sleeveless overcoat
8755/7
Object Identity
Object ID Number
8755/7
Object name
sleeveless overcoat
Other / Local name
griza, grizo, roucho
Style
peasant
Production date range
end of 19th century - beginning of 20th century
Part of outfit
No
Physical Description
Description
Γρίζα, ο νυφιάτικος και γιορτινός επενδύτης που απαντά αποκλειστικά στα Μεσόγεια και το Μενίδι. Χαρακτηριστικό της είναι το κόκκινο χρώμα, της τσόχας, η πορφύρα που βάφει τις μπορντούρες της, ειδικά τη φαρδιά μπορντούρα στη βάση της. Καθώς το κέντημα στα πουκάμισα άρχισε να ψηλώνει, τα γρίζα άρχισαν να κονταίνουν και, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, έφταναν μόνο ως την αρχή των μηρών. Λίγο πριν το τέλος του ίδιου αιώνα, τα διπλά γρίζα εξέλιπαν και αντικαταστάθηκαν από μονές γρίζες. Το χρυσοκέντημα, και εδώ όπως και στα άλλα τμήματα της φορεσιάς, εμφανίζεται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι φτιαγμένη από λευκό, μάλλινο αγοραστό ύφασμα και φοδραρισμένη με λευκό σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες έχουν επεξεργαστεί στη
νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Η τσόχα είναι φοδραρισμένη με πράσινο βαμβακερό πανί. Η κόκκινη τσόχα στολίζει όλα της τα ανοίγματα και, στη βάση της, φτάνει τα 16,5εκ. Με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά, από πάνω ως κάτω, είναι φτιαγμένη από ένα φύλλο στην πλάτη, από ένα φύλλο δεξιά κι αριστερά μπροστά, και δυο πλαϊνές λόξες που συμπληρώνονται με τσόχα κάτω από τη μασχάλη. Τα μπροστινά φύλλα έχουν γίνει από δυο κομμάτια υφάσματος με την οριζόντια ένωση στο ύψος της μασχάλης. Ένα μικρό κομματάκι πανί τα συμπληρώνει στη μια άκρη τους. Ένα μικρό τριγωνικό πανί συμπληρώνει και τις λόξες στο κάτω μέρος. Όλα τα ανοίγματα, φοδραρισμένα με πράσινο βαμβακερό πανί, στολίζονται με τσόχινες λωρίδες, στενή στη λαιμόκοψη και στο μπροστινό άνοιγμα του χεριού που ανοίγει όμως στους ώμους και φαρδαίνει πίσω στην πλάτη. Οι τσόχινες λουρίδες περιβάλλονται στις δυο πλευρές του από βυσσινί, μεταξωτό γαϊτάνι. Στην πλαϊνή τσόχα, ανάμεσα στη λόξα και το άνοιγμα της μασχάλης, τέσσερις σειρές διπλό βυσσινί γαϊτάνι στερεωμένες στη μία πλευρά ενώνονται με θηλιά με άλλες τέσσερις σειρές που ξεκινούν από την απέναντι πλευρά. Η λωρίδα της τσόχας που πλαισιώνει το μπροστινό άνοιγμα διπλασιάζεται, 14 πόντους πριν το τελείωμά της. Απ' το σημείο αυτό ξεκινάει κατακόρυφο διπλό σειρήτι που χαμηλότερα ξεχωρίζει μπαίνοντας στο μικρό τριγωνικό άνοιγμα, με φιδίσια κίνηση. Το άνοιγμα αυτό διακρίνει την μπορντούρα του μπροστινού ανοίγματος από εκείνη που στολίζει τη βάση της γρίζας και που είναι κατά 6εκ. μακρύτερη. Ορθογώνιο κομμάτι τσόχας ύψους 8εκ. προεκτείνει τη μπορντούρα προς τα πάνω σχηματίζοντας το βάθρο που θα υποδεχθεί το κέντημα. Το κεντημένο κομμάτι τσόχας με διπλές καμπύλες και τριγωνική κορυφή έχει "ανατολίτικο" σχήμα. Κάτω κι ανάμεσα σε χρυσά κορδονέτα που σχηματίζουν δέσμες και έλικες, κύκλους και ανθέμια ορθώνεται κυπαρίσσι περιστοιχισμένο από δυο κύκλους με κοντό κορμό. Είναι ανθρωπομορφικό; Είναι κουκλάκια ή κρούσκεζε; Πέντε τέτοια μοτίβα με πολύ μακρύ σώμα εξακτινώνονται αντεστραμμένα από το πλαϊνό κομμάτι τσόχας κάτω από το άνοιγμα των χεριών. Τα κυκλικά κεφάλια (;) τους, όπως και το φυλλώμα του κυπαρισσιού, αποδίδονται με χρυσό επίρραπτο γαλόνι. Τα περιγράμματα του μπροστινού κεντήματος σχηματίζονται από χρυσογάιτανο και τονίζονται με πράσινο μεταξωτό γαϊτάνι. Πράσινο γαϊτάνι ανάμεσα σε δυο χρυσά φτιάχνει τις πέντε μακριές ακτίνες ενώ οι στρογγυλές απολήξεις τους, με ολόγυρα κορδονέτο να σχηματίζει μικρά, διακοσμητικά τρίγωνα, φαντάζουν σαν ήλιοι. Μικροί, χρυσοί κόμποι περιβάλλουν την κεντημένη με το κυπαρίσσι τσόχα. Για τις ακτίνες το διακοσμητικό περίβλημα είναι ίδιο μ' αυτό που περιγράφει όλο το λευκό ύφασμα εκτός από το μπροστινό άνοιγμα των χεριών: βυσσινί γαϊτάνι σχηματίζει ζιγκ-ζαγκ και "στερεώνεται" με το ζιγκ-ζαγκ που σχηματίζει πάνω του το χρυσόνημα. Στην ένωση του λευκού πανιού με την τσόχα της βάσης, προστίθεται ταινία από δυο σειρές χρυσό γαϊτάνι με ενδιάμεσο πράσινο γαϊτάνι. Ίδια με την ταινία που φτιάχνει τα σώματα των ακτίνων. Κι εκεί όπως κι εδώ, το πράσινο γαϊτάνι "στερεώνεται" με χρυσό ζιγκ-ζαγκ. Τέλος, τον χαμηλό διάκοσμο ολοκληρώνει σειρά από τρέχουσες σπείρες (σαλιγκάρια;). Στο τελείωμα της τσόχας, χρυσό γαϊτάνι και σειρά ζιγκ-ζαγκ.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
women (?)
Decoration
vegetal decoration
Decorative patterns / subjects
cypress, flowers
Height
0.710
Width
0.550
Production
Maker / Designer / Brand
grizades, chrysoraftades (gold tailors)
Production date range
end of 19th century - beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Central Greece |
Attica
-
Material
cotton
felt
gold chevron
gold cordon
gold thread
silk cord
thin gold cord
wool yarn
Techniques
gold embroidery
handwoven fabric
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Status
bride
Occasion
bridal
Date range
end of 19th century - beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
end of 19th century - beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece |
Central Greece |
Attica
-
Acquisition
Acquisition method
Purchase
Acquisition date (circa)
1/3/1974
Documentation
Research bibliographic references
Image license
Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives