sleeveless jacket 2799/9
Yileki, front
Yileki, front
Yileki, front
Yileki, front
Yileki, back
Yileki, back
Yileki, front moon and the point of the yileki
Yileki, front moon and the point of the yileki
Yileki, back: bottom decoration
Yileki, back: bottom decoration
Yileki, back: upper decoration
Yileki, back: upper decoration
Object Identity
Object ID Number
2799/9
Object name
sleeveless jacket
Other / Local name
yileki
Style
costume with kavadi
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Γυναικείο γιλέκι που φοριέται πάνω από το σαγιά στα χωριά του κύκλου της Καρδίτσας του νομού Τρικάλων. Το επίρραπτο κέντημά του με πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές (ουτράδες) που πότε τοποθετούνται ευθύγραμμα (ζέχια) ή άλλοτε σχηματίζουν γαϊτάνι (κοσανίτσα), ταιριάζει χρωματικά με την κεντητή λωρίδα του σαγιά. Στα χωριά της Καρδίτσας επικρατεί το πορτοκαλί, ενώ στα Μεγάλα Καλύβια τα χρώματα που κυριαρχούν είναι σκουρότερα, μαραγκά. Χαρακτηριστικό του γιλέκου είναι το μεγάλο του άνοιγμα στην τραχηλιά και στις μασχάλες και το μικρό του ύψος που σταματά πάνω από τη μέση. Είναι πάντα ρελιασμένο στα στριφώματα με ρούχο (τσόχα). Μέσα από τον ρούχο ράβονται σειρές ζέχια και ανάμεσά τους κεντιούνται τα διάφορα διακοσμητικά μοτίβα. Μονάχα ένα όρθιο, ορθογώνιο κομμάτι στο κέντρο της πλάτης μένει ακέντητο
για να φαίνονται οι μύτες, μια λεπτή δαντέλα που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες με μαραγκή κλωστή και με το βελονάκι. Το γιλέκι είναι ρελιασμένο με σκούρα βυσσινί τσόχα και φοδραρισμένο με μπεζ βαμβακερό πανί. Είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο στην πλάτη, και από δύο μπροστινά φύλλα με μακριές, γλωσσωτές μύτες. Στο εσωτερικό τους είναι ραμμένες από δύο θηλυκές κόπιτσες. Τρίχρωμο γαϊτάνι, η κοσανίτσα, ορίζει τα περιγράμματα του κεντήματος που διακρίνεται σε τρία μέρη: ένα της πλάτης από τους ώμους έως τις πλαϊνές ραφές, κι από ένα, συμμετρικό, στα δυο μπροστινά φύλλα. Γύρω από τη λαιμόκοψη και σε πλάτος 3,5εκ. από την καμπύλη της, όπως και σε ένα πρόσθετο μικρό κομμάτι στους ώμους, η μαύρη τσόχα έχει μείνει ακέντητη και στολίζεται με σειρές από κοσανίτσες και ζέχια. Το χρυσοκίτρινο χρώμα κυριαρχεί στις μεταξωτές ουτράδες και συμπληρώνεται από πράσινο, μπλε και βυσσινί. Στα μπροστινά φύλλα προβάλλει κυκλικό σχήμα, το φεγγάρι, που γεμίζει με σειρές από ομόκεντρους κύκλους. Η μία του πλευρά χάνεται μέσα στις ουτράδες που συμπληρώνουν το κέντημα στη γραμμή του περιγράμματός του, ενώ στην απέναντι πλευρά διαχωριστικό ρόλο αναλαμβάνουν δυο μικρά τρίγωνα. Το γεγονός ότι το φεγγάριστρογγυλό) κεντιέται στις καραγκούνικες ποδιές μόνο για τις νέες και τις νύφες και ποτέ για μεγάλες γυναίκες, δημιουργεί την εντύπωση ότι ίσως πρόκειται για "γονιμικό σύμβολο". Από τις άλλες δύο πλευρές του φεγγαριού ξεκινάει το ταινιόσχημο μοτίβο με το κλειδί που συνδυάζει και μικρές θηλίτσες. Συγκριτικά, η σπάνια λεπτότητα του σχεδίου αγγίζει τα όρια της επιτήδευσης. Πολύ μικρότερα αλλά τέσσερα φεγγάρια στολίζουν το φύλλο της πλάτης, στην αρχή και το τέλος της κατακόρυφης ταινίας που παρακολουθεί το άνοιγμα του χεριού. Μέσα σε χρυσοκίτρινους κύκλους, ασπρορόζ κοσανίτσα σχηματίζει έλικα. Κομψά κλειδιά συνοδεύουν το άνοιγμα των χεριών, ενώ η επάνω οριζόντια ταινία γεμίζει με καρδιόσχημα χρωματιστά μοτίβα. Με τα ίδια χρώματα έχει κεντηθεί και η σαρακατσάνα στη μικρή οριζόντια λωρίδα κάτω από το ορθογώνιο και ανάμεσα στο κομμένο πανί. Στη μπορντούρα της βάσης του γιλεκιού, ανάμεσα σε ζέχια και κοσανίτσες, χρυσό γαϊτάνι βρίσκεται πάνω από πολύχρωμη σειρά με μικρά καρδιόσχημα μοτίβα με θηλιά σε χρωματική εναλλαγή. Στο τέλος, τρέχει μονόχρωμος κίτρινος κουτρουλός κυνηγός. Στο εσωτερικό περίγραμμα του ορθογώνιου τμήματος, που δεσπόζει στο κέντρο της πλάτης πάνω σε μάυρο φόντο, προβάλλουν έντονα μυτάκια ή ντουγαδάκια. Παραμέσα, στενή λωρίδα πράσινης τσόχας με οδοντωτή απόληξη περιβάλλει λουλακιασμένο βαμβακερό πανί με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
key, sarakatsana, koutroulos hunter
Height
0.310
Width
0.410
Production
Maker / Designer / Brand
tailors
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Thessaly | Karditsa
Karditsa
Greece | Thessaly | Trikala
Trikala
Material
branchy silk threads
cotton
felt
gold cordon
hooks and eyes
Techniques
applique embroidery, terzidiko (gold tailored)
dye, bluing 
industrially woven textile
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
unmarried woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
bride 
Occasion
bridal
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Thessaly | Karditsa
Karditsa
Greece | Thessaly | Trikala
Trikala
Acquisition
Acquisition method
Purchase
Acquisition date (circa)
10/11/1961
Documentation
Research bibliographic references
Hadjimichali, A. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι, vol. 2, Athens, Melissa publications. 
Karastamati - Romaiou, Ε. 1980: Η ποδιά της Καραγκούνας, Athens: P.F.F.
Politou, X. 1997, "Οι Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας", in the Calendar of the Lyceum Club of Greek Women, Athens.
Tsangalas, Κ. 1993, Η γυναικεία καραγκούνικη ενδυμασία, ιδιαίτερα σε μια θεσσαλική κοινότητα. Κατασκευή και λειτουργία, Athens, Ε.Ο.Μ.Μ.Ε.CH. 

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives