sleeved bodice 895/5,γ
Tzakos from Attica, front
Tzakos from Attica, front
Tzakos from Attica, front
Tzakos from Attica, front
tzakos from Attica, back
tzakos from Attica, back
Embroidery of the sleeve
Embroidery of the sleeve
Embroidery of the sleeve: top row of the embroidery
Embroidery of the sleeve: top row of the embroidery
Embroidery of the sleeve: bottom row of the embroidery and edging
Embroidery of the sleeve: bottom row of the embroidery and edging
Object Identity
Object ID Number
895/5,γ
Object name
sleeved bodice
Other / Local name
tzakos
Style
peasant 
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
Yes
Physical Description
Description
Κοντός, εφαρμοστός μπούστος, ο τζάκος, με στενά μανίκια που φθάνουν ως τον αγκώνα, τα "πάνω μανίκια". Φοριόταν πάνω από το αμάνικο πουκάμισο. Τα πάνω μανίκια είχαν τα δικά τους σχέδια και βελονιές. Ένα δεύτερο ζευγάρι, τα "κάτω μανίκια", χαλαρά ραμμένα με τα επάνω, είχαν συνήθως το ίδιο κέντημα με το πουκάμισο. Τα μανίκια κεντιούνται σε τελάρο πριν ενωθούν με τον κορμό. Ο μπούστος είναι φτιαγμένος από μονόφυλλο, βαμβακερό πανί του αργαλειού στο φυσικό του χρώμα. Έχει βαθύ και πλατύ κατακόρυφο άνοιγμα που στρογγυλεύει κλείνοντας με κόπιτσα λίγο πριν το τελείωμα του μπούστου. Το άνοιγμα στολίζεται με φαρδύ μπλε γαϊτάνι που δεξιά φθάνει ως την πλαϊνή ραφή, και είναι ρελιασμένο με μονό γαϊτάνι στην ίδια σχεδόν απόχρωση του μπλε. Στην εσωτερική
του πλευρά, τον διάκοσμο φωτίζει γαϊτάνι κόκκινο στριμμένο σε δύο σειρές μικρές θηλιές. Αντίστοιχο τελείωμα, χωρίς κόκκινο γαϊτάνι, υπάρχει και στα μανίκια. Στην πίσω του πλευρά ο τζάκος έχει υποστεί μεταποίηση, με στένεμα κατακόρυφα στο μέσον της πλάτης ώστε να γίνει "μεσάτος". Κάτω από τα μανίκια έχει τοποθετηθεί ρομβοειδές κομμάτι υφάσματος για άνεση στην κίνηση. Τα μανίκια είναι ολόφορτα με κέντημα εξαιρετικό. Το κόκκινο χρώμα που επικρατεί, αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο με το πράσινο και το μπλε που το συνοδεύουν. Το κέντημα είναι τόσο πυκνό, ώστε το σχήμα που θυμίζει "ω" και που ονομάζεται "μαστραπάς" δύσκολα διακρίνεται να σχηματίζει δύο οριζόντιες σειρές, καθώς τα διάχωρα ανάμεσά τους γεμίζουν και αυτά. Η γενική εντύπωση είναι πως πρόκειται για σχηματοποιημένο ανθικό διάκοσμο που αποδίδει γαρύφαλλα, κυρίως επειδή όλα τα περιγράμματα των σχεδίων έχουν μικρό οδοντωτό περίγραμμα. Καθώς τα περισσότερα περιγράμματα δεν εφάπτονται και τα σχέδια αναπνέουν με μικρά διαστήματα υφάσματος, το κέντημα αποκτά εμφάνιση δαντέλας. Εκείνο όμως που κάνει το κέντημα πραγματικά αριστουργηματικό είναι οι αμέτρητες γυναικείες μορφές που με λεπτά, διακριτικά περιγράμματα δεσπόζουν σχεδόν σε κάθε σημείο του σχεδίου. Στον άξονα του "μαστραπά" διακρίνονται δύο όρθιες γαλάζιες και δυο μικρότερες, και αντεστραμμένες, γυναίκες. Στο τρίφυλλο μοτίβο που παρεμβάλλεται στην επάνω σειρά ανάμεσα στους "μαστραπάδες", στο κέντρο κάθε φύλλου αναδύεται γαλάζια γυναικεία μορφή. Η κεντρική, που είναι και μεγαλύτερη, καθρεφτίζεται στην αντεστραμμένη γυναίκα στα πόδια της. Στην κάτω σειρά, όπου τα διάχωρα ανάμεσα στους "μαστραπάδες" είναι μικρότερα, διακρίνεται, επάνω, διπλή γυναικεία μορφή, όρθια και αντεστραμμένη, η όρθια με χέρια υψωμένα, μάλλον λόγω των αναγκών του σχεδίου. Χαμηλά, στον ίδιο άξονα, άλλη γυναικεία μορφή γεμίζει το κάτω διάχωρο. Πράγμα που σημαίνει ότι στο βασικό μοτίβο του κεντήματος υπάρχουν έντεκα γυναικείες μορφές. Δεν είναι όμως μόνες. Στη μπορντούρα του μανικιού, χαλαρό ζιγκ-ζαγκ με πεπλατυσμένες γωνίες σχηματίζει σχεδόν τριγωνικά διάχωρα. Στο καθένα απ' αυτά έχει χωρέσει γυναικεία προτομή, όρθια και αντεστραμμένη εναλλάξ. Το κέντημα των μανικιών είναι γραφτό, καθώς τα μανίκια κεντιούνται σε τελάρο πριν ενωθούν με τον κορμό.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
women, flowers, "mastrapas (pitcher)"
Height
0.390
Width
0.510
Production
Maker / Designer / Brand
women themselves
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Material
cotton
cotton cordon
cotton thread
hooks and eyes
Techniques
embroidery, chain
embroidery, riza (stem stitch)
handwoven fabric
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Arvanites
User
woman
Occasion
everyday
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Central Greece | Attica
-
Acquisition
Acquisition method
Untraced Find
Documentation
Research bibliographic references
Dede-Michail, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Athens. 
Hadjimichali, A. 1948-1954: Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι. Athens, vol. 1-2. 
Marini, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Acharnai.
Papantoniou, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Ethnografika, vol. 1: 5-93, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation. 
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Nauplion, Peloponnesian Folklore Foundation.

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives