αμάνικος επενδύτης 5753
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, πίσω όψη
Σιγκούνι Αττικής, πίσω όψη
Προφίλια μπροστινού ανοίγματος 
Προφίλια μπροστινού ανοίγματος 
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Πλαϊνό κέντημα 
Πλαϊνό κέντημα 
Μπορντούρα πλάτης
Μπορντούρα πλάτης
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5753
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
σιγκούνι ή σιγκούνα
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σιγκούνι από την Αττική. Θεωρείται ο αρχαϊκότερος τύπος ανάμεσα στα σιγκούνια που συναντάμε στις ελληνικές φορεσιές. Πριν αντικατασταθεί από τη γρίζα, χρυσοκεντημένο, φοριόταν στο γάμο. Φτιάχνεται από λευκό σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες έχουν επεξεργαστεί στην νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Κόβεται και ράβεται από τους ραφτάδες και κεντιέται από ειδικές τεχνίτρες, τις μαϊστρες, με σκούρες μάλλινες κλωστές (πράσινες, μπλε και μαύρες) και πυκνά διακοσμητικά θέματα. Είναι ολοκέντητο με εξαίρεση την πλάτη και μικρά τμήματα των μπροστινών φύλλων. Το σιγκούνι, με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά από πάνω ως κάτω, είναι φτιαγμένο από δύο μπροστινά φύλλα, ένα δεξιά και ένα αριστερά, που ενώνονται με τα δύο φύλλα της πλάτης ως τη μέση. Από τη μέση και
κάτω παρεμβάλλεται λόξα που κάνει το ρούχο μεσάτο και κομψό. Στα μπροστινά φύλλα έχει προστεθεί, ως μπορντούρα του ανοίγματος, κατακόρυφη λωρίδα, που φθάνει στα 4εκ. ψηλότερα από το τελείωμα του σιγκουνιού, αφήνοντας μικρό τριγωνικό άνοιγμα. Στο πίσω μέρος της η λαιμόκοψη έχει ντυθεί με καστανό βελούδο. Μπροστά, από την στρογγυλάδα της λαιμόκοψης υπογραμμισμένη με γαϊτάνι, αρχίζει μεγάλο χρυσοκέντημα, τα προφίλια, που ξεπερνά σε πλάτος την μπροστινή κατακόρυφη ταινία ενώ σε μήκος αγγίζει τα 47εκ. Το χρυσό γαϊτάνι που είχε σχηματίσει τριγωνική θηλιά ντυμένη με σκούρο βυσσινί βελούδο κεντημένο με τιρτίρι και πούλιες, κατεβαίνει και περιγράφει μακριά χρυσοκεντημένη ταινία, φτιαγμένη με δύο χρυσές τρέσες που πλαισιώνουν στενότατη βελούδινη λωρίδα κεντημένη, όπως κι οι τρέσες, με τιρτίρι, πούλιες και γραμμικό μοτίβο τύπου ζιγκ-ζαγκ. Στην πλευρά της ταινίας που αγγίζει το άνοιγμα των χεριών έχει προστεθεί, έξω από το γαϊτάνι, και άλλη λωρίδα χρυσής τρέσας που φτάνει ως τη ραφή του ώμου. Η εξωτερική αυτή τρέσα στρίβει και περιβάλλει την γλωσσωτή απόληξη του χρυσοκεντήματος, τονισμένη ήδη με εσωτερικό γαϊτάνι το οποίο έχοντας περιβάλλει διπλά την ταινία, την ξεπερνάει σχηματίζοντας τριγωνική γλώσσα με την οριζόντια πλευρά της παράλληλη προς το τελείωμα της ταινίας. Το γαϊτάνι βγαίνει έξω στο εσωτερικό τελείωμα της γλώσσας καταλήγοντας σε κίτρινη μικρή φούντα. Τα προφίλια, ντυμένα με λευκό βαμβακερό πανί, έχουν εσωτερική επένδυση από χαρτόνι. Το ολόμαυρο κέντημα που περιβάλλει όλα τα ανοίγματα του σιγκουνιού, διατάσσεται γεωμετρικά με κατακόρυφες ή λοξές ταινίες που παρακολουθούν το κόψιμο του ρούχου. Οι ταινίες διακόπτουν το φαρδύ κέντημα της βάσης με τις οδοντωτές του απολήξεις (που παραπέμπουν στα δοντάκια του πουκάμισου), φθάνοντας ως την χαμηλή ταινία της μπορντούρας του σιγκουνιού, και δημιουργώντας έτσι μικρές μετόπες, από μία στα μπροστινά φύλλα και τις λόξες και μια διπλή στα ενωμένα φύλλα της πλάτης. Στα μπροστινά φύλλα οριζόντια κεντητή ταινία παράλληλη μ' εκείνη που περιβάλλει το κάτω άνοιγμα των χεριών, μειώνει το ύψος του κεντήματος στο μπροστινό φύλλο, που ήδη στριμώχνεται από το μεγάλο, καμπύλο μοτίβο στη μέση του σιγκουνιού. Πάνω σε μεγάλο ορθογώνιο σχήμα με οδοντωτές απολήξεις στις τρείς του πλευρές, στηρίζονται σε αμφίβολη ισορροπία, τέσσερα τρίγωνα το ένα πάνω στο άλλο, από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο. Στο κέντρο τους δυσδιάκριτο, κακότεχνο σχήμα. Τα τρίγωνα αυτά (τα μεσσάρια) καθορίζαν και την αξία του σιγκουνιού: όσο περισσότερα, τόσο ακριβότερο. Τα σιγκούνια κατατάσσονταν σε σιγκούνια με ένα ως πέντε μεσσάρια. Το σχέδιο αυτό με τα τρίγωνα το ένα πάνω στο άλλο, λεγόταν και "κυπαρίσσι". Στα δύο πλάγια του σιγκουνιού, η κατακόρυφη ταινία της πλάτης που ξεκινά από τη ραφή του ώμου συναντιέται κάτω από το άνοιγμα του μανικιού με την ταινία που κατεβαίνει από τη μανικόκοψη, περιβάλλοντας μαζί τη ραφή του μπροστινού με το πίσω φύλλο. Στο σημείο όπου αρχίζει η λόξα, οι ταινίες συστρέφονται σε μεγάλο, καμπύλο σχήμα με δύο έλικες στο κέντρο. Ανάμεσά τους, σχηματοποιημένη γυναικεία μορφή. Οι ταινίες, φαρδύτερες, ξαναχωρίζουν ακολουθώντας τις ραφές της λόξας. Ανάμεσά τους, τέσσερα τρίγωνα, το ένα πάνω στο άλλο, περιέχουν σχηματοποιημένη γυναικεία μορφή. Από τις άκρες της βάσης του δεύτερου από κάτω τριγώνου, κρέμονται ανοιχτά αλυσιδίτσες από μικρά τριγωνάκια. Στις μετόπες της φαρδιάς οριζόντιας μπορντούρας, δεσπόζει από μία γυναικεία μορφή. Ο υπόλοιπος διάκοσμος στις μετόπες, όπως και στις άλλες ταινίες, εξαντλείται κυρίως σε μικρά τετραγωνάκια με γραμμικό διάκοσμο. Ολόγυρα στα τελειώματα, το σιγκούνι κλείνει με μαύρο, μάλλινο γαϊτάνι.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
γυναίκα
Ύψος
0.590
Πλάτος
0.570
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες, μαΐστρες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Μεσόγεια (Σπάτα;)
Υλικά
βαμβάκι
βελούδο
γαϊτάνι χρυσό
μάλλινη κλωστή
μαλλί
πούλιες
τιρτίρι
τρέσα χρυσή
χαρτόνι
Τεχνικές
κέντημα, ρίζα
υφαντό
χρυσοκέντημα
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Μεσόγεια (Σπάτα;)
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
29/5/1968
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Ζώρα, Π. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Αθήνα, ΥΠ.ΠΟ - Μ.Ε.Λ.Τ.
Κουλοχέρη, Μ. 2004, Σπάτων Ένδυσις, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων Σπάτων.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα