sleeveless jacket 1037/1,στ
Yileki, front
Yileki, front
Yileki, front
Yileki, front
Yileki, back
Yileki, back
Yileki, front right moon and the point of the yileki
Yileki, front right moon and the point of the yileki
Yileki, moons of the back and bottom decoration
Yileki, moons of the back and bottom decoration
Yileki, upper decoration of the back
Yileki, upper decoration of the back
Object Identity
Object ID Number
1037/1,στ
Object name
sleeveless jacket
Other / Local name
yileki
Style
costume with kavadi
Production date range
beginning of 20th century
Part of outfit
Yes
Physical Description
Description
Γυναικείο γιλέκι που φοριέται πάνω από τον σαγιά στα χωριά του κύκλου της Καρδίτσας του νομού Τρικάλων. Το επίρραπτο κέντημά του με πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές (ουτράδες) που πότε τοποθετούνται ευθύγραμμα (ζέχια) ή άλλοτε σχηματίζουν γαϊτάνι (κοσανίτσα), ταιριάζει χρωματικά με την κεντητή λωρίδα του σαγιά. Στα χωριά της Καρδίτσας επικρατεί το πορτοκαλί, ενώ στα Μεγάλα Καλύβια τα χρώματα που κυριαρχούν είναι σκουρότερα, μαραγκά. Χαρακτηριστικό του γιλέκου είναι το μεγάλο του άνοιγμα στην τραχηλιά και στις μασχάλες και το μικρό του ύψος που σταματά πάνω από τη μέση. Είναι πάντα ρελιασμένο στα στριφώματα με ρούχο (τσόχα). Μέσα από τον ρούχο ράβονται σειρές ζέχια και ανάμεσά τους κεντιούνται τα διάφορα διακοσμητικά μοτίβα. Μονάχα ένα όρθιο, ορθογώνιο κομμάτι στο κέντρο της πλάτης μένει ακέντητο
για να φαίνονται οι μύτες, μια λεπτή δαντέλα που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες με μαραγκή κλωστή και με το βελονάκι. Το γιλέκι είναι ρελιασμένο με μπλε τσόχα και φοδραρισμένο με μπεζ βαμβακερό σατέν. Είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο στην πλάτη και από δύο μπροστινά φύλλα με μακριές, γλωσσωτές μύτες. Στο εσωτερικό τους είναι ραμμένες από δύο θηλυκές κόπιτσες. Δυο ακόμη θηλυκές κόπιτσες είναι ραμμένες κατακόρυφα λίγο χαμηλότερα από τον κάθε ώμο. Τρίχρωμο γαϊτάνι, η κοσανίτσα, ορίζει τα περιγράμματα του κεντήματος που διακρίνεται σε τρία μέρη: αυτό της πλάτης από τους ώμους έως τις πλαϊνές ραφές, κι από ένα, συμμετρικό, στα δυο μπροστινά φύλλα. Στη λαιμόκοψη, ανάμεσα από τη μπλε τσόχα και το κέντημα, παρεμβάλλεται στενή λωρίδα μαύρου ρούχου που παρακολουθεί την καμπύλη του λαιμού. Το πορτοκαλί χρώμα κυριαρχεί στις μεταξωτές ουτράδες και συμπληρώνεται από πράσινο, μπλε και βυσσινί. Στα μπροστινά φύλλα προβάλλει κυκλικό σχήμα, το φεγγάρι γεμάτο με πολύχρωμους ομόκεντρους κύκλους, με ίχνη που μαρτυρούν ότι ήταν στολισμένο με χρυσά γαϊτάνια όπως τα φεγγάρια της πλάτης. Το γεγονός ότι το φεγγάριστρογγυλό) κεντιέται στις καραγκούνικες ποδιές μόνο για τις νέες και τις νύφες και ποτέ για μεγάλες γυναίκες, δημιουργεί την εντύπωση ότι ίσως πρόκειται για "γονιμικό σύμβολο". Από τις δυο σπείρες που πλαισιώνουν το κάθε φεγγάρι ξετυλίγεται το μοτίβο της κλάρας. Στα φεγγάρια της πλάτης λάμπουν τα τέσσερα χρυσογάιτανα που διασταυρώνονται σε σταυρό και "Χ". Πλαισιώνονται και εδώ από δύο σπείρες που οδηγούν κατακόρυφα σε κλειδί και οριζόντια σε κλάρα. Κλειδί ενώνει και τα δυο φεγγάρια μεταξύ τους. Στη στενή λωρίδα της βάσης του γιλεκιού τρέχει σαρακατσάνα, ενώ εκείνην κάτω από τη λαιμόκοψη στολίζει κλάρα. Στο εσωτερικό περίγραμμα του ορθογώνιου τμήματος, που δεσπόζει στο κέντρο της πλάτης πάνω σε μάυρο φόντο, προβάλλουν έντονα μυτάκια ή ντουγαδάκια. Παραμέσα, μπλε δαντελωτή ταινία ολόγυρα και κατακόρυφη μαύρη στο κέντρο καλύπτουν σχεδόν εντελώς το λουλακιασμένο βαμβακερό πανί με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά.
Decoration & Patterns
Decoration
stylized decoration
Decorative patterns / subjects
key, moon, sarakatsana, leafy scroll, small points
Height
0.330
Width
0.450
Production
Maker / Designer / Brand
tailors
Production date range
beginning of 20th century
Production place (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Thessaly | Karditsa
Karditsa
Greece | Thessaly | Trikala
Trikala
Material
band
branchy silk threads
cotton
felt
gold cordon
hessian
hooks and eyes
satin cotton
Techniques
applique
applique embroidery, terzidiko (gold tailored)
dye, bluing 
industrially woven textile
Use
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
unmarried woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
bride 
Occasion
bridal
Date range
beginning of 20th century
Population / Cultural / Ethnic group
Karagounides
User
woman
Status
married woman
Occasion
festive
Date range
beginning of 20th century
Place of use (Country | Geographic Area | Prefecture & Region)
Greece | Thessaly | Karditsa
Karditsa
Greece | Thessaly | Trikala
Trikala
Acquisition
Acquisition method
Gift
Collector
Petzopoulou
Documentation
Research bibliographic references
Hadjimichali, A. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι, vol. 2, Athens, Melissa publications. 
Karastamati - Romaiou, Ε. 1980: Η ποδιά της Καραγκούνας, Athens: P.F.F.
Politou, X. 1997, "Οι Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας", in the Calendar of the Lyceum Club of Greek Women, Athens.
Tsangalas, Κ. 1993, Η γυναικεία καραγκούνικη ενδυμασία, ιδιαίτερα σε μια θεσσαλική κοινότητα. Κατασκευή και λειτουργία, Athens, Ε.Ο.Μ.Μ.Ε.CH. 

Image license

Use the file or the thumbnail of the image according to the license:
CC BY-NC-ND 4.0

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives