ποδιά 1038/2,β
Σαρακατσάνα χρυσή, καραγκούνικη χρυσοκεντημένη νυφική ποδιά από βυσσινί τσόχα 
Σαρακατσάνα χρυσή, καραγκούνικη χρυσοκεντημένη νυφική ποδιά από βυσσινί τσόχα 
Σαρακατσάνα χρυσή, καραγκούνικη χρυσοκεντημένη νυφική ποδιά από βυσσινί τσόχα 
Σαρακατσάνα χρυσή, καραγκούνικη χρυσοκεντημένη νυφική ποδιά από βυσσινί τσόχα 
Κεντρικό φύλλο ποδιάς, λεπτομέρεια χρυσοκέντητης διακόσμησης με το μοτίβο της σαρακατσάνας και μια σειρά από ντουγαδάκια
Κεντρικό φύλλο ποδιάς, λεπτομέρεια χρυσοκέντητης διακόσμησης με το μοτίβο της σαρακατσάνας και μια σειρά από ντουγαδάκια
Πόστα, κάτω τμήμα ποδιάς, ταινιόσχημη διακόσμηση σε πράσινο βελούδο με τα μοτίβα της σαρακατσάνας και της μεσόκλειδας
Πόστα, κάτω τμήμα ποδιάς, ταινιόσχημη διακόσμηση σε πράσινο βελούδο με τα μοτίβα της σαρακατσάνας και της μεσόκλειδας
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
1038/2,β
Όνομα αντικειμένου
ποδιά
Άλλο / Τοπικό όνομα
σαρακατσάνα χρυσή
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
20ός αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
1940-1960
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σαρακατσάνα χρυσή, καραγκούνικη χρυσοκεντημένη ποδιά από βυσσινί τσόχα. Πρόκειται για κλασική νυφική ποδιά που φορέθηκε από τις Καραγκούνες της τελευταίας γενιάς, ανάμεσα στα 1940-1960. Η μόδα της ποδιάς αυτού του τύπου ξεκίνησε από την Καρδίτσα και επεκτάθηκε ανατολικότερα προς τα κεφαλοχώρια Παλαμά και Σοφάδες. Ανήκει στην κατηγορία της κλειστής ποδιάς, όπου το καθένα από τα πέντε κομμάτια της κυρίως ποδιάς πλαισιώνονται από την ίδια κεντητή ταινία, μ' αποτέλεσμα να γίνεται αυτοτελές, περίκλειστο. Το σχήμα της είναι τραπεζιοειδές και αποτελείται από τρία βασικά κομμάτια, δύο οριζόντια, το αμπόλι και την πόστα και ένα κατακόρυφο, την κυρίως ποδιά. Το αμπόλι είναι είδος ζώνης φτιαγμένο από βελούδινο ύφασμα σε πράσινο χρώμα, διακοσμημένο με χρυσό γαϊτάνι. Το σχήμα του είναι πεπλατυσμένο τραπέζιο που φαίνεται
σα να είναι τοποθετημένο ανάποδα, έχοντας δηλαδή τη μεγαλύτερη του βάση προς τα πάνω. Η κυρίως ποδιά έχει δύο κατακόρυφες ραφές που καλύπτονται από πέντε σειρές χρυσό γαϊτάνι. Οι ραφές αυτές τη χωρίζουν σε τρία μέρη, στη "μάνα" και στα δύο όμοια πλαϊνά φύλλα τις λόξες ή τα λαγκιόλια. Όλη η επιφάνειά της ποδιάς είναι χρυσοκεντημένη με βασικό διακοσμητικό θέμα αυτό της σαρακατσάνας, είδος σύνθετου σπειρομαίανδρου, που σχηματίζεται από σπείρες που θηλυκώνουν η μία με την άλλη. Η σαρακατσάνα πλαισιώνεται από θηλίτσες και εσωτερικά συμπληρώνεται με μία σειρά σχηματοποιημένα μοτίβα, τα ντουγαδάκια, κεντημένα πλάι-πλάι. Πρόκειται για μικρά ισοσκελή τρίγωνα που σχηματίζονται από τρεις άνισες κατακόρυφες και παράλληλες μικρές ευθείες από θηλίτσες. Το κατώτατο μέρος της ποδιάς, η πόστα, είναι καμωμένο από ένα ενιαίο ξεχωριστό βελούδινο κομμάτι σε πράσινο χρώμα. Τη διακόσμηση συνθέτουν δύο χρυσοκέντητα ταινιόσχημα θέματα. Στην επάνω ζώνη επαναλαμβάνεται το βασικό μοτίβο της σαρακατσάνας. Στην κάτω ζώνη η διακόσμηση γίνεται με το μοτίβο της μεσόκλειδας, με συνεχόμενα και συμπλεκόμενα ημικύκλια, που σχηματίζονται από τρία παράλληλα γαϊτάνια με μικρές θηλιές στις άκρες τους. Ολόγυρα η ποδιά είναι γαρνιρισμένη με χρυσά γαϊτάνια και με μια σειρά από ντουγαδάκια. Το φοδράρισμα έχει γίνει με βαμβακερό εμπριμέ ύφασμα. Η τσόχα της ποδιάς είναι πολύ λεπτή και μαλακιά και γι' αυτό ολόκληρη η ποδιά είναι ντυμένη με λινάτσα, όπως και με χαρτόνι για να συγκρατηθούν τα ράμματα και για να μην τρυπήσει η τσόχα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
ντουγαδάκια, θηλίτσες, μεσόκλειδα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σαρακατσάνα
Πλάτος
0.360
Μήκος
0.790
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
20ός αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
1940-1960
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θεσσαλία | Καρδίτσας
Παλαμάς
Υλικά
βαμβάκι
βελούδο
γαϊτάνι χρυσό
τσόχα
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα, τερζήδικο
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Καραγκούνηδες
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
μέσα 20ού αι.
Πιθανή χρονολογία χρήσης
1940-1960
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θεσσαλία | Καρδίτσας
Παλαμάς
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Αγορά
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
11/3/1952
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Ρωμαίου-Καρασταμάτη, Ε. 1980, Η ποδιά της Καραγκούνας, Αθήνα, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Τσαγγαλάς, Κ. 1982, Η γυναικεία καραγκούνικη ενδυμασία σε μια θεσσαλική κοινότητα. Κατασκευή και λειτουργία, Γιάννενα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα