αμάνικος επενδύτης 13335
Σαγιάκι
Σαγιάκι
Σαγιάκι, πίσω όψη
Σαγιάκι, πίσω όψη
Μια ζυγή κουμπιά και αλυσίδα
Μια ζυγή κουμπιά και αλυσίδα
Τσαπρακούλια
Τσαπρακούλια
Κέντημα από τους ώμους ως την άκρη της μασχάλης 
Κέντημα από τους ώμους ως την άκρη της μασχάλης 
Ένωση με θηλιές 
Ένωση με θηλιές 
Κάχες: γαζιά, θηλιές, φούντες 
Κάχες: γαζιά, θηλιές, φούντες 
Λαγκιόλι, άνοιγμα 
Λαγκιόλι, άνοιγμα 
Σαγιάκι
Σαγιάκι
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
13335
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
σαγιάκι
Τυπολογία
φορεσιά με σιγκούνι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Λευκός, αμάνικος και μακρύς επενδύτης, ανοιχτός μπροστά, βασικό εξάρτημα της πωγωνίσιας φορεσιάς, που φοριέται πάνω από το πουκάμισο (ρουτί) και είναι κοντύτερος απ' αυτό. Φτιαγμένος από ντόπια μαλλιά, υφασμένος, νεροτριβιασμένος και στολισμένος με άσπρα γαϊτάνια είναι σεγκούνι, ενώ φτιαγμένος από "καλύτερο", αγοραστό ύφασμα, στολισμένο με μαύρα γαϊτάνια και, ίσως και αγοραστές, κόκκινες φούντες και κουμπιά είναι σαγιάκι. Το σαγιάκι φορούν οι νύφες και οι νιόνυφες, αλλά και όσες παντρεμένες δεν είναι μεγάλες σε ηλικία. Το σεγκούνι φοριέται από τις ανύπαντρες, τις ηλικιωμένες και τις χήρες ή τις πενθούσες, επειδή θεωρείται "σκέτο", καθώς το άσπρο γαϊτάνι δεν φαίνεται πάνω στο λευκό σαγιάκι. Τόσο το σεγκούνι όσο και το σαγιάκι έχουν το ίδιο κόψιμο, και τα δυο στολίζονται μπροστά με επίρραπτη, αγοραστή
τσόχα (ρούχο) σε σκούρα χρώματα. Το σαγιάκι είναι φτιαγμένο από ένα ίσιο, πίσω φύλλο, τη "μάνα", πλάτους 22εκ., που φθάνει ως τους ώμους. Εκεί ενώνεται με μακρόστενο κομμάτι που σχηματίζει σχεδόν όλο το μπροστινό άνοιγμα του χεριού και που, με τη σειρά του, ενώνεται σε σχήμα "L" με οριζόντιο κομμάτι υφάσματος που σχηματίζει σχεδόν όλο το τεράστιο άνοιγμα της μασχάλης. Το άνοιγμα έχει μαζευτεί με πρόχειρες, μεγάλες βελονιές, στην εξωτερική όψη. Το κομμάτι αυτό ενώνεται προς τα κάτω, με ραφή ορατή εξωτερικά, με μπροστινό φύλλο ίσου πλάτους με τη "μάνα", ενωμένο με λοξό "μπροστάρι" που ξεκινά κάτω από το γιακά και έχει συρραμμένο στη βάση του ψηλό, στενό τριγωνικό κομμάτι. Το κομμάτι που έφτιαξε σχεδόν όλο το άνοιγμα της μασχάλης ενώνεται με δυο, κατακόρυφα συρραμμένα, στενόμακρα κομμάτια που φθάνουν τη μασχάλη ως την άκρη της, κάτω από την οποία συνδέονται με τη "μάνα" με θηλιές που πλέκονται από μαύρο, μεταξωτό γαϊτάνι. Η μύτη του ανοίγματος μένει ανοιχτή ως το σημείο όπου αρχίζει το ψηλό λαγκιόλι. Η μύτη του λαγκιολιού, σε μήκος 15εκ., εξέχει, έχοντας "τσιμπηθεί", δημιουργώντας δυο δίπλες, τις κάχες. Κατεβαίνοντας από το δεμένο με θηλιές άνοιγμα, το γαϊτάνι τονίζει το "νεύρο" ανάμεσα στις κάχες, σκεπασμένο από τρεις φούντες αριστερά και δυο δεξιά, και στολίζει τις πλαϊνές τους πλευρές με αραιές διπλές και τριπλές θηλιές. Από δυο φούντες αριστερά και από μία δεξιά στολίζουν τις κάχες στα πλαϊνά τους άκρα. Τις κάχες στολίζει δίχρωμο, μαύρο και κόκκινο, λεπτό γαζί που φθάνει ως το άνοιγμα της μασχάλης. Στο φύλλο της "μάνας", το γαζί γίνεται τριπλό με την προσθήκη μιας ακόμη κόκκινης βελονιάς και, από τη μύτη του λαγκιολιού και πάνω, με τη συνοδεία ενός γαϊτανιού που κάπου στραβοπατά, φθάνει ως τον ώμο. Τα λαγκιόλια, στο μέσον περίπου της βάσης τους, έχουν κατακόρυφο άνοιγμα 13εκ. που στολίζεται, όπως και όλα τα ανοίγματα του σαγιακιού, με γαϊτάνι και κορδόνι που πλέκει, στην άκρη της μύτης του ανοίγματος, δυο θηλιές. Πάνω από το άνοιγμα, το σαγιάκι έχει "τσιμπηθεί" με κόκκινες βελονιές. Μπροστά, σκούρο βυσσινί ρούχο ντύνει τον μικρό, όρθιο γιακά και το στήθος ως κάτω από τη μέση. Κάτω από τη λαιμόκοψη, στη δεξιά άκρη του ρούχου, περασμένη σε κρίκους και στερεωμένη με λευκές κλωστές, κρέμεται από αλυσίδα μια ζυγή κουμπιά, δώδεκα αμυγδαλόσχημα και συμπαγή μεταλλικά κοσμήματα με ραβδώσεις και ραμφοειδή απόληξη στο χρώμα του μπρούντζου. Στο ίδιο χρώμα είναι και η λεπτή, βιομηχανική αλυσίδα με την διακοσμητική αποστολή αφού, στον κρίκο της μιας άκρης της, αντιστοιχεί κούμπωμα με γάντζο που έχει πιαστεί στο ρούχο. Το κούμπωμα έχει μορφή λουλουδιού από το οποίο λείπει η κεντρική, χρωματιστή χάντρα. Ψηλά στο άνοιγμα, ζευγάρι τσαπρακούλια, μαζί με άλλα δυο ζευγάρια που λείπουν, προορίζονταν να συγκρατούν τις άκρες του ανοίγματος στο στήθος. Ο ρόλος τους είναι διακοσμητικός, αφού οι επενδύτες έκλειναν με μεγάλες κόπιτσες, (τοκάδες). Τα δίδυμα, στρογγυλά τσαπρακούλια με το κοκκιδωτό περίγραμμα, έχουν μεγάλο έξεργο κέντρο με διάκενα, σε απομίμηση τεχνικής φιλιγκράν. Ανάμεσά τους προβάλλει έντονο φούξια χρώμα με μεταλλική χροιά που ανήκει σε χαρτί. Στο κέντρο τους, κόκκινη χάντρα. Στο δεξί, αρσενικό τσαπρακούλι έχει προστεθεί πάνω από τον γάντζο, κατακόρυφος φιόγκος με πράσινη χάντρα στο κέντρο. Για να μη χαλάσει η φόρμα του επενδύτη, οι γυναίκες όχι μόνο δεν κάθονταν επάνω του αλλά συχνά εφάρμοζαν το στράκωμα: "δρόσιζαν" τα ρούχα, τα δίπλωναν και τα έβαζαν κάτω από το στρώμα για να διατηρούνται οι τσακίσεις.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
1.120
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Ήπειρος | Ιωαννίνων
Πωγώνι
Υλικά
κορδόνι μεταξωτό
κράμα μετάλλων
μαλλί
μεταξοκλωστή
τσόχα
χάντρες
χαρτί
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα, γαζί
κεντητή ένωση
υφαντό βιομηχανικό
υφαντό, νεροτριβή
χυτή
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Ήπειρος | Ιωαννίνων
Πωγώνι
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
26/6/1992
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άντζακα-Βέη, Ε. 1966, "Η τοπική ενδυμασία του Πωγωνίου", Εθνογραφικά 10: 19-90, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Βακάλης, Θ. χ.χ., Τα Άνω Ραβένια και τα Δυτικότερα Ζαγοροχώρια. Ιστορία, Πολιτισμός, Θεσμοί, Λαογραφία, Μίλητος.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα