φόρεμα 2949/2
Τλικουστός σαγιάς, φόρεμα ανοιχτό μπροστά, βαμμένο και γυαλωμένο
Τλικουστός σαγιάς, φόρεμα ανοιχτό μπροστά, βαμμένο και γυαλωμένο
Τλικουστός σαγιάς, φόρεμα ανοιχτό μπροστά, βαμμένο και γυαλωμένο
Τλικουστός σαγιάς, φόρεμα ανοιχτό μπροστά, βαμμένο και γυαλωμένο
Τλικουστός σαγιάς, πίσω όψη
Τλικουστός σαγιάς, πίσω όψη
Λεπτομέρεια κεντητού και επίρραπτου διακόσμου στο στέρνο
Λεπτομέρεια κεντητού και επίρραπτου διακόσμου στο στέρνο
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου με αστρούδια, σχηματοποιημένα φυτικά μοτίβα και επίρραπτα φουντάκια στο μπροστινό τμήμα του ποδόγυρου
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου με αστρούδια, σχηματοποιημένα φυτικά μοτίβα και επίρραπτα φουντάκια στο μπροστινό τμήμα του ποδόγυρου
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου με ρόκα, σχηματοποιημένο φυτικό μοτίβο, και επίρραπτα φουντάκια στην τσέπη
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου με ρόκα, σχηματοποιημένο φυτικό μοτίβο, και επίρραπτα φουντάκια στην τσέπη
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου με γεωμετρικά μοτίβα και ρόκες στο πίσω τμήμα του ποδόγυρου
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου με γεωμετρικά μοτίβα και ρόκες στο πίσω τμήμα του ποδόγυρου
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου στο πάνω μέρος του βραχίονα, στο φύλλο του μανικιού
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου στο πάνω μέρος του βραχίονα, στο φύλλο του μανικιού
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου στο γύρο του μανικιού
Λεπτομέρεια κεντητού διακόσμου στο γύρο του μανικιού
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
2949/2
Όνομα αντικειμένου
φόρεμα
Άλλο / Τοπικό όνομα
τλικουστός σαγιάς
Τυπολογία
χωρικό, φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Τλικουστός σαγιάς, φόρεμα, κατακόρυφα ανοιχτό μπροστά, χαρακτηριστικό ένδυμα της φορεσιάς. Υφαίνεται από τις γυναίκες με λευκά βαμβακερά νήματα, βάφεται πράσινος και κερώνεται από το μπογιατζή έτσι, ώστε να είναι γυαλιστερός και αδιάβροχος, καθώς δεν πλένεται. Τέλος, δίνεται στο ράφτη για την κοπή και το κέντημα. Αποτελείται από ένα μονοκόμματο ίσιο φύλλο μπρος - πίσω, χωρίς ραφή στους ώμους. Υπάρχουν συνολικά τέσσερα λοξά φύλλα, τα λαγκιόλια: δύο στα πλευρά από τη μέση και κάτω, που δίνουν φάρδος στο ένδυμα, και δύο μπροστά, που αναγυρίζουν και σχηματίζουν τις ποδιές. Στο τελείωμα κάθε πλευρικού λαγκιολιού, στο κέντρο, υπάρχει κατακόρυφο άνοιγμα ύψους 24εκ. Κάθετα στον κορμό είναι ραμμένα τα μανίκια, μήκους 36εκ. και φάρδους 18εκ., που ενώνονται στη μασχάλη με τον κορμό μέσω πρόσθετου
τριγωνικού τμήματος. Στο ύψος της μέσης, στη δεξιά πλευρά, υπάρχει κατακόρυφο άνοιγμα, ύψους 14εκ., που οδηγεί σε τσέπη από το ίδιο ύφασμα. Όλες οι ενώσεις γίνονται στο χέρι με βελονιά γαζί από κίτρινη μεταξοκλωστή. Ο ποδόγυρος του σαγιά και το μπροστινό άνοιγμα από τη μέση και κάτω είναι φοδραρισμένα με μπουχασί, κόκκινο βαμβακερό ύφασμα. Το μπροστινό άνοιγμα, από τη μέση και πάνω, είναι διακοσμημένο με επίρραπτες φάσες κόκκινης τσόχας. Τους ώμους και τις ραφές του ίσιου φύλλου με τα μανίκια διακοσμεί επίρραπτη χρυσή τρέσα. Μάλιστα, στο πίσω μέρος των ραφών καταλήγει σε ρόδακα με κόκκινη τσόχα στο κέντρο. Κατακόρυφα επίρραπτη είναι η τρέσα στις δύο εσωτερικές πλευρές της τσόχας του στέρνου. Ακολουθούν δύο επίσης κατακόρυφες στενές, κεντητές ταινίες από επάλληλες γωνίες σε χρώματα που εναλλάσσονται και τέλος επίρραπτα, χρωματιστά, φλος φουντάκια. Ο κεντητός διάκοσμος του σαγιά είναι πλούσιος. Με βελονιές αλυσίδα και φεστόνι από μεταξοκλωστές σε χρώματα λευκό, κόκκινο (μάλλινο), πορτοκαλί, βυσσινί, κίτρινο, γαλάζιο και πράσινο δημιουργείται πλούσια ταινία ολόγυρα του σαγιά. Η ταινία αυτή, στον τλικουστό, δηλαδή το νυφικό, σαγιά διακοσμεί και το μπροστινό άνοιγμα, καθώς η νύφη δε φορά φούτα (ποδιά). Τα μπροστινά τμήματα του σαγιά φέρουν εναλλάξ τα αστρούδια, ρόδακες με σταυρό στο κέντρο, και σχηματοποιημένα μοτίβα που θυμίζουν αγγείο. Στις μπροστινές γωνίες καθώς και στις γωνίες που σχηματίζονται από το κατακόρυφο άνοιγμα στο κέντρο των λαγκιολιών σχηματοποιείται ανθοδέσμη με χρωματιστά φλος φουντάκια στην κορυφή. Η τσέπη είναι διακοσμημένη με μια ρόκα, σχηματοποιημένο λουλούδι, πλαισιωμένο από στενή ταινία από κόκκινο ψαροκόκαλο και χρωματιστά φουντάκια. Το πίσω μέρος του ποδόγυρου φέρει αρχικά δύο ζικζακωτές γραμμές, σε χρώματα πορτοκαλί και λευκό, που ακολουθούν την κοπή των φύλλων. Ακολουθεί, μόνο στη βάση του ποδόγυρου, ταινία από επάλληλες γωνίες (">") σε χρώματα που εναλλάσσονται. Έπεται μια σειρά από βιολετί τριγωνικά μοτίβα που και αυτά ακολουθούν την κοπή. Από πάνω, μια σειρά μικρές και λιτές ρόκες, και στις άκρες από μια σχηματοποιημένη ανθοδέσμη. Στην κορυφή του κατακόρυφου ανοίγματος των λαγκιολιών υπάρχει από μια ρόκα. Στις ωμοπλάτες, από τους χρυσούς ρόδακες φύεται πλούσια ρόκα που στολίζει το άνω μέρος της πλάτης. Αντίστοιχη ρόκα στολίζει και το πάνω μέρος του βραχίονα, στα μανίκια. Τέλος, ο γύρος των μανικιών, από τον οποίο έχει αφαιρεθεί ημικυκλικό κομμάτι, είναι διακοσμημένος με δύο ζικζακωτές γραμμές, όπως αυτές του ποδόγυρου.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
αστρούδια
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
ρόκες
Ύψος
1.090
Πλάτος
0.410
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες, μπογιατζής, ράφτης
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Θεσσαλονίκης
Πυλαία (Καπουτζήδα)
Υλικά
βαμβάκι
μεταξοκλωστή
τρέσα χρυσή
τσόχα
φούντες φλος
Τεχνικές
βαφή
γυάλωμα
επίρραπτη
κέντημα, αλυσίδα
κέντημα, γαζί
κέντημα, φεστόνι
κέντημα, ψαροκόκαλο
υφαντό
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Θεσσαλονίκης
Πυλαία (Καπουτζήδα)
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Συλλέκτης
Ευκλείδου Ελ.
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
5/1/1962
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Βουγιουκλή, Δ. 1938-1948, "Η φορεσιά της Καπουτζήδας", Λαογραφία ΙΒ΄: 337-349, Θεσσαλονίκη
Παπαντωνίου, Ι. 1992, Μακεδονικές φορεσιές, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.
Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα