μαΐστρες, δήλωνε ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα πλούτο και κοινωνική θέση. Τα δύο χρυσοκεντήματα εμφανίζουν ομοιότητες αλλά και διαφορές. Σε επίπεδο ύφος το "στενό" είναι πιο γραμμικό και αυστηρό και το "φαρδύ" πιο χυμώδες. Το σχήμα του "μαστραπά" είναι σχεδόν πανομοιότυπο αλλά το περίγραμμα στο "στενό" γεμίζει με ρόμβους, ενώ στο άλλο με ρομβοειδείς σταυρούς. Δύο μεγαλύτεροι τέτοιοι σταυροί στολίζουν τον "μαστραπά" στην προέκταση του κατακόρυφου άξονά του. Ένας τέτοιος σταυρός στολίζει και το κορύφωμα του άλλου "μαστραπά". Και τα δύο χρυσοκεντήματα αξιοποιούν τις διακοσμητικές ραβδώσεις για να γεμίσουν τα σχέδιά τους. Ανάμεσα σε λουλούδια ή φύλλα ανοιχτά σαν βεντάλιες, στο "φαρδύ" χρυσοκέντημα ξεχωρίζουν με ευκρίνεια τα τέσσερα γαρύφαλλα που στολίζουν τις γωνίες του. Στη μία πλευρά που το χρυσοκέντημα διακόπτεται, τα γαρύφαλλα ολοκληρώνονται με μεταξοκλωστές. Αντίθετα, στο "στενό" χρυσοκέντημα, τα όποια γαρύφαλλα συμφύρονται με άλλα, μικρότερα, με φύλλα κατακόρυφα ή λοξά. Το μείζον θέμα εδώ είναι οι άκρως σχηματοποιημένες γυναικείες μορφές, που εμφανίζονται σε κάθε σχεδόν σημείο του κεντήματος πλάγια, ανάστροφα ή ταυτόχρονα ορθές κι αντεστραμμένες συνδυάζοντας δύο κεφάλια σε έναν κορμό. Οι απλές μορφές έχουν τα χέρια υψωμένα και ενωμένα σε ρόμβο, ενώ από τον κορμό των διπλών μορφών προβάλλουν σε κάθε πλευρά τρία "χέρια" σαν φτερά. Και τα δύο πανωμάνικα έχουν την ίδια μπορντούρα και είναι ρελιασμένα με χρυσό γαϊτάνι.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
women, "mastrapas (pitcher)"
Width
0.440
Length
0.560
Production
Maker / Designer / Brand
women themselves, maistres
Production date range
second half of 19th century
Production purpose
The pillowcase is made of two pairs of oversleeves that come from tzakoi.
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Material
cotton
cotton thread
gold thread
silk cordon
silk thread
Techniques
embroidery, light stitch
gold embroidery
handwoven fabric
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites (?)
User
woman
Status
bride 
Occasion
bridal
Purpose
In the 20th century, the two pairs of oversleeves tzakoi were used for decorative purposes.
Date range
20th century 
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites (?)
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Purpose
In the 20th century, the two pairs of oversleeves tzakoi were used for decorative purposes.
Date range
20th century 
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Acquisition
Acquisition method
Untraced Find
Documentation
Research bibliographic references
Dede-Michail, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Athens. 
Hadjimichali, A. 1978,Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι, vol. 1, (Giannara-Ioannou, T. ed., Athens, Melissa publications. 
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation.

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives