apron 1038/2,β

Sarakatsana chrysi, karagounian gold embroidered bridal apron made of crimson felt

Central panel of the aplron, detail of the gold embroidered decoration with the motif of thesarakatsana and a row of dougadakia

Posta, bottom part of the apron, band shaped decoration on green velvet with the sarakatsana and the mesokleida motif

Object Identity

Object ID Number

1038/2,β

Object name

apron

Other / Local name

sarakatsana chrysi (gold)

Style

costume with kavadi

Production date range

20th century

Production date (circa)

1940-1960

Part of outfit

Yes

Physical Description

Description

Σαρακατσάνα χρυσή, καραγκούνικη χρυσοκεντημένη ποδιά από βυσσινί τσόχα. Πρόκειται για κλασική νυφική ποδιά που φορέθηκε από τις Καραγκούνες της τελευταίας γενιάς, ανάμεσα στα 1940-1960. Η μόδα της ποδιάς αυτού του τύπου ξεκίνησε από την Καρδίτσα και επεκτάθηκε ανατολικότερα προς τα κεφαλοχώρια Παλαμά και Σοφάδες. Ανήκει στην κατηγορία της κλειστής ποδιάς, όπου το καθένα από τα πέντε κομμάτια της κυρίως ποδιάς πλαισιώνονται από την ίδια κεντητή ταινία, μ' αποτέλεσμα να γίνεται αυτοτελές, περίκλειστο. Το σχήμα της είναι τραπεζιοειδές και αποτελείται από τρία βασικά κομμάτια, δύο οριζόντια, το αμπόλι και την πόστα και ένα κατακόρυφο, την κυρίως ποδιά. Το αμπόλι είναι είδος ζώνης φτιαγμένο από βελούδινο ύφασμα σε πράσινο χρώμα, διακοσμημένο με χρυσό γαϊτάνι. Το σχήμα του είναι πεπλατυσμένο τραπέζιο που φαίνεται

σα να είναι τοποθετημένο ανάποδα, έχοντας δηλαδή τη μεγαλύτερη του βάση προς τα πάνω. Η κυρίως ποδιά έχει δύο κατακόρυφες ραφές που καλύπτονται από πέντε σειρές χρυσό γαϊτάνι. Οι ραφές αυτές τη χωρίζουν σε τρία μέρη, στη "μάνα" και στα δύο όμοια πλαϊνά φύλλα τις λόξες ή τα λαγκιόλια. Όλη η επιφάνειά της ποδιάς είναι χρυσοκεντημένη με βασικό διακοσμητικό θέμα αυτό της σαρακατσάνας, είδος σύνθετου σπειρομαίανδρου, που σχηματίζεται από σπείρες που θηλυκώνουν η μία με την άλλη. Η σαρακατσάνα πλαισιώνεται από θηλίτσες και εσωτερικά συμπληρώνεται με μία σειρά σχηματοποιημένα μοτίβα, τα ντουγαδάκια, κεντημένα πλάι-πλάι. Πρόκειται για μικρά ισοσκελή τρίγωνα που σχηματίζονται από τρεις άνισες κατακόρυφες και παράλληλες μικρές ευθείες από θηλίτσες. Το κατώτατο μέρος της ποδιάς, η πόστα, είναι καμωμένο από ένα ενιαίο ξεχωριστό βελούδινο κομμάτι σε πράσινο χρώμα. Τη διακόσμηση συνθέτουν δύο χρυσοκέντητα ταινιόσχημα θέματα. Στην επάνω ζώνη επαναλαμβάνεται το βασικό μοτίβο της σαρακατσάνας. Στην κάτω ζώνη η διακόσμηση γίνεται με το μοτίβο της μεσόκλειδας, με συνεχόμενα και συμπλεκόμενα ημικύκλια, που σχηματίζονται από τρία παράλληλα γαϊτάνια με μικρές θηλιές στις άκρες τους. Ολόγυρα η ποδιά είναι γαρνιρισμένη με χρυσά γαϊτάνια και με μια σειρά από ντουγαδάκια. Το φοδράρισμα έχει γίνει με βαμβακερό εμπριμέ ύφασμα. Η τσόχα της ποδιάς είναι πολύ λεπτή και μαλακιά και γι' αυτό ολόκληρη η ποδιά είναι ντυμένη με λινάτσα, όπως και με χαρτόνι για να συγκρατηθούν τα ράμματα και για να μην τρυπήσει η τσόχα.

Decoration & Patterns

Decoration

geometric decoration

Decorative patterns / subjects

dougadakia, small loops, mesokleida

Decoration

stylized decoration

Decorative patterns / subjects

sarakatsana

Width

0.360

Length