φόρεμα 820/3,α
Σαγιά καρπασίτικο φόρεμα
Σαγιά καρπασίτικο φόρεμα
Σαγιά καρπασίτικο φόρεμα
Σαγιά καρπασίτικο φόρεμα
Σαγιά καρπασίτικο φόρεμα, πίσω όψη
Σαγιά καρπασίτικο φόρεμα, πίσω όψη
Λεπτομέρεια ενυφασμένου διακόσμου
Λεπτομέρεια ενυφασμένου διακόσμου
Μούστρες, ενυφασμένες πολύχρωμες ρίγες στον ποδόγυρο
Μούστρες, ενυφασμένες πολύχρωμες ρίγες στον ποδόγυρο
Τσιοφάς με πελλούρκα, επίρραπτος διάκοσμος στο άνοιγμα της τραχηλιάς
Τσιοφάς με πελλούρκα, επίρραπτος διάκοσμος στο άνοιγμα της τραχηλιάς
Σσίστρες, πλαϊνά ανοίγματα με επίρραπτο διάκοσμο
Σσίστρες, πλαϊνά ανοίγματα με επίρραπτο διάκοσμο
Προμάνικα, ανησηκωμένα μανίκια με φόδρα
Προμάνικα, ανησηκωμένα μανίκια με φόδρα
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
820/3,α
Όνομα αντικειμένου
φόρεμα
Άλλο / Τοπικό όνομα
σαγιά
Τυπολογία
χωρικό, φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σαγιά, φόρεμα (φοριέται πάνω από το πουκάμισο) από το οποίο παίρνει το όνομά της ολόκληρη η γυναικεία καρπασίτικη ενδυμασία, που ονομάζεται η σαγιά ή οι σαγιές. Είναι καμωμένη από αλατζιά, βαμβακερό ριγωτό ύφασμα που ύφαιναν οι ίδιες οι γυναίκες. Αποτελείται από ένα μονοκόμματο τμήμα υφάσματος μπρος - πίσω, χωρίς ραφές στους ώμους, που στο πλάι φαρδαίνει με την προσθήκη από τη μέση και κάτω λοξών (τριγωνικών) τμημάτων (δύο σε κάθε πλευρά). Μπροστά είναι ανοιχτό και από τη μέση και κάτω έχει δύο επίσης λοξά τμήματα τοποθετημένα έτσι, ώστε ίσα που να ακουμπούν οι μπροστινές και να σχηματίζεται το βαθύ, σχεδόν ορθογώνιο άνοιγμα της τραχηλιάς. Στο πλάι, έχει κατακόρυφα ανοίγματα, ύψους 35εκ., τις σσίστρες. Κάθετα στον κορμό είναι ραμμένα τα μανίκια,
μήκους 60εκ. και φάρδους 18,5εκ., που στη μασχάλη ενώνονται με τον κορμό με πρόσθετο ρομβοειδές κομμάτι υφάσματος, που δίνει άνεση στις κινήσεις. Από τον αγκώνα και κάτω τα μανίκια έχουν άνοιγμα μήκους 25εκ. και γυρίζουν προς τα πάνω, σχηματίζοντας τα προμάνικα. Η σαγιά είναι αφοδράριστη, εκτός από τα μανίκια, όπου είναι φοδραρισμένη με βαμβακερό ύφασμα σε απόχρωση σάπιου μήλου με ενυφασμένα ρομβοειδή μοτίβα. Η σαγιά κλείνει με τρία κουμπάκια λευκά (αριστερά) που εφαρμόζουν σε αντίστοιχες θηλιές από γαϊτάνι μάλλινο (δεξιά). Από τον τρόπο με τον οποίο είναι καμωμένο το ύφασμα δημιουργείται και ο διάκοσμος της σαγιάς: οριζόντιες και κατακόρυφες ρίγες σε ποικίλα μεγέθη και χρώματα, με κύρια το λευκό του κάμπου και το καφέ σε απόχρωση καμηλί. Επίσης ενυφασμένες είναι και οι οριζόντιες πολύχρωμες ρίγες στον ποδόγυρο, οι μούστρες. Επιπλέον, η σαγιά έχει και επίρραπτη διακόσμηση: ολόγυρα είναι γαρνιρισμένη με γαϊτάνι μάλλινο, τρίχρωμο στο μπροστινό άνοιγμα, μονόχρωμο στο γύρο των μανικιών και του ποδόγυρου. Στο άνοιγμα της τραχηλιάς, το γαϊτάνι ακολουθεί πορτοκαλί μάλλινη στενή ταινία, πλαισιωμένη από πράσινο μάλλινο γαϊτάνι. Εσωτερικά αυτής, πορτοκαλί επίρραπτες βούλες από το ίδιο ύφασμα. Η διακόσμηση αυτή είναι γνωστή ως τσιοφάς με πελλούρκα. Τις σσίστρες κοσμεί πράσινο σειρήτι, κέντημα με μαύρη βαμβακερή κλωστή και πορτοκαλί ταινία πλαισιωμένη με το πράσινο γαϊτάνι. Ο γύρος του ποδόγυρου είναι και αυτός γαρνιρισμένος με πράσινο σειρήτι. Η σαγιά γίνεται πιο κοντή από το πουκάμισο για να φαίνεται το κουκκούμωμα του τελευταίου, ελαφρύ σούρωμα στον ποδόγυρο.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
κατακόρυφες και οριζόντιες ρίγες και ρομβοειδή μοτίβα
Ύψος
1.040
Πλάτος
0.450
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Κύπρος
Καρπασία
Υλικά
αλατζάς
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
γαϊτάνι μάλλινο
κουμπί
μαλλί
σειρήτι
Τεχνικές
ενυφασμένη
επίρραπτη
κέντημα
υφαντό
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Κύπρος
Καρπασία
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
1/5/1951
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Λαδά-Μινώτου, Μ. κ.ά. 1993, Ελληνικές φορεσιές, Αθήνα, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
Παπαδημητρίου, Ε. (επιμ.) 1996, Η λαϊκή τέχνη της Κύπρου, Λευκωσία, Πολιτιστικό Κέντρο Λαϊκής Τράπεζας - Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Κύπρου - Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών
Παπαδημητρίου, Ε. 1991, Οι κυπριακές φορεσιές, Αθήνα, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου, Ε. 1996, Η αστική ενδυμασία της Κύπρου κατά τον 18ο και τον 19ο αιώνα, Λευκωσία.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.
Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα

Άλλα μέρη του Συνόλου