sleeveless jacket
5120/2
Object Identity
Object ID Number
5120/2
Object name
sleeveless jacket
Other / Local name
yileki
Style
costume with kavadi
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Γυναικείο γιλέκι που φοριέται πάνω από τον σαγιά στα χωριά του κύκλου της Καρδίτσας του νομού Τρικάλων. Το επίρραπτο κέντημά του με πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές, ουτράδες που πότε τοποθετούνται ευθύγραμμα (ζέχια) ή άλλοτε σχηματίζουν γαϊτάνι (κοσανίτσα), ταιριάζει χρωματικά με την κεντητή λωρίδα του σαγιά. Στα χωριά της Καρδίτσας επικρατεί το πορτοκαλί, ενώ στα Μεγάλα Καλύβια τα χρώματα που κυριαρχούν είναι σκουρότερα, μαραγκά. Χαρακτηριστικό του γιλέκου είναι το μεγάλο του άνοιγμα στην τραχηλιά και στις μασχάλες και το μικρό του ύψος που σταματά πάνω από τη μέση. Είναι πάντα ρελιασμένο στα στριφώματα με ρούχο (τσόχα). Μέσα από τον ρούχο ράβονται σειρές ζέχια και ανάμεσά τους κεντιούνται τα διάφορα διακοσμητικά μοτίβα. Μονάχα ένα όρθιο, ορθογώνιο κομμάτι στο κέντρο της πλάτης μένει ακέντητο
για να φαίνονται οι μύτες, μια λεπτή δαντέλα που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες με μαραγκή κλωστή και με το βελονάκι. Το γιλέκι είναι ρελιασμένο με σκούρα βυσσινί τσόχα και ντυμένο με συνθετική φόδρα σε χρυσαφί χρώμα. Είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο στην πλάτη που γυρίζει λίγο μπροστά κάτω από τη δεξιά μασχάλη, και από δύο μπροστινά φύλλα με μακριές, γλωσσωτές μύτες. Στο εσωτερικό τους είναι ραμμένες από δύο θηλυκές κόπιτσες. Τρίχρωμο γαϊτάνι, η κοσανίτσα, ορίζει τα περιγράμματα του κεντήματος που διακρίνεται σε τρία μέρη: αυτό της πλάτης από τους ώμους έως τις πλαϊνές ραφές, κι από ένα, συμμετρικό, στα δυο μπροστινά φύλλα. Στη λαιμόκοψη, ανάμεσα από τη βυσσινί τσόχα και το κέντημα, παρεμβάλλεται στενή λωρίδα πράσινου ρούχου που παρακολουθεί την καμπύλη του λαιμού. Το πορτοκαλί χρώμα κυριαρχεί στις μεταξωτές ουτράδες και συμπληρώνεται από πράσινο, μπλε και βυσσινί. Στα μπροστινά φύλλα προβάλλει κυκλικό σχήμα, το φεγγάρι, με πολύχρωμους ομόκεντρους κύκλους κυρίως από κοσανίτσες. Το γεγονός ότι το φεγγάρι (ή στρογγυλό) κεντιέται στις καραγκούνικες ποδιές μόνο για τις νέες και τις νύφες και ποτέ για μεγάλες γυναίκες, δημιουργεί την εντύπωση ότι ίσως πρόκειται για "γονιμικό σύμβολο". Δυο σπειρόσχημα μοτίβα στα πλαϊνά του εξελίσσονται σε κλάρα. Η κεντρική ουτράδα του κύκλου προεκτείνεται στο πλάι και στερεώνεται με γαζί -όπως άλλωστε και πολλοί από τους ομόκεντρους κύκλους. Τα φεγγάρια στην πλάτη είναι ανάλογα αλλά μικρότερα και πλαισιώνονται από σπείρες. Αυτή τη φορά οι σπείρες εισάγουν στο μοτίβο του κλειδιού που πλαισιώνει το άνοιγμα του χεριού πολύ διακοσμητικά, καθώς στολίζεται με χρυσόνημα. Στην στενή οριζόντια λωρίδα που ενώνει τα φεγγάρια, έχει χωρέσει το μοτίβο της κλάρας, ενώ στις οριζόντιες στενές λωρίδες κάτω από τη λαιμόκοψη και στη βάση του γιλεκιού, απλώνεται η σαρακατσάνα. Το περίγραμμα του ορθογώνιου τμήματος, που δεσπόζει στο κέντρο της πλάτης, σχεδιάζεται με σειρές από ζέχια και κοσανίτσες που καταλήγουν σε ζιγκ-ζαγκ (κύκλα). Πολύχρωμο πλαίσιο δημιουργεί τρέσα του μέτρου με κόκκινα ανθάκια και πράσινα φύλλα, και με οδοντωτή απόληξη που καταλήγει σε μικρά κρόσια. Τον μικρό ορθογώνιο χώρο που απομένει γεμίζει λουλακιασμένο βαμβακερό πανί με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
key, moon, sarakatsana, leafy scroll
Height
0.320
Width
0.430
Production
Maker / Designer / Brand
tailors
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Karditsa
Greece |
Thessaly |
Trikala
Trikala
Material
band
branchy silk threads
cotton
felt
gold cordon
hessian
hooks and eyes
synthetic
Techniques
applique embroidery,
terzidiko (gold tailored)
dye,
bluing
industrially woven textile
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
unmarried woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
bride
Occasion
bridal
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Thessaly |
Karditsa
Karditsa
Greece |
Thessaly |
Trikala
Trikala
Acquisition
Acquisition method
Purchase
Acquisition date (circa)
23/2/1967
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives