sleeveless overcoat 14304
Panosagiako
Panosagiako
Panosagiako
Panosagiako
Panosagiako, back
Panosagiako, back
Afti (ear) and tassels
Afti (ear) and tassels
Loops entwined at the back opening
Loops entwined at the back opening
Kaches
Kaches
Zygi koumpia
Zygi koumpia
Lagkioli, opening
Lagkioli, opening
Flowers at the end of the front opening
Flowers at the end of the front opening
Object Identity
Object ID Number
14304
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
panosagiako
Style
costume with sigouni (sleeveless woollen coat)
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Λευκός, αμάνικος και μακρύς επενδύτης, ανοιχτός μπροστά, βασικό εξάρτημα της πωγωνίσιας φορεσιάς, που φοριέται πάνω από το πουκάμισο (ρουτί) και είναι κοντύτερος απ' αυτό. Φτιαγμένος από ντόπια μαλλιά, υφασμένος, νεροτριβιασμένος και στολισμένος με άσπρα γαϊτάνια είναι σεγκούνι, ενώ φτιαγμένος από "καλύτερο", αγοραστό ύφασμα, στολισμένο με μαύρα γαϊτάνια και, ίσως και αγοραστές, κόκκινες φούντες και κουμπιά είναι σαγιάκι. Το σαγιάκι φορούν οι νύφες και οι νιόνυφες, αλλά και όσες παντρεμένες δεν είναι μεγάλες σε ηλικία. Το σεγκούνι φοριέται από τις ανύπαντρες, τις ηλικιωμένες και τις χήρες ή τις πενθούσες, επειδή θεωρείται "σκέτο", καθώς το άσπρο γαϊτάνι δεν φαίνεται πάνω στο λευκό σαγιάκι. Τόσο το σεγκούνι όσο και το σαγιάκι έχουν το ίδιο κόψιμο, και τα δυο στολίζονται μπροστά με επίρραπτη, αγοραστή
τσόχα (ρούχο) σε σκούρα χρώματα. Υπάρχει όμως και τρίτος επενδύτης, πολύ σπανιότερος, αφού φοριέται μόνο μία ή δύο φορές από τη νύφη στη στέψη και, ίσως, οκτώ μέρες μετά το γάμο, στα πιστρόφια. Είναι το πανωσάγιακο, ένα σαγιάκι με "αυτιά" στους ώμους, πότε άσπρα και πότε ντυμένα με ρούχο, με φούντες όχι μόνο στη μέση αλλά και στ' αυτιά, που φοριέται πάνω και από τον ντουλαμά. Οι περισσότερες γυναίκες το δανείζονταν και όσες είχαν δικό τους, αφαιρούσαν, όπως εδώ, τις φούντες μετά το γάμο και το φορούσαν ως σαγιάκι. Το πανωσάγιακο είναι φτιαγμένο από ένα ίσιο, πίσω φύλλο, τη "μάνα", πλάτους 22,5εκ., που, αφού σχηματίσει τον ώμο και το μεγαλύτερο μέρος του ανοίγματος του χεριού ως πέρα από τα μισά της μασχάλης, κατεβαίνει με πλάτος 9εκ.-10εκ. στην κάθε μπροστινή πλευρά. Στην εξωτερική πλευρά ενώνεται με το λοξό, μπροστινό φύλλο που ξεκινά κάτω από το γιακά και έχει στη βάση του συρραμμένο ψηλό και στενό τριγωνικό κομμάτι υφάσματος. Στην δεξιά πλευρά, εξωτερικό μπάλωμα κρύβει τρύπες από κάψιμο. Μικρότερα ίχνη από κάψιμο υπάρχουν και στην αριστερή πλευρά, ενώ για τον ίδιο λόγο υπάρχει μπάλωμα και στη βάση του πίσω φύλλου. Κάτω και πίσω από τους ώμους, τριγωνικά αυτιά. Κατακόρυφο κομμάτι υφάσματος συμπληρώνει το κάτω άνοιγμα του χεριού και ενώνεται χαμηλότερα με το λαγκιόλι. Η μπροστινή του ραφή σημειώνεται με μαύρο κορδόνι. Η άλλη του πλευρά συνδέεται με τη "μάνα" με σειρά από συμπλεκόμενες θηλιές, φτιαγμένες από μαύρα κορδόνια. Η μύτη του ανοίγματος μένει ακάλυπτη ως το σημείο όπου αρχίζει το ψηλό λαγκιόλι. Η μύτη του λαγκιολιού, σε μήκος 15εκ., εξέχει έχοντας "τσιμπηθεί", δημιουργώντας έτσι δυο δίπλες, τις κάχες. Οι κάχες στολίζονται με τριπλά γαζιά, κόκκινο-μαύρο-κόκκινο, που φθάνουν μπροστά ως το άνοιγμα της μασχάλης. Πάνω στη "μάνα" όμως, αντί για γαζιά, μεγάλες διασταυρούμενες βελονιές σχηματίζουν λεπτή, κατακόρυφη ταινία με χρωματική εναλλαγή που φθάνει ψηλά ως τον ώμο. Την ταινία συνοδεύει κορδόνι που σχηματίζει τρεις και πέντε θηλιές, καταλήγοντας σε σπείρα πλάι στη μύτη του λαγκιολιού. Με τρεις θηλιές, στολίζει το κορδόνι τις κάχες στις πλαϊνές τους πλευρές, ενώ, μαζί με μεγάλες βελονιές τονίζει το κεντρικό "νεύρο", σκεπασμένο με τέσσερις φούντες. Στις κάχες, από μία φούντα στολίζει τις άκρες τους. Εννέα φούντες κρέμονται από το κάθε αυτί του πανωσάγιακου, ντυμένο με το ίδιο σκούρο καφετί ρούχο που ντύνει τον μικρό, όρθιο γιακά και το στήθος ως κάτω από τη μέση. Κάτω από τη λαιμόκοψη, στην δεξιά άκρη του ρούχου, στερεωμένη με λευκές κλωστές από τους κρίκους μεταλλικής αλυσίδας, κρέμεται μια ζυγή κουμπιά, δώδεκα ατρακτοειδή και συμπαγή μεταλλικά κοσμήματα στο χρώμα του μπρούντζου με λοξές και κοκκιδωτές σειρές. Στην εσωτερική πλευρά του ρούχου, τρία ζευγάρια κλώστινες θηλιές. Το λαγκιόλι, στο μέσον περίπου της βάσης του, έχει κατακόρυφο άνοιγμα (13εκ.), "τσιμπημένο" πάνω από τη μύτη του με κόκκινες βελονιές. Το διακοσμητικό κορδόνι σχηματίζει και εδώ δυο συμπλεκόμενες θηλιές. Το δραστήριο κορδόνι στολίζει με θηλιές τη γωνία του ρούχου και τις δυο κατακόρυφες πλευρές του γιακά. Χαριτωμένη λεπτομέρεια: μικρό, κόκκινο ανθάκι από απλές βελονιές στολίζει τις κάτω άκρες του μπροστινού ανοίγματος. Για να μη χαλάσει η φόρμα του επενδύτη, οι γυναίκες όχι μόνο δεν κάθονταν επάνω του αλλά συχνά εφάρμοζαν το στράκωμα: "δρόσιζαν" τα ρούχα, τα δίπλωναν και τα έβαζαν κάτω από το στρώμα για να διατηρούνται οι τσακίσεις.
Decoration & Patterns
Decoration
geometric decoration 
Decorative patterns / subjects
-
Height
1.160
Production
Maker / Designer / Brand
tailors
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Epirus | Ioannina
Pogoni
Material
felt
metal amalgam
silk cord
silk thread
wool yarn
Techniques
applique
chyti (with embroideries in open or drawn threadwork)
embroidered band
embroidery, stitch
handwoven fabric, nerotrivi (fulling-tub)
industrially woven textile
Use
User
woman
Age
young woman 
Status
bride 
Date range
beginning of 20th century
User
woman
Age
young woman 
Status
married woman
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Epirus | Ioannina
Pogoni
Acquisition
Acquisition method
Untraced Find
Documentation
Research bibliographic references
Antzaka-Vei, Ε. 1966, "Η τοπική ενδυμασία του Πωγωνίου", Ethnografika, vol. 10: 19-90, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation. 
Hadjimichali, A. 1978,Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι, vol. 1, (Giannara-Ioannou, T. ed., Athens, Melissa publications. 
Papantoniou, Ι. 1996, Ελληνικές τοπικές ενδυμασίες, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation. 
Vakalis, Th., Τα Άνω Ραβένια και τα Δυτικότερα Ζαγοροχώρια, Ιστορία, Πολιτισμός, Θεσμοί, Λαογραφία, Militos publications, no date recorded.

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives