φόρεμα 5,α
Φόρεμα μουσικού
Φόρεμα μουσικού
Φόρεμα μουσικού
Φόρεμα μουσικού
Φόρεμα μουσικού, πίσω όψη
Φόρεμα μουσικού, πίσω όψη
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5,α
Όνομα αντικειμένου
φόρεμα
Τυπολογία
μινωικής έμπνευσης
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Κοντομάνικο, ποδήρες φόρεμα μουσικού από γαλάζιο ύφασμα με επίρραπτο διάκοσμο από μαύρες κορδέλες και υφασμάτινες ταινίες σε υπόλευκο, ανοιχτοκίτρινο και ροδί χρώμα. Το φόρεμα έχει οβάλ λαιμόκοψη, είναι φτιαγμένο από δύο φύλλα, μπρος και πίσω, και στενεύει με μεγάλες κατακόρυφες πένσες και με μικρότερες, οριζόντιες στο ύψος της μέσης. Εσωτερικά, πάνω από τη μέση κρέμεται ελεύθερη σε κάθε πλευρά από μια μικρή, άσπρη κορδέλα, ενώ άλλη, καστανόχρωμη, έχει στερεωθεί στις μασχάλες σχηματίζοντας θηλιά. Πίσω αριστερά, κάτω από το μανίκι, το κατακόρυφο άνοιγμα κλείνει με πέντε σούστες. Μια κίτρινη και μια υπόλευκη ταινία που πλαισιώνονται και διαχωρίζονται από μαύρες κορδέλες ακολουθούν το σχήμα της λαιμόκοψης και προεκτείνονται και από τις δύο πλευρές της προς τα μανίκια, καλύπτοντάς τα σχεδόν ολόκληρα. Στο
τελείωμα των μανικιών κυκλική κίτρινη ταινία πλαισιώνεται από μαύρες κορδέλες. Όμοια τρίχρωμη ταινία περιτρέχει ολόγυρα το φόρεμα αρχίζοντας 39εκ. πάνω από τον ποδόγυρο. Τον ποδόγυρο στολίζει διπλή ταινία με ροδί και κίτρινο ύφασμα οριοθετημένες από μαύρες κορδέλες. Καλύπτοντας τις πλαϊνές ραφές του φορέματος, διπλή ταινία από ροδί και κίτρινο χρώμα με μαύρα πλαίσια υψώνεται από την αρχή του οριζόντιου διάκοσμου φθάνοντας ως κάτω από το μανίκι. Στην πίσω όψη, ξεκινώντας ανάμεσα στον διάκοσμο της λαιμόκοψης και την κατακόρυφη ταινία, μια ροδί λωρίδα σε κάθε πλευρά λοξεύει προς τα κάτω ώσπου οι δυο τους να συναντηθούν στη μέση περίπου, σχηματίζοντας στην πλάτη φαρδύ "V". Οι περισσότερες από τις γιορτές του Λυκείου των Ελληνίδων, που ξεκίνησαν το 1911 στο Ζάππειο, συμβαδίζουν είτε με εθνικούς εορτασμούς, είτε με την έλευση επιφανών ξένων, είτε με διεθνή συνέδρια στην Αθήνα . Η συλλογή του Λυκείου από ιστορικά αντίγραφα ενδυμασιών συνδέεται άμεσα με τις «Μεγάλες Εθνικές Εορτές» στο Παναθηναϊκό Στάδιο που, από το 1914, καθιερώνονται ως ετήσιες, και στις οποίες «πλαστικαί εικόνες» αναβιώνουν μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Όταν, ύστερα από δεκαετή διακοπή, οι γιορτές του Σταδίου επαναλαμβάνονται, η αναδρομή στο απώτερο παρελθόν εκφράζεται μέσα από α) τον μινωικό πολιτισμό όπως τον αποκάλυψαν οι ανασκαφές του Sir Arthur Evans, β) τις Αμαζόνες, γ) τις ντυμένες από την Εύα Σικελιανού Ωκεανίδες του Προμηθέα Δεσμώτη, δ) τις Εστιάδες, ε) τις κόρες της κλασικής εποχής και στ) τις βυζαντινές πριγκίπισσες. Εικονογραφώντας την ιστορική συνέχεια του ελληνισμού, οι ιστορικές περίοδοι παρουσιάζονται με «στυλιζαρισμένες βουβές εικόνες (tableaux vivants)», που αναπαριστούν ένα επιλεγμένο θέμα για την κάθε εποχή. Οι ενδυμασίες αντιγράφουν από όσα έργα τέχνης έχουν διασωθεί: τοιχογραφίες Κνωσού, Αγ. Τριάδας, Τίρυνθας και Θηβών, μινωικά ειδώλια, κόρες της Ακροπόλεως, αρχαία ανάγλυφα, αγάλματα, αγγειογραφίες, βυζαντινές αγιογραφίες, μικρογραφίες χειρογράφων, ψηφιδωτά κ.ά. Tα μινωικά αντίγραφα του Λυκείου των Ελληνίδων ακολουθούν τις εικαστικές ενδυματολογικές μαρτυρίες από την Κρήτη αλλά και από τη συγγενική Θήρα: υπό την επίβλεψη της Άννας Αποστολάκη, αρχαιολόγου και συνεφόρου του τότε Τμήματος Γραμμάτων και Τεχνών. Βέβαια, στις γυναικείες φορεσιές χαρακτηριστική ήταν η προβολή του στήθους, όπως την εικονογραφεί παραδειγματικά ο μπούστος της Θεάς των Όφεων (π. 1600 π.Χ.), πιθανότατα δερμάτινος και σφιγμένος με λουριά. Το γυναικείο στήθος, όταν δεν ήταν απροκάλυπτα προβεβλημένο, ήταν κεκαλυμμένο από ένα αέρινο, τελείως διάφανο υφαντό. Άλλωστε, μόνον οι Μινωίτες λέγεται πως γνώριζαν την αιγυπτιακή τεχνική της ύφανσης λινού λεπτού σαν μετάξι. Για λόγους ευνόητους, τα αντίγραφα του Λυκείου δεν σεβάστηκαν αυτόν ειδικά τον ενδυματολογικό κανόνα. Ο άνω κορμός καλύπτεται εσωτερικά με βατιστένιο μπούστο, φορεμένο κάτω από κοντομάνικο ζακέτο, διακριτικά κλειστό προς το τελείωμά του, ραμμένο στη γραμμή του σώματος χωρίς όμως να είναι σφιχτά εφαρμοστό. Κεντητή ταινία περιτρέχει το μπροστινό άνοιγμα και το γύρο του μανικιού, ενώ άλλη, περνώντας απ’τον ώμο, συνδέει τον κυκλικό διάκοσμο του μανικιού μ’εκείνον της λαιμόκοψης. Αυτός ο τύπος του διάκοσμου αντιγράφει πιστά τον γυναικείο μπούστο, ένα είδος τζάκου, που φορούν στις τοιχογραφίες τους η νεαρή κροκοσυλλέκτρια από τη Σαντορίνη ή, από την Κρήτη του 1450 π.Χ. περίπου, η εϋπλόκαμος «χορεύτρια» με τα μαλλιά που, «πάνω στο χορό», ανεμίζουν. Το κεντημένο ζακέτο έχει συνδυαστεί με φούστα. Στις ποδήρεις φούστες των αντιγράφων, οριζόντιες σειρές από ελεύθερα επίρραπτες λωρίδες σχηματίζουν τα «βολάν» που στολίζουν την Κρητικιά Θεά των Όφεων, ή τις Σαντορινιές κροκοσυλλέκτριες (1650 π.Χ.) και τις συνομήλικες συντοπίτισσές τους από την «Οικία των γυναικών». Άλλοτε πάλι, πάνω από το βασικό ένδυμα, οι γυναίκες εκείνου του καιρού ζώνονταν από τη μέση και κάτω ένα μακρύ τετράγωνο ή ορθογώνιο ύφασμα , ένα περίζωμα, διπλωμένο στα δυο. Το ύφασμα είχε είτε σειρές από κρόσσια, όπως στα κροσσωτά υφάσματα με τα οποία είναι ζωσμένες γυναίκες σε χρυσά σφραγιστικά δαχτυλίδια (π. 1500 π.Χ), ή σειρές από ελεύθερα επίρραπτες λωρίδες. Στην μπροστινή και την πίσω όψη της φούστας, επάλληλες τριγωνικές μύτες επαναλαμβάνουν σχήμα «V». Στα αντίγραφα του Λυκείου, οι ελεύθερα επίρραπτες λωρίδες ακολουθούν πιστά αυτόν τον τριγωνικό σχηματισμό. Ένα βραχιόλι σε κάθε καρπό, και δυο περιδέραια συμπληρώνουν τον γυναικείο στολισμό. Από τα τελετουργικά αντικείμενα που επιστρατεύθηκαν για την αναπαράσταση του μινωικού πολιτισμού αξίζει να μνημονευθούν τα φίδια και το κωνικό ρυτόν, όμοιο μ’αυτό που φέρει ο Κρητικός «ρυτοφόρος» σε θρησκευτική πομπή, γύρω στο 1450 π.Χ.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
1.390
Πλάτος
1.020
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
Εργαστήριο του Λυκείου των Ελληνίδων
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Σκοπός κατασκευής
Η αναβίωση και εικονογράφηση της μινωικής περιόδου.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αθήνα 
Υλικά
κορδέλα μεταξωτή
λινό
Τεχνικές
επίρραπτη
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Σκοπός χρήσης
Η ενσάρκωση μορφών από την μινωική περίοδο της ελληνικής ιστορίας, σε μεγάλες γιορτές, ενθικές και άλλες. 
Χρόνος χρήσης
20ός αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αθήνα 
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Λουτζάκη, Ρ. 2007, "Λύκειο των Ελληνίδων: Από το Παναθηναϊκό Στάδιο (1914) στη σκηνή του Μεγάρου Αθηνών (2005)" στο Π. Κάβουρας (επιμ.), Φολκλόρ και Παράδοση, Αθήνα, Fagotto.
Μπόμπου-Πρωτοπαπά, Ε. 1993, Το Λύκειο των Ελληνίδων, 1911-1991, Αθήνα, Λύκειο των Ελληνίδων.
Παπαντωνίου, Ι. 2000, Η ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ού αιώνα, Αθήνα, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος - Καπόν.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα