αμάνικος επενδύτης 8755/7
Γρίζα, μπροστινή όψη 
Γρίζα, μπροστινή όψη 
Γρίζα, μπροστινή όψη 
Γρίζα, μπροστινή όψη 
Γρίζα, πίσω όψη 
Γρίζα, πίσω όψη 
Χρυσοκέντημα με το κυπαρίσσι 
Χρυσοκέντημα με το κυπαρίσσι 
Διακόσμηση κάτω από το άνοιγμα των χεριών 
Διακόσμηση κάτω από το άνοιγμα των χεριών 
Χαμηλός διάκοσμος μπροστινής πλευράς
Χαμηλός διάκοσμος μπροστινής πλευράς
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
8755/7
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
γρίζα, γρίζο, ρούχο
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Γρίζα, ο νυφιάτικος και γιορτινός επενδύτης που απαντά αποκλειστικά στα Μεσόγεια και το Μενίδι. Χαρακτηριστικό της είναι το κόκκινο χρώμα, της τσόχας, η πορφύρα που βάφει τις μπορντούρες της, ειδικά τη φαρδιά μπορντούρα στη βάση της. Καθώς το κέντημα στα πουκάμισα άρχισε να ψηλώνει, τα γρίζα άρχισαν να κονταίνουν και, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, έφταναν μόνο ως την αρχή των μηρών. Λίγο πριν το τέλος του ίδιου αιώνα, τα διπλά γρίζα εξέλιπαν και αντικαταστάθηκαν από μονές γρίζες. Το χρυσοκέντημα, και εδώ όπως και στα άλλα τμήματα της φορεσιάς, εμφανίζεται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι φτιαγμένη από λευκό, μάλλινο αγοραστό ύφασμα και φοδραρισμένη με λευκό σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες έχουν επεξεργαστεί στη
νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Η τσόχα είναι φοδραρισμένη με πράσινο βαμβακερό πανί. Η κόκκινη τσόχα στολίζει όλα της τα ανοίγματα και, στη βάση της, φτάνει τα 16,5εκ. Με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά, από πάνω ως κάτω, είναι φτιαγμένη από ένα φύλλο στην πλάτη, από ένα φύλλο δεξιά κι αριστερά μπροστά, και δυο πλαϊνές λόξες που συμπληρώνονται με τσόχα κάτω από τη μασχάλη. Τα μπροστινά φύλλα έχουν γίνει από δυο κομμάτια υφάσματος με την οριζόντια ένωση στο ύψος της μασχάλης. Ένα μικρό κομματάκι πανί τα συμπληρώνει στη μια άκρη τους. Ένα μικρό τριγωνικό πανί συμπληρώνει και τις λόξες στο κάτω μέρος. Όλα τα ανοίγματα, φοδραρισμένα με πράσινο βαμβακερό πανί, στολίζονται με τσόχινες λωρίδες, στενή στη λαιμόκοψη και στο μπροστινό άνοιγμα του χεριού που ανοίγει όμως στους ώμους και φαρδαίνει πίσω στην πλάτη. Οι τσόχινες λουρίδες περιβάλλονται στις δυο πλευρές του από βυσσινί, μεταξωτό γαϊτάνι. Στην πλαϊνή τσόχα, ανάμεσα στη λόξα και το άνοιγμα της μασχάλης, τέσσερις σειρές διπλό βυσσινί γαϊτάνι στερεωμένες στη μία πλευρά ενώνονται με θηλιά με άλλες τέσσερις σειρές που ξεκινούν από την απέναντι πλευρά. Η λωρίδα της τσόχας που πλαισιώνει το μπροστινό άνοιγμα διπλασιάζεται, 14 πόντους πριν το τελείωμά της. Απ' το σημείο αυτό ξεκινάει κατακόρυφο διπλό σειρήτι που χαμηλότερα ξεχωρίζει μπαίνοντας στο μικρό τριγωνικό άνοιγμα, με φιδίσια κίνηση. Το άνοιγμα αυτό διακρίνει την μπορντούρα του μπροστινού ανοίγματος από εκείνη που στολίζει τη βάση της γρίζας και που είναι κατά 6εκ. μακρύτερη. Ορθογώνιο κομμάτι τσόχας ύψους 8εκ. προεκτείνει τη μπορντούρα προς τα πάνω σχηματίζοντας το βάθρο που θα υποδεχθεί το κέντημα. Το κεντημένο κομμάτι τσόχας με διπλές καμπύλες και τριγωνική κορυφή έχει "ανατολίτικο" σχήμα. Κάτω κι ανάμεσα σε χρυσά κορδονέτα που σχηματίζουν δέσμες και έλικες, κύκλους και ανθέμια ορθώνεται κυπαρίσσι περιστοιχισμένο από δυο κύκλους με κοντό κορμό. Είναι ανθρωπομορφικό; Είναι κουκλάκια ή κρούσκεζε; Πέντε τέτοια μοτίβα με πολύ μακρύ σώμα εξακτινώνονται αντεστραμμένα από το πλαϊνό κομμάτι τσόχας κάτω από το άνοιγμα των χεριών. Τα κυκλικά κεφάλια (;) τους, όπως και το φυλλώμα του κυπαρισσιού, αποδίδονται με χρυσό επίρραπτο γαλόνι. Τα περιγράμματα του μπροστινού κεντήματος σχηματίζονται από χρυσογάιτανο και τονίζονται με πράσινο μεταξωτό γαϊτάνι. Πράσινο γαϊτάνι ανάμεσα σε δυο χρυσά φτιάχνει τις πέντε μακριές ακτίνες ενώ οι στρογγυλές απολήξεις τους, με ολόγυρα κορδονέτο να σχηματίζει μικρά, διακοσμητικά τρίγωνα, φαντάζουν σαν ήλιοι. Μικροί, χρυσοί κόμποι περιβάλλουν την κεντημένη με το κυπαρίσσι τσόχα. Για τις ακτίνες το διακοσμητικό περίβλημα είναι ίδιο μ' αυτό που περιγράφει όλο το λευκό ύφασμα εκτός από το μπροστινό άνοιγμα των χεριών: βυσσινί γαϊτάνι σχηματίζει ζιγκ-ζαγκ και "στερεώνεται" με το ζιγκ-ζαγκ που σχηματίζει πάνω του το χρυσόνημα. Στην ένωση του λευκού πανιού με την τσόχα της βάσης, προστίθεται ταινία από δυο σειρές χρυσό γαϊτάνι με ενδιάμεσο πράσινο γαϊτάνι. Ίδια με την ταινία που φτιάχνει τα σώματα των ακτίνων. Κι εκεί όπως κι εδώ, το πράσινο γαϊτάνι "στερεώνεται" με χρυσό ζιγκ-ζαγκ. Τέλος, τον χαμηλό διάκοσμο ολοκληρώνει σειρά από τρέχουσες σπείρες (σαλιγκάρια;). Στο τελείωμα της τσόχας, χρυσό γαϊτάνι και σειρά ζιγκ-ζαγκ.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
γυναίκες (;)
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
κυπαρίσσι, λουλούδια
Ύψος
0.710
Πλάτος
0.550
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
γριζάδες, χρυσοραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Υλικά
βαμβάκι
γαλόνι χρυσό
γαϊτάνι χρυσό
κορδονέτο χρυσό 
κορδόνι μεταξωτό
μαλλί
τσόχα
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
υφαντό
χρυσοκέντημα
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Αγορά
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
1/3/1974
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Ζώρα, Π. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Αθήνα, ΥΠ.ΠΟ - Μ.Ε.Λ.Τ.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα