αμάνικος επενδύτης 3666/7
Πανωσάγιακο, μπροστινή όψη
Πανωσάγιακο, μπροστινή όψη
Πανωσάγιακο, μπροστινή όψη
Πανωσάγιακο, μπροστινή όψη
Πανωσάγιακο, πίσω όψη
Πανωσάγιακο, πίσω όψη
Διακόσμηση ρούχου στο τελείωμά του 
Διακόσμηση ρούχου στο τελείωμά του 
Διακόσμηση ανοίγματος λαγκιολιού 
Διακόσμηση ανοίγματος λαγκιολιού 
Αυτιά και διάκοσμος 
Αυτιά και διάκοσμος 
Κεντητή ένωση 
Κεντητή ένωση 
Κάχες
Κάχες
Φοδράρισμα μπροστινού ανοίγματος και ίχνη από κλωστές για στερέωση κουμπιών
Φοδράρισμα μπροστινού ανοίγματος και ίχνη από κλωστές για στερέωση κουμπιών
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
3666/7
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
πανωσάγιακο
Τυπολογία
φορεσιά με σιγκούνι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Λευκός, αμάνικος και μακρύς επενδύτης, ανοιχτός μπροστά, βασικό εξάρτημα της πωγωνίσιας φορεσιάς, που φοριέται πάνω από το πουκάμισο (ρουτί) και είναι κοντύτερος απ' αυτό. Φτιαγμένος από ντόπια μαλλιά, υφασμένος, νεροτριβιασμένος και στολισμένος με άσπρα γαϊτάνια είναι σεγκούνι, ενώ φτιαγμένος από "καλύτερο", αγοραστό ύφασμα, στολισμένο με μαύρα γαϊτάνια, και ίσως και αγοραστές, κόκκινες φούντες και κουμπιά είναι σαγιάκι. Το σαγιάκι φορούν οι νιόνυφες και όσες παντρεμένες γυναίκες δεν είναι μεγάλες σε ηλικία, ενώ σεγκούνι φοριέται από τις ανύπαντρες, τις ηλικιωμένες και τις χήρες ή τις πενθούσες, επειδή θεωρείται "σκέτο", καθώς το άσπρο γαϊτάνι δεν φαίνεται. Τόσο το σεγκούνι όσο και το σαγιάκι έχουν το ίδιο κόψιμο, και τα δύο στολίζονται μπροστά με επίρραπτη, αγοραστή τσόχα (ρούχο) σε σκούρα χρώματα. Υπάρχει και
τρίτος επενδύτης όμως, πολύ σπανιότερος, αφού φοριέται μόνο μία ή δυο φορές από τη νύφη στη στέψη και, ίσως, οκτώ μέρες μετά το γάμο, στα πιστρόφια. Είναι το πανωσάγιακο, ένα σαγιάκι με "αυτιά" στους ώμους πότε άσπρα και πότε ντυμένα με ρούχο, με φούντες όχι μόνο στη μέση αλλά και στα "αυτιά", που φοριέται από τη νύφη πάνω και από τον ντουλαμά. Οι περισσότερες γυναίκες το δανείζονται και όσες είχαν δικό τους, αφαιρούσαν τις φούντες μετά το γάμο και το φορούσαν ως σαγιάκι. Το πανωσάγιακο είναι φτιαγμένο από ένα πίσω φύλλο, τη "μάνα", με πλάτος 21εκ., που συνεχίζει μονοκόμματο στα δυο μπροστινά φύλλα (πλ. 10εκ.). Τα φύλλα εκτείνονται ως λίγο πέρα από τη μέση του ανοίγματος της μασχάλης που συμπληρώνει στενόμακρο κομμάτι πανιού με μυτερή απόληξη. Αυτό συνδέεται με το φύλλο της πλάτης με κεντητή ένωση από θηλιές αφήνοντας στο τελείωμά της μικρή σχισμή. Το "μπροστάρι" ανεβαίνει λοξά έχοντας πλάτος 21εκ. στη βάση του και 8εκ. κάτω από το γιακά. Στη βάση του συμπληρώνεται από μικρό, τριγωνικό ύφασμα ύψους 33εκ. και πλάτους 7εκ. Στον άξονα του πίσω ανοίγματος του χεριού και της κεντητής ένωσης, αρχίζουν τα λαγκιόλια. Στο κέντρο περίπου της βάσης τους, έχουν άνοιγμα 14εκ. που κλείνει στη μύτη του με τρεις θηλιές. Ακριβώς από πάνω του, το ύφασμα έχει "τσιμπηθεί" με μεγάλες, κόκκινες σταυροβελονιές που συνοδεύονται, προς τη μεριά της πλάτης, από τρία μικρά, κόκκινα "Τ". Στη βάση του ανοίγματος, την ορθή γωνία τονίζουν, κι από τις δυο πλευρές, μαύρο γαζί και το ίδιο "Τ" σε μαύρο χρώμα. Με τον ίδιο τρόπο διακοσμούνται και οι γωνίες του μπροστινού ανοίγματος. Τα λαγκιόλια στο ξεκίνημά τους, από τη μύτη τους και σε μήκος 14εκ., έχουν επίσης "τσιμπηθεί" δημιουργώντας δυο δίπλες, τις κάχες, στολισμένες με μαύρο γαϊτάνι που στις πλευρές τους σχηματίζει θηλιές. Το κατακόρυφο "τσίμπημα" διακοσμείται και στις δυο του πλευρές με τριπλό γαζί από δύο κόκκινες κλωστές και μια ενδιάμεση μαύρη, διακοσμητικό στοιχείο που χρησιμοποιείται και πλευρικά στις κάχες, αλλά και ψηλότερα. Έτσι, περιβάλλει την κεντητή ένωση και, στο φύλλο της πλάτης, παρακολουθεί το άνοιγμα του χεριού και το αυτί ως το τελείωμά του στον ώμο. Έχοντας από τη μια το διπλό γαϊτάνι που κατεβαίνει από το αυτί ως την κεντητή ένωση, η ταινία με τα γαζιά τονίζεται κι από μονό γαϊτάνι που, κατεβαίνοντας ως το τέλος της κεντητής ένωσης, στρίβει για λίγο σε ορθή γωνία τονίζοντας τη μέση. Οι λεπτεπίλεπτες κουκίδες των γαζιών προσδίδουν ανάλαφρο τόνο στον διάκοσμο και ενισχύονται, στο φύλλο της πλάτης, με σειρά από μικρότατα κόκκινα "Τ" που συνοδεύουν τις κάχες και τονίζουν την ορθή γωνία της μέσης που διέγραψε το γαϊτάνι. Με γαϊτάνι σημειώνεται και η ραφή του τριγωνικού κομματιού, που αναπληρώνεται στο τέλος με ψαροκόκαλο από άσπρη κλωστή. Σκούρο, επίρραπτο βυσσινί ρούχο με αρκετή φθορά στολίζει τα αυτιά, τον μικρό, όρθιο γιακά, και σχηματίζει δυο κατακόρυφες λωρίδες (πλ. 15εκ.), στρογγυλεμένες στο λαιμό, που πλαισιώνουν το άνοιγμα ως κάτω από τη μέση. Το ρούχο περιβάλλει μαύρο γαϊτάνι με άκρες που, κάτω από το γιακά, κρέμονται ελεύθερες. Τριγωνικό σχεδόν κομμάτι βαμβακομέταξου πανιού σε ανοιχτό βυσσινί χρώμα ντύνει το μπροστινό άνοιγμα ως τα μισά του γιακά. Πάνω του διακρίνονται στη δεξιά πλευρά, οι μαύρες κλωστές που στερέωναν τα κουμπιά. Το μαύρο γαϊτάνι που στολίζει και περιβάλλει όλα τα ανοίγματα του πανωσάγιακου, στην εσωτερική γωνία του ρούχου συστρέφεται δημιουργώντας ανοιχτή, διακοσμητική θηλιά. Τη θηλιά υπογραμμίζουν αυτά τα μικρότατα, κόκκινα "Τ" που θυμίζουν σφηνοειδή γραφή και που συνεχίζουν οριζόντια κάτω από το ρούχο ως το μπροστινό άνοιγμα. Ακόμη μια λεπτή, κόκκινη σειρά διακοσμεί πίσω το τελείωμα του γιακά. Για να μη χαλάσει η φόρμα του επενδύτη, οι γυναίκες όχι μόνο δεν κάθονταν επάνω του αλλά συχνά εφάρμοζαν το στράκωμα: "δρόσιζαν" τα ρούχα, τα δίπλωναν και τα έβαζαν κάτω από το στρώμα για να διατηρούνται οι τσακίσεις.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
1.130
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Ήπειρος | Ιωαννίνων
Πωγώνι
Υλικά
γαϊτάνι μεταξωτό
μαλλί
μεταξοβάμβακο
μεταξοκλωστή
τσόχα
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα, γαζί
κέντημα, ψαροκόκαλο
κεντητή ένωση
υφαντό βιομηχανικό
υφαντό, νεροτριβή
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Ήπειρος | Ιωαννίνων
Πωγώνι
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Αγορά
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
27/11/1963
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άντζακα-Βέη, Ε. 1966, "Η τοπική ενδυμασία του Πωγωνίου", Εθνογραφικά 10: 19-90, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Βακάλης, Θ. χ.χ., Τα Άνω Ραβένια και τα Δυτικότερα Ζαγοροχώρια. Ιστορία, Πολιτισμός, Θεσμοί, Λαογραφία, Μίλητος.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα