sleeveless overcoat 603/14
Sigouni from Attica, front
Sigouni from Attica, front
Sigouni from Attica, front
Sigouni from Attica, front
Sigouni from Attica, back
Sigouni from Attica, back
Gold embroidered velvet
Gold embroidered velvet
Embroidery of the front panel
Embroidery of the front panel
Side embroidery
Side embroidery
Embroidery at the bottom of the back
Embroidery at the bottom of the back
Embroidery at the bottom of the front panel
Embroidery at the bottom of the front panel
Embroidery of the edging of the opening
Embroidery of the edging of the opening
Object Identity
Object ID Number
603/14
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
sigouni or sigouna
Style
peasant 
Production date range
first half of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Σιγκούνι από την Αττική. Θεωρείται ο αρχαϊκότερος τύπος ανάμεσα στα σιγκούνια που συναντάμε στις ελληνικές φορεσιές. Πριν αντικατασταθεί από τη γρίζα, χρυσοκεντημένο, φοριόταν στο γάμο. Φτιάχνεται από λευκό σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες έχουν επεξεργαστεί στην νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Κόβεται και ράβεται από τους ραφτάδες και κεντιέται από ειδικές τεχνίτρες, τις μαϊστρες, με σκούρες μάλλινες κλωστές (πράσινες, μπλε και μαύρες) και πυκνά διακοσμητικά θέματα. Είναι ολοκέντητο με εξαίρεση την πλάτη και μικρά τμήματα των μπροστινών φύλλων. Το σιγκούνι, με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά από πάνω ως κάτω, είναι φτιαγμένο από δύο μπροστινά φύλλα, ένα δεξιά και ένα αριστερά, που ενώνονται με τα δύο φύλλα της πλάτης ως τη μέση. Από τη μέση και
κάτω παρεμβάλλεται λόξα που κάνει το ρούχο μεσάτο και κομψό. Στα μπροστινά φύλλα έχει προστεθεί, ως μπορντούρα του ανοίγματος, κατακόρυφη κεντημένη λωρίδα πανιού, που φθάνει στα 4εκ. ψηλότερα από το τελείωμα του σιγκουνιού, αφήνοντας άνοιγμα 8εκ. Η λαιμόκοψη στολίζεται με στενή, σκούρα βυσσινί βελούδινη λωρίδα, που στο μπροστινό άνοιγμα και σε μήκος 21εκ. αντικαθίσταται από χρυσοκεντημένη βελούδινη ταινία. Χρυσό γαϊτάνι περιβάλλει την ταινία και τη λαιμόκοψη εσωτερικά. Ξεπερνάει την εσωτερική πλευρά της ταινίας και ελίσσεται σε σπείρα από κάτω της. Το γαϊτάνι περιβάλλει λεπτό, χρυσό κορδονέτο σχηματίζοντας ζιγκ-ζαγκ και μικρές θηλιές που, εξωτερικά, συνεχίζουν και στη λαιμόκοψη φθάνοντας ως τη ραφή του ώμου. Πάνω στη βελούδινη ταινία και στην πλευρά του ανοίγματος, ακουμπώντας σε σειρά από τρέχουσες σπείρες, σχηματίζεται δεύτερη σειρά από επαναλαμβανόμενο μοτίβο: ανοιχτό κυκλικό σχήμα του οποίου τα δύο άκρα συστρέφονται σχηματίζοντας έλικες έχει στο κέντρο του μικρό ανθάκι. Το κέντημα φωτίζουν μικρές πούλιες. Εσωτερικά, επένδυση με πράσινο βαμβακερό πανί. Το κέντημα δεν χρησιμοποιεί αυστηρά χρώματα. Το μαύρο έχει περιοριστεί σε λίγα περιγράμματα, το μπλε δεν είναι στην πιο σκούρα του απόχρωση, και το πράσινο που υπερτερεί είναι φωτεινό. Το κέντημα περιβάλλει όλα τα ανοίγματα του σιγκουνιού, διατάσσεται γεωμετρικά με κατακόρυφες ή λοξές ταινίες που παρακολουθούν το κόψιμο του ρούχου. Οι ταινίες σταματούν στην φαρδιά μπορντούρα της βάσης με τις οδοντωτές της απολήξεις (που παραπέμπουν στα δοντάκια του πουκάμισου), εκτός από δυο στενές λωρίδες στις πλευρές της λόξας που σχηματίζουν έτσι μεγάλες μετόπες, από μία στα μπροστινά φύλλα και τις λόξες και μια πολύ μεγαλύτερη στα ενωμένα φύλλα της πλάτης. Το εύρος του κεντήματος αφήνει μικρό, στενόμακρο χώρο για το διακοσμητικό μοτίβο στα μπροστινά φύλλα. Στον κατακόρυφο άξονα, δύο τρίγωνα το ένα πάνω στο άλλο βρίσκονται ψηλότερα από ορθογώνιο σχήμα με οδοντωτές απολήξεις σε όλες του τις πλευρές, που φέρει, πάνω στο ακτινωτό του κέντημα, μικρό κόκκινο κύκλο από τσόχα. Με κίτρινη κλωστή έχει γραφτεί εσωτερική περιφέρεια και, μέσα σ' αυτήν, εγγράφεται πράσινος και κίτρινος σταυρός. Στους κόκκινους αυτούς κύκλους απαντούν δύο άλλοι, χαμηλότεροι, στις μύτες του μπροστινού ανοίγματος της μπορντούρας. Εδώ, η εσωτερική περιφέρεια διαγράφεται με το γαϊτάνι του τελειώματος του σιγκουνιού και τονίζεται πάνω του με τριπλή κλωστή, κίτρινη, πράσινη και κοραλί, που σημαδεύει και το κέντρο του κύκλου με μικρό κόμπο. Τα τρίγωνα του μπροστινού κεντήματος περιέχουν από ένα "μαστραπά" με μάλλον ευθύγραμμη βάση με συστρεφόμενες άκρες. Τα τρίγωνα αυτά (τα μεσσάρια) καθορίζαν και την αξία του σιγκουνιού: όσο περισσότερα, τόσο ακριβότερο. Τα σιγκούνια κατατάσσονταν σε σιγκούνια με ένα ως πέντε μεσσάρια. Το σχέδιο αυτό με τα τρίγωνα το ένα πάνω στο άλλο, λεγόταν και "κυπαρίσσι". Μεγάλος "μαστραπάς" διακοσμεί την κάθε μετόπη της μπορντούρας, με τον θριαμβευτικότερο να βρίσκεται στο κέντρο, στην πλάτη. Οι "μαστραπάδες" είναι ίδιοι ανά δύο, στα αντίστοιχα φύλλα και ο μεγάλος, κεντρικός, δεν μοιάζει με τους άλλους. Οι διαφορές τους, που επηρεάζονται και από τον χώρο της κάθε μετόπης, επικεντρώνονται κυρίως στον σχηματικό διάκοσμο που τους γεμίζει. Στα μπροστινά φύλλα δεύτερος μικρός "μαστραπάς" με ελικοειδείς πλευρές που επαναλαμβάνουν σε μικρογραφία τα εντυπωσιακά ελικοειδή κλαδιά με τα μεγάλα, ακτινωτά φύλλα που πλαισιώνουν. Τα "κλαδιά" με τα φύλλα σε επάλληλες γωνίες που περιβάλλουν τον εσωτερικό "μαστραπά" πλαισιώνουν εσωτερικά και τον μεγάλο "μαστραπά" της πλάτης. Ο μικρότερος "μαστραπάς" εδώ γεμίζει με κατακόρυφο φύλλο. Στο φύλλο της λόξας, ο μονός "μαστραπάς" γεμίζει μικρά ελικοειδή κλαδιά και πολλά φύλλα. Στην πλάτη, ο "μαστραπάς" έχει ανθίσει με δύο συμμετρικά λουλούδια. Είναι τέτοια πάντως η έμφαση στα ελικοειδή σχήματα και τα φύλλα, ώστε οι "μαστραπάδες" έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Στο πλαϊνό κέντημα της λόξας, δυο τρίγωνα με "μαστραπά" που περιέχει όρθιο κλαδί, όπως και οι "μαστραπάδες" στα μπροστινά φύλλα, είναι τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο, ενώ ένα μικρότερο τρίγωνο γεμίζει την μύτη της λόξας. Από τα άκρα της βάσης του δεύτερου τριγώνου κρέμεται μοτίβο που συνθέτει δύο αμυγδαλωτά, σαν μάτια, σχήματα που τα ενώνει κλαδί (;) με μικρά φύλλα. Το ίδιο μοτίβο, μεγεθυμένο, απαντά και στην μπορντούρα του μπροστινού κεντήματος. Το ακέντητο κομμάτι της πλάτης πλαισιώνεται από δύο όμοιες ταινίες που παρατάσσουν ορθογώνια σχήματα. Μέσα τους, είτε γερτό λουλούδι σε σχήμα "μαστραπά" ή " μαστραπάς" πάνω σε μίσχο. Το ίδιο μοτίβο απαντά και στο μπροστινό φύλλο. Στην μπορντούρα του ανοίγματος, παρατάσσονται εναλλάξ ζευγάρια ελικοειδών μίσχων που πότε στρίβουν προς τα μέσα και πότε προς τα έξω, σε σχήματα που και πάλι θυμίζουν "μαστραπά". Ολόγυρα στα τελειώματα, το σιγκούνι κλείνει με διακοσμητικό γαϊτάνι στα ίδια χρώματα, το σιράδι.
Decoration & Patterns
Decoration
religious motifs
Decorative patterns / subjects
cross
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
"mastrapas (pitcher)"
Height
0.760
Width
0.580
Production
Maker / Designer / Brand
tailors, maistres
Production date range
first half of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Material
cotton
felt
gold cordon
silk thread
thin gold cord
velvet
wool thread
wool yarn
Techniques
embroidery, riza (stem stitch)
gold embroidery
handwoven fabric
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
first half of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Acquisition
Acquisition method
Gift
Collector
Koutlidis Chr.
Documentation
Research bibliographic references
Dede-Michail, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Athens. 
Hadjimichali, A. 1978,Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι, vol. 1, (Giannara-Ioannou, T. ed., Athens, Melissa publications. 
Koulocheri, M. 2004, Σπάτων Ένδυσις, Athens, Lyceum Club of Greek Women, Spata branch.
Marini, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Acharnai.
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation.
Zora, P. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Athens, Ministry of Culture - Museum of Folk Greek Art. 

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives