αμάνικος επενδύτης
1038/2,α
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
1038/2,α
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
χαρτζωτός
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σαγιάς, φτιαγμένος από ένα είδος πικέ, βαμβακερό πανί του εμπορίου με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά. Είναι βαμμένος με λουλάκι (γαλαζούρα) από τις γυναίκες και σιδερωμένος με κάποιο βαρύ αντικείμενο που φτιάχνει στα λαγκιόλια τις πιέτες, μπλέτες. Είναι φτιαγμένος από ένα κομμάτι υφάσματος πίσω, τη "μάνα", που φθάνει ως το πίσω μέρος της λαιμόκοψης. Στους ώμους, αντικαθίσταται από λωρίδα απλού πανιού που δείχνει πολύ μικρή καθώς την έχουν από μέσα κοντύνει. Πάνω από το λαγκιόλι και ως το άνοιγμα του χεριού έχει προστεθεί μακρόστενο κομμάτι υφάσματος, το βαθράκι, που ενώνει το φύλλο της πλάτης με το μπροστινό φύλλο. Το στενό μπροστινό φύλλο φθάνει ως τα μισα του κάτω ανοίγματος του χεριού και ανεβαίνει πλάι του σχηματίζοντας λεπτή τιράντα, με στρογγυλάδα
στη λαιμόκοψη. Ανάμεσα στο μπροστινό φύλλο και το άνοιγμα μεσολαβεί λοξό φύλλο, το μπροστάρι, που στενεύει ψηλά και ολοκληρώνει τη στρογγυλή λαιμόκοψη. Ο σαγιάς έχει ένα λαγκιόλι που δεν είναι πτυχωμένο, κι ένα κοντύτερο, ενωμένο με την πίσω "μάνα", που σταματάει αρκετά πριν τη μέση. Το επάνω μέρος του κορμού είναι φοδραρισμένο με το απλό βαμβακερό πανί που έφτιαξε τις τιράντες στους ώμους. Φαρδιά λωρίδα από μπουχασί φοδράρει τον ποδόγυρο και ανεβαίνει το μπροστινό άνοιγμα φθάνοντας σχεδόν ως την αρχή του. Στο πίσω φύλλο, λίγο κάτω από το ύψος της μέσης, έχει στερεωθεί, διπλωμένη στα δύο, λευκή κορδέλα του μέτρου. Όλες οι ραφές του σαγιά, ακόμη και η μικρή οριζόντια στο βαθράκι, συνοδεύονται στις δύο πλευρές από διπλό γαζί χειρός με στριμμένη μάλλινη κλωστή (σκούλο), σε καστανοπράσινο χρώμα. Στην ένωση του μπροστινού φύλλου με το μπροστάρι, το διπλό γαζί σταματά στα 40εκ. περίπου από τον ποδόγυρο και συνεχίζει ψηλότερα ως μονό. Είκοσι εκατοστά πάνω από τον ποδόγυρο, μαύρη οριζόντια, δαντελωτή τρέσα, η πανωλόρδα, που παλιά έπλεκαν οι γυναίκες με το βελονάκι, τρέχει παράλληλα προς την κεντητή ταινία του ποδόγυρου. Η ταινία έχει εσωτερική επένδυση και είναι στερεωμένη μόνο στην επάνω της πλευρά. Το κέντημα του σαγιά με μεταξωτά χάρτζια ή ζέχια, που του δίνουν και το όνομα χαρτζωτός, παραπέμπει στην περιοχή Καρδίτσας-Τρικάλων όπου και κυριαρχεί το πορτοκαλί χρώμα. Ο καρδιτσιώτικος σαγιάς όμως, είναι συνήθως λευκός χωρίς να λείπουν και οι εξαιρέσεις. Στα Τρίκαλα πάλι, ο εσωτερικός σαγιάς, ο χαμπλουσαγιάς, είναι όμοιος με τον εξωτερικό, απλά είναι κατά 10εκ. κοντύτερος. Εδώ έχουμε ένα σαγιά από το νυφιάτικο, καλό ύφασμα, χωρίς πτυχωτά λαγκιόλια, διακοσμημένο με γαζιά και, κυρίως, με την κεντητή λωρίδα χαρτζωτού νυφικού σαγιά στον ποδόγυρο που, συνήθως, ταίριαζε με το κέντημα του γιλέκου. Η κεντητή ταινία, με βυσσινί τσόχα στο τελείωμα, εμφανίζει το διακοσμητικό θέμα που ονομάζεται κλειδί και που συνίσταται σε ζευγάρια από σπείρες που εμπλέκονται μεταξύ τους. Από πάνω τους, σειρά από μυτάκια ή ντουγαδάκια. Επικρατεί το λαμπερό χρυσοκίτρινο χρώμα που, στο μοτίβο, συνδυάζεται πάντοτε με γκρενά και εναλλάξ με πράσινο ή μπλε. Στο τελείωμα της ταινίας, λεπτή γκριζογάλανη κορδέλα του εμπορίου σχηματίζει ζιγκ-ζαγκ.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
μυτάκια, κλειδιά
Ύψος
1.110
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες, βλάχοι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Υλικά
βαμβάκι
κορδέλα βαμβακερή
μάλλινη κλωστή
πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές
τρέσα
τσόχα
Τεχνικές
βαφή,
λουλάκιασμα
επίρραπτη
κέντημα,
γαζί
κέντημα επίρραπτο,
τερζήδικο
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Καραγκούνηδες
Χρήστης
γυναίκα
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα