αμάνικος επενδύτης
14154
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
14154
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
χαρτζωτός
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σαγιάς, φτιαγμένος από ένα είδος πικέ, βαμβακερό πανί του εμπορίου με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά. Είναι βαμμένος με λουλάκι (γαλαζούρα) από τις γυναίκες και σιδερωμένος με κάποιο βαρύ αντικείμενο που φτιάχνει στα λαγκιόλια τις πιέτες, μπλέτες. Είναι φτιαγμένος από ένα κομμάτι υφάσματος στο πίσω μέρος, τη "μάνα", που φθάνει ως τη λαιμόκοψη. Απλό, βαμβακερό πανί σχηματίζει τις τιράντες και συνεχίζει τη λαιμόκοψη μπροστά ως λίγο κάτω από τον ώμο. Το ίδιο πανί ντύνει τη στρογγυλάδα της λαιμόκοψης μπροστά και στον αυχένα. Το στενό μπροστινό φύλλο φθάνει ως τα μισά του κάτω ανοίγματος του χεριού και ανεβαίνει πλάι του ως την τιράντα από το άλλο πανί. Ανάμεσα στο μπροστινό φύλλο και το άνοιγμα μεσολαβεί λοξό φύλλο, το μπροστάρι, που στενεύει
ψηλά, ολοκληρώνοντας τη στρογγυλάδα της λαιμόκοψης. Στο πλάι, κάτω από το άνοιγμα του χεριού, σχεδόν τετράγωνο κομμάτι πανιού, το βαθράκι, ενώνει το μπροστινό με το πίσω φύλλο και συγκρατεί τα λαγκιόλια, τέσσερα σε κάθε πλευρά. Το πάνω μέρος του κορμού είναι φοδραρισμένο με απλό βαμβακερό πανί. Στενή λωρίδα από το ίδιο πανί φοδράρει και τον ποδόγυρο και, ακόμη στενότερη, το μπροστινό άνοιγμα ως την επένδυση του κορμού. Εσωτερικά, στις ραφές της πίσω "μάνας", στο ύψος που αρχίζουν τα λαγκιόλια, έχει στερεωθεί από ένα μακρύ, βαμβακερό κορδελάκι του μέτρου. Η ραφή που ενώνει μπροστινό φύλλο και μπροστάρι συνοδεύεται από μονό κορδόνι, φτιαγμένο από στριμμένη μάλλινη κλωστή (σκούλο), που στο δεξί φύλλο είναι αρχικά μαύρο. Στη συνέχεια παίρνει, όπως και σ' όλες τις άλλες ραφές, χρώμα καστανοπράσινο. Ψηλά, στην αριστερή πλευρά, το κορδόνι είναι φθαρμένο. Όλες οι άλλες κατακόρυφες ραφές πλαισιώνονται από δυο τέτοια κορδόνια σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, που αφήνει να φαίνεται λεπτότατη λωρίδα υφάσματος. Εικοσιδύο εκατοστά πάνω από τον ποδόγυρο, μαύρη οριζόντια, δαντελωτή τρέσα, η πανωλόρδα που παλιά έπλεκαν οι γυναίκες με το βελονάκι, τρέχει παράλληλα προς την κεντητή ταινία του ποδόγυρου, που έχει εσωτερική επένδυση και είναι στερεωμένη μόνο στην επάνω της πλευρά. Το κέντημα του σαγιά με μεταξωτά χάρτζια ή ζέχια, που του δίνουν και το όνομα χαρτζωτός, παραπέμπει στην περιοχή Καρδίτσας-Τρικάλων όπου και κυριαρχεί το πορτοκαλί χρώμα. Ο καρδιτσιώτικος σαγιάς όμως, είναι συνήθως λευκός χωρίς να λείπουν και οι εξαιρέσεις. Στα Τρίκαλα πάλι, ο εσωτερικός σαγιάς, ο χαμπλουσαγιάς, είναι όμοιος με τον εξωτερικό, απλά είναι κατά 10εκ. κοντύτερος. Εδώ έχουμε ένα σαγιά από το νυφιάτικο, καλό ύφασμα, με διακοσμημένες τις ραφές αλλά με κύριο διάκοσμο την κεντητή λωρίδα χαρτζωτού νυφικού σαγιά στον ποδόγυρο που, συνήθως, ταίριαζε με το κέντημα του γιλέκου. Ο κεντημένος ποδόγυρος (εδώ 10εκ.) στον νυφικό σαγιά γίνεται με ξεχωριστή λωρίδα που προσθέτει ο ράφτης και που αποτελείται από δύο συρραμμένες λωρίδες, η κάτω στενότερη. Κάθε μια τους έχει τσόχα στο τελείωμα, η χαμηλότερη σε χρώμα σκούρο βυσσινί/μωβ, η επάνω γκρενά. Το κέντημα, μακρύτερο από τον ποδόγυρο, στρίβει μέσα από το άνοιγμα για 10εκ. περίπου. Στη χαμηλή στενή λωρίδα, με διακοσμητικό μοτίβο την κλάρα, επικρατεί το γκρενά χρώμα που διανθίζεται με πράσινο και μπλε. Αντίθετα, η ψηλότερη ταινία λάμπει από το έντονο πορτοκαλί, ενώ το μοτίβο του, η Σαρακατσάνα, διασπάται σταθερά από το γκρενά χρώμα που ζευγαρώνει εναλλάξ με το πράσινο και το μπλε. Στο τελείωμα της λωρίδας, σειρά από μυτάκια η ντουγαδάκια πάνω σε μαύρο φόντο. Η μπορντούρα τελειώνει με πράσινη δαντελωτή κορδέλα του μέτρου. Στα λαγκιόλια, οι τρεις ραφές στον ποδόγυρο έχουν "τσιμπηθεί", ώστε οι πιέτες να πετάνε προς τα έξω.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
μυτάκια, κλάρα, σαρακατσάνα
Ύψος
1.080
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες, βλάχοι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Υλικά
βαμβάκι
καναβάτσο
κορδέλα βαμβακερή
μάλλινη κλωστή
πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές
τρέσα
τσόχα
Τεχνικές
βαφή,
λουλάκιασμα
επίρραπτη
κέντημα επίρραπτο,
τερζήδικο
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Καραγκούνηδες
Χρήστης
γυναίκα
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα