αμάνικος επενδύτης 2374/4
Σαγιάκι
Σαγιάκι
Σαγιάκι
Σαγιάκι
Σαγιάκι, πίσω όψη
Σαγιάκι, πίσω όψη
Μια ζυγή κουμπιά και αλυσίδα
Μια ζυγή κουμπιά και αλυσίδα
Τσαπρακούλια
Τσαπρακούλια
Τσαπράκια
Τσαπράκια
Θηλιές που συμπλέκονται στο πίσω άνοιγμα 
Θηλιές που συμπλέκονται στο πίσω άνοιγμα 
Κάχες
Κάχες
Λαγκιόλι, άνοιγμα 
Λαγκιόλι, άνοιγμα 
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
2374/4
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
σαγιάκι
Τυπολογία
φορεσιά με σιγκούνι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Λευκός, αμάνικος και μακρύς επενδύτης, ανοιχτός μπροστά, βασικό εξάρτημα της πωγωνίσιας φορεσιάς, που φοριέται πάνω από το πουκάμισο (ρουτί) και είναι κοντύτερος απ' αυτό. Φτιαγμένος από ντόπια μαλλιά, υφασμένος, νεροτριβιασμένος και στολισμένος με άσπρα γαϊτάνια είναι σεγκούνι, ενώ φτιαγμένος από "καλύτερο", αγοραστό ύφασμα, στολισμένο με μαύρα γαϊτάνια και, ίσως και αγοραστές, κόκκινες φούντες και κουμπιά είναι σαγιάκι. Το σαγιάκι φορούν οι νύφες και οι νιόνυφες, αλλά και όσες παντρεμένες δεν είναι μεγάλες σε ηλικία. Το σεγκούνι φοριέται από τις ανύπαντρες, τις ηλικιωμένες και τις χήρες ή τις πενθούσες, επειδή θεωρείται "σκέτο", καθώς το άσπρο γαϊτάνι δεν φαίνεται πάνω στο λευκό σαγιάκι. Τόσο το σεγκούνι όσο και το σαγιάκι έχουν το ίδιο κόψιμο, και τα δυο στολίζονται μπροστά με επίρραπτη, αγοραστή
τσόχα (ρούχο) σε σκούρα χρώματα. Το σαγιάκι είναι φτιαγμένο από ένα ίσιο, πίσω φύλλο, τη "μάνα", πλ. 21εκ., που αφού σχηματίσει τον ελαφρά τριγωνικό ώμο-πιασμένο πίσω από κόντημα- και όλο το μπροστινό άνοιγμα των χεριών, κατεβαίνει με το μισό περίπου πλάτος του στην κάθε μπροστινή πλευρά, ενωμένο με το λοξό, μπροστινό φύλλο που ξεκινά κάτω από τη λαιμόκοψη. Στο πλάι του ενώνεται με στενόμακρο κομμάτι υφάσματος, φτιαγμένο από τρία συρραμμένα κομμάτια, που καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα του ανοίγματος της μασχάλης και στενεύει κατεβαίνοντας λοξά. Στα μεσαία κομμάτια έχει μπαλωθεί λοξή ψαλιδιά(;). Το άνοιγμα της μασχάλης ολοκληρώνει μικρό, στενόμακρο κομμάτι με συρραμμένο τριγωνικό κομματάκι στην πάνω του πλευρά, που συνδέεται με τη "μάνα" με θηλιές που πλέκει μαύρο κορδόνι. Η μύτη του ανοίγματος μένει ανοιχτή, ως το σημείο όπου αρχίζει το ψηλό λαγκιόλι. Η μύτη του λαγκιολιού σε μηκος 14εκ., εξέχει, έχοντας "τσιμπηθεί" και δημιουργώντας δυο δίπλες, τις κάχες. Κατεβαίνοντας από το δεμένο με θηλιές άνοιγμα, το κορδόνι τονίζει το "νεύρο" ανάμεσα στις κάχες, σκεπασμένο από φούντες, τρεις δεξιά και τέσσερις αριστερά, και στολίζει τις πλαϊνές τους πλευρές με μικρές θηλιές. Διπλό κορδόνι σημαδεύει την μπροστινή ραφή κάτω από τη μασχάλη ως λίγο χαμηλότερα από την άκρη της επίρραπτης τσόχας. Όλες οι άλλες ραφές περιβάλλονται με γαζί από λευκή μεταξοκλωστή, με εξαίρεση τις κάτω οριζόντιες ραφές, πλάι στα λαγκιόλια, που στολίζονται με ψαροκόκαλο. Τις κάχες στολίζει τριπλό, λεπτεπίλεπτο γαζί, κόκκινο-μαύρο-κόκκινο, που στο πίσω φύλλο, συνοδεύεται από κόκκινες διακοσμητικές βελονιές σε σχήμα "Τ" ή "L". Το κατακόρυφο άνοιγμα (12εκ.) στη μέση περίπου της βάσης των λαγκιολιών, στολίζεται, όπως και όλα τα ανοίγματα του σαγιακιού, με κορδόνι που σχηματίζει τρεις συμπλεκόμενες θηλιές στη μύτη του ανοίγματος και από μια μικρούλα στη βάση του. Μια τέτοια θηλίτσα στολίζει τις άκρες του μπροστινού ανοίγματος, τον ώμο και την άκρη της τσόχας, απαλύνοντας την ορθή της γωνία. Πάνω από τη μύτη του, το άνοιγμα στο λαγκιόλι έχει "τσιμπηθεί" με κόκκινη κλωστή που, προς την πίσω πλευρά, συνοδεύεται από λίγες κόκκινες, διακοσμητικές βελονιές. Μπροστά, σκούρο καφετί ρούχο, πλαισιωμένο από φαρδύ κορδόνι, ντύνει τον πολύ μικρό γιακά και το στήθος ως κάτω από τη μέση. Κάτω από τη λαιμόκοψη, στη δεξιά άκρη του ρούχου, κρεμασμένη με κρίκους από αλυσίδα και στερεωμένη με λευκή κλωστή, κρέμεται μια ζυγή κουμπιά, έντεκα ατρακτοειδή, συμπαγή μεταλλικά κοσμήματα στο χρώμα του μπρούντζου με λοξές ραβδώσεις και κοκκιδωτές σειρές. Η βιομηχανική, λευκή αλυσίδα με τους χοντρούς κρίκους έχει διακοσμητική αποστολή αφού στην κορυφή της στολίζεται με αετό(;). Δυο ζευγάρια τσαπρακούλια, μαζί με ένα τρίτο που λείπει, προορίζονταν να συγκρατούν τις άκρες του ανοίγματος στο στήθος. Ο ρόλος τους είναι διακοσμητικός, αφού οι επενδύτες έκλειναν με μεγάλες κόπιτσες (τοκάδες). Το μικρότερο ζευγάρι, έχει χρώμα ασημί, στρογγυλό οδοντωτό περίγραμμα και φουσκώνει σε ανθάκι στο κέντρο του που περιβάλλεται από μαύρες ακτίνες. Τα μεγαλύτερα τσαπράκια, στο χρώμα του μπρούντζου, έχουν κι αυτά στρογγυλό, οδοντωτό περίγραμμα, μεγάλο κεντρικό φούσκωμα που καλύπτει ρόδακας με μαυρισμένα, ακτινωτά πέταλα. Το αριστερό αρσενικό τσαπρακούλι κρύβει τον γάντζο του κάτω από κατακόρυφο διακοσμητικό στέλεχος. Για να μη χαλάσει η φόρμα του επενδύτη, οι γυναίκες όχι μόνο δεν κάθονταν επάνω του αλλά συχνά εφάρμοζαν το στράκωμα: "δρόσιζαν" τα ρούχα, τα δίπλωναν και τα έβαζαν κάτω από το στρώμα για να διατηρούνται οι τσακίσεις.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
1.070
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Ήπειρος | Ιωαννίνων
Πωγώνι
Υλικά
κορδόνι μεταξωτό
κράμα μετάλλων
μαλλί
μεταξοκλωστή
τσόχα
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα, γαζί
κέντημα, ψαροκόκαλο
κεντητή ένωση
υφαντό βιομηχανικό
υφαντό, νεροτριβή
χυτή
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Ήπειρος | Ιωαννίνων
Πωγώνι
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
4/6/1958
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άντζακα-Βέη, Ε. 1966, "Η τοπική ενδυμασία του Πωγωνίου", Εθνογραφικά 10: 19-90, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Βακάλης, Θ. χ.χ., Τα Άνω Ραβένια και τα Δυτικότερα Ζαγοροχώρια. Ιστορία, Πολιτισμός, Θεσμοί, Λαογραφία, Μίλητος.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα