αμάνικος επενδύτης
14198
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
14198
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
σαγιάκι
Τυπολογία
φορεσιά με σιγκούνι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Λευκός, αμάνικος και μακρύς επενδύτης, ανοιχτός μπροστά, βασικό εξάρτημα της πωγωνίσιας φορεσιάς, που φοριέται πάνω από το πουκάμισο (ρουτί) και είναι κοντύτερος απ' αυτό. Φτιαγμένος από ντόπια μαλλιά, υφασμένος, νεροτριβιασμένος και στολισμένος με άσπρα γαϊτάνια είναι σεγκούνι, ενώ φτιαγμένος από "καλύτερο", αγοραστό ύφασμα, στολισμένο με μαύρα γαϊτάνια, και ίσως και αγοραστές, κόκκινες φούντες και κουμπιά είναι σαγιάκι. Το σαγιάκι φορούν οι νιόνυφες και όσες παντρεμένες γυναίκες δεν είναι μεγάλες σε ηλικία, ενώ σεγκούνι φοριέται από τις ανύπαντρες, τις ηλικιωμένες και τις χήρες ή τις πενθούσες, επειδή θεωρείται "σκέτο", καθώς το άσπρο γαϊτάνι δεν φαίνεται. Τόσο το σεγκούνι όσο και το σαγιάκι έχουν το ίδιο κόψιμο, και τα δύο στολίζονται μπροστά με επίρραπτη, αγοραστή τσόχα (ρούχο) σε σκούρα χρώματα. Το σαγιάκι
έχει μακρύνει κατά 5εκ. με λωρίδα από οκτώ μικρά κομμάτια υφάσματος που παρεμβάλλεται ολόγυρα στο ύψος της μέσης, ανάμεσα στην κεντητή ένωση και το λαγκιόλι. Το πίσω φύλλο, η "μάνα", πλάτους 23εκ., συνεχίζει μονοκόμματο στα δύο μπροστινά φύλλα πλ. 11εκ., που φθάνουν ως τα μισά περίπου του ανοίγματος της μασχάλης. Εκεί ενώνονται με τριγωνικό κομμάτι υφάσματος που ολοκληρώνει το άνοιγμα της μασχάλης και συνδέεται με το πίσω φύλλο με θηλιές που αφήνουν μικρή σχισμή πάνω από την οριζόντια λωρίδα. Το "μπροστάρι" ανεβαίνει λοξά έχοντας πλάτος 23εκ. στη βάση του και 7εκ. κάτω από το γιακά. Στη βάση του συμπληρώνεται από μικρό, τριγωνικό κομμάτι ύψ. 20εκ. Στον άξονα του πίσω ανοίγματος του χεριού και της κεντητής ένωσης, αρχίζουν τα λαγκιόλια που, στο κέντρο περίπου της βάσης τους, έχουν άνοιγμα 14εκ., με δύο θηλιές κάτω από τη μύτη του. Ακριβώς από πάνω του, το ύφασμα έχει "τσιμπηθεί" με τρείς κόκκινες σταυροβελονιές. Τα λαγκιόλια στο ξεκίνημά τους, από τη μύτη τους και σε μήκος 14εκ., έχουν επίσης "τσιμπηθεί" δημιουργώντας δυο δίπλες, τις κάχες, στολισμένες με μαύρο γαϊτάνι που στις πλευρές τους σχηματίζει θηλιές. Το κατακόρυφο "τσίμπημα" διακοσμείται και στις δυο του πλευρές με τριπλό γαζί από δύο κόκκινες κλωστές και μια ενδιάμεση μαύρη, διακοσμητικό στοιχείο που χρησιμοποιείται και πλευρικά στις κάχες, αλλά και ψηλότερα. Έτσι, περιβάλλει την κεντητή ένωση και, στο φύλλο της πλάτης, παρακολουθεί το άνοιγμα του χεριού φθάνοντας λίγο μπροστά στον ώμο. Έχοντας στη μία πλευρά του το διπλό, κατακόρυφο γαϊτάνι του ανοίγματος του χεριού, συνοδεύεται από την άλλη από μονό γαϊτάνι που σχηματίζει μία και, ανηφορίζοντας, τρεις θηλιές. Οι λεπτεπίλεπτες κουκίδες των γαζιών προσδίδουν ανάλαφρο τόνο στον διάκοσμο της πλάτης. Εντυπωσιακότερες ασφαλώς είναι οι συνολικά δώδεκα κόκκινες φούντες στις κάχες, τρεις κατακόρυφες και τρεις στη βάση της καθεμιάς. Με γαϊτάνι σημειώνεται και η ραφή του τριγωνικού κομματιού που, κάτω από τη λωρίδα, σημειώνεται με λευκό ψαροκόκαλο. Σκούρο, επίρραπτο βυσσινί ρούχο στολίζει τον μικρό, όρθιο γιακά, και σχηματίζει δυο κατακόρυφες λωρίδες (πλ. 14εκ.), στρογγυλεμένες στο λαιμό, που πλαισιώνουν το άνοιγμα ως κάτω από τη μέση. Μαύρο γαϊτάνι περιβάλλει το ρούχο και όλα τα ανοίγματα του σαγιακιού εκτός από τη λαιμόκοψη. Για να μη χαλάσει η φόρμα του επενδύτη, οι γυναίκες όχι μόνο δεν κάθονταν επάνω του αλλά συχνά εφάρμοζαν το στράκωμα: "δρόσιζαν" τα ρούχα, τα δίπλωναν και τα έβαζαν κάτω από το στρώμα για να διατηρούνται οι τσακίσεις.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
1.110
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Ήπειρος |
Ιωαννίνων
Πωγώνι
Υλικά
γαϊτάνι μεταξωτό
μαλλί
μεταξοκλωστή
τσόχα
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα,
γαζί
κέντημα,
ψαραγκάθι
κεντητή ένωση
υφαντό βιομηχανικό
υφαντό,
νεροτριβή
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Ήπειρος |
Ιωαννίνων
Πωγώνι
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Συλλέκτης
Δρανδάκης Λ.
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
Απρ-06
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα