sleeveless overcoat 5271/2
Griza from Attica, front
Griza from Attica, front
Griza from Attica, front
Griza from Attica, front
Griza from Attica, back
Griza from Attica, back
Gold embroidery with the cypress 
Gold embroidery with the cypress 
Decoration under the opening of the arms
Decoration under the opening of the arms
Palmette pattern and decoration of the edging
Palmette pattern and decoration of the edging
Object Identity
Object ID Number
5271/2
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
griza, grizo, roucho
Style
peasant 
Production date range
end of 19th century - beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Γρίζα, ο νυφιάτικος και γιορτινός αμάνικος επενδύτης που απαντά αποκλειστικά στα Μεσόγεια και το Μενίδι. Χαρακτηριστικό είναι το κόκκινο χρώμα, της τσόχας, η πορφύρα, που βάφει τις μπορντούρες, ειδικά τη φαρδιά μπορντούρα στη βάση της. Καθώς το κέντημα στα πουκάμισα άρχισε να ψηλώνει, τα γρίζα άρχισαν να κονταίνουν και, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, έφταναν μόνο ως την αρχή των μηρών. Λίγο πριν το τέλος του ίδιου αιώνα, τα διπλά γρίζα εξέλιπαν και αντικαταστάθηκαν από μονές γρίζες. Το χρυσοκέντημα, και εδώ όπως και στα άλλα τμήματα της φορεσιάς, εμφανίζεται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι φτιαγμένη από λευκό σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες έχουν επεξεργαστεί στη νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Όλα
της τα ανοίγματα στολίζονται με κόκκινη τσόχα που, στη βάση της, φτάνει τα 17εκ. Με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά, από πάνω ως κάτω, και είναι φτιαγμένη από ένα φύλλο στην πλάτη, από ένα φύλλο δεξιά κι αριστερά μπροστά, και δυο πλαϊνές λόξες που συμπληρώνονται με τσόχα κάτω από το άνοιγμα του χεριού. Στο πίσω μέρος της βάσης τους, οι λόξες συμπληρώνονται με τριγωνικό κομμάτι από το ίδιο ύφασμα. Τα ανοίγματα είναι φοδραρισμένα με πράσινο βαμβακερό πανί. Η λαιμόκοψη και τα ανοίγματα των χεριών στολίζονται με στενή λωρίδα κόκκινης τσόχας, φαρδύτερη πίσω στην πλάτη, που συνοδεύεται από βυσσινί μεταξωτό γαϊτάνι. Στην πλαϊνή τσόχα, ανάμεσα στη λόξα και το άνοιγμα της μασχάλης, τέσσερις σειρές διπλό βυσσινί γαϊτάνι στερεωμένες στη μία πλευρά ενώνονται με θηλιά με άλλες τέσσερις σειρές που ξεκινούν από την απέναντι πλευρά. Η λωρίδα της κόκκινης τσόχας που πλαισιώνει το μπροστινό άνοιγμα (5,5εκ.) φαρδαίνει (8,5εκ) 17 πόντους πριν το τελείωμά της, και από το σημείο αυτό αρχίζει η ραφή που θα την απομακρύνει από την μπορντούρα της βάσης, από την οποία την ξεχωρίζει άλλωστε και το κατά 4εκ. μικρότερο μήκος της. Από σημείο που αρχίζει να φαρδαίνει, ξεκινά κατακόρυφο διπλό γαϊτάνι που χαμηλότερα ανοίγει στα δύο μπαίνοντας στο μικρό τριγωνικό άνοιγμα με φιδίσια κίνηση. Ορθογώνιο κομμάτι τσόχας προεκτείνει την μπορντούρα προς τα πάνω σχηματίζοντας το βάθρο που θα υποδεχθεί το κέντημα, που έχει γίνει απ' ευθείας πάνω στο σαγιάκι. Δεν είναι σχήμα λόγου να πούμε ότι το μοτίβο διανθίζεται. Κομψά κόκκινα και πράσινα ανθάκια με πρόσχαρη διάθεση πλαισιώνουν και κορυφώνουν το κεντρικό μοτίβο μέσα από χρυσά κορδονέτα που ελίσσονται, σχηματίζοντας καμπύλες και καρδιόσχημα μοτίβα. Στην κορυφή, κοκκινοπράσινο λουλούδι συμπληρώνεται από τρία χρυσά ανθάκια. Στο κέντρο του κεντήματος στέκεται ένα κυπαρίσσι που πλαισιώνεται, δεξιά κι αριστερά, από σχηματικό μοτίβο: κύκλος με κοντό κορμό. Είναι ανθρωπομορφικό; Είναι κουκλάκια ή κρούσκεζε; Και τα τρία σχήματα γεμίζουν με χρυσό γαλόνι, ενώ τα περιγράμματα τους, σχεδιασμένα με χρυσό γαϊτάνι, τονίζονται με βυσσινί γαϊτάνι που σχηματίζει ζιγκ-ζαγκ και "στερεώνεται" με το ζιγκ-ζαγκ που σχηματίζεται με χρυσόνημα. Αυτό το διπλό ζιγκ-ζαγκ στολίζει ολόγυρα την επαφή του λευκού με το κόκκινο χρώμα, εκτός από το μπροστινό τμήμα του ανοίγματος των χεριών. Στη ραφή των ώμων διπλασιάζεται κλείνοντας ανάμεσά του πράσινο γαϊτάνι. Επίσης περιγράφει και το πλαϊνό κέντημα που απλώνεται πάνω στις λόξες. Πέντε μοτίβα με κυκλικό "κεφάλι" και πολύ μακρύ σώμα εξακτινώνονται αντεστραμμένα από το κομμάτι της τσόχας που βρίσκεται κάτω από το άνοιγμα των χεριών. Τα σώματά τους είναι από χρυσά και πράσινο μεταξωτό γαϊτάνι ενώ οι στρογγυλές τους κεφαλές περιγράφονται με χρυσό γαϊτάνι, γεμίζουν με κόκκινη τσόχα και περιέχουν ανθόσχημο σταυρό. Πλάι στο "βάθρο" και λίγο πριν τη ραφή του μπροστινού κομματιού, ψηλό, σχηματοποιημένο ανθέμιο συμπληρώνει τον πολύχρωμο διάκοσμο. Ο συνδυασμός χρυσών γαϊτανιών με πράσινο μεταξωτό γαϊτάνι ακουμπά ολόγυρα την μπορντούρα της βάσης. Ο διάκοσμος ολοκληρώνεται με σειρά από τρέχουσες σπείρες (σαλιγκάρια;).
Decoration & Patterns
Decoration
religious motifs
Decorative patterns / subjects
cross (?)
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
women (?)
Decoration
vegetal decoration
Decorative patterns / subjects
cypress, flowers
Height
0.740
Width
0.560
Production
Maker / Designer / Brand
grizades, chrysoraftades (gold tailors)
Production date range
end of 19th century - beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Material
cotton
felt
gold chevron
gold cordon
gold thread
silk cord
thin gold cord
wool yarn
Techniques
embroidery, light stitch
gold embroidery
handwoven fabric
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Status
bride 
Occasion
bridal
Date range
end of 18th century - beginning of 19th century 
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
end of 18th century - beginning of 19th century 
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Acquisition
Acquisition method
Purchase
Acquisition date (circa)
23/4/1967
Documentation
Research bibliographic references
Dede-Michail, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Athens. 
Hadjimichali, A. 1978,Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι, vol. 1, (Giannara-Ioannou, T. ed., Athens, Melissa publications. 
Marini, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Acharnai.
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation.
Zora, P. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Athens, Ministry of Culture - Museum of Folk Greek Art. 

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives