Το Καλογεράκι του Μυστρά, που υπογράφεται από τη Μαρία Μομφεράτου και είχε δημοσιευτεί σε συνέχειες στο περιοδικό Παιδική Ζωή (1927–1931), είναι η ιστορία ενός μικρού αγοριού το οποίο ο Αρματολός παππούς του εμπιστεύεται στη στοργική φροντίδα δύο καλογραιών, στο μοναστήρι της Παντάνασσας στον Μυστρά.

Η ιστορία αυτή ξεδιπλώνεται από την αυγή της Επανάστασης μέχρι την ημέρα που αποβιβάζεται ο Όθων στο Ναύπλιο.

Παρακολουθώντας τη ζωή του παιδιού, που μεγαλώνει ντυμένο με το ράσο του καλόγερου για τον φόβο των Τούρκων, ο μικρός αλλά και ο ενήλικος αναγνώστης παίρνει πρώτα απ’ όλα μια γεύση γι’ αυτό που υπήρξε ο Μυστράς από την εποχή της Φραγκοκρατίας και των Παλαιολόγων και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, για να φτάσει να παρακολουθήσει, συχνά με κομμένη την ανάσα, την εισβολή του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, να συναντήσει τον Δημήτριο Υψηλάντη στη μάχη των Μύλων ή ν’ ακούσει τους κανονιοβολισμούς της ναυμαχίας του Ναυαρίνου. Στο φόντο, είναι ένα αγόρι που ανδρώνεται και ανταμώνει τους πολεμιστές, προτού δεχθεί τη βοήθεια του φιλέλληνα Γερμανού καθηγητή Μύλλερ, προκειμένου να σπουδάσει στο Μόναχο και να επιστρέψει με το ίδιο καράβι που φέρνει τον πρώτο βασιλιά της Ελλάδας στο Ναύπλιο, για να υπηρετήσει την πατρίδα του.

Με αφορμή τη διακοσιετηρίδα της Επανάστασης, και τιμώντας τη μνήμη της Μαρίας Μομφεράτου, που είχε διατελέσει πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων (1958–1962), το Λύκειον και οι εκδόσεις Καπόν επανεκδίδουν το Καλογέρακι του Μυστρά, σε επιμέλεια της Κατερίνας Δασκαλάκη, παραδίδοντάς το στο αναγνωστικό κοινό όλων των ηλικιών ανανεωμένο και σφριγηλό, για να μας πει ξανά τη γοητευτική ιστορία του, που είναι και μια μικρογραφία της μεγάλης μας Ιστορίας και μια μαρτυρία της, σχεδόν ακατανόητης, δύναμης της ψυχής που φτιάχνει την ιστορική μας συνέχεια και που το Λύκειον των Ελληνίδων την ονομάζει Μνήμη και Παράδοση.