φούστα
24,β
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
24,β
Όνομα αντικειμένου
φούστα
Τυπολογία
μινωικής έμπνευσης
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Ποδήρης, φούστα με δώδεκα κοντές χρωματιστές επίρραπτες λωρίδες που κρέμονται ελεύθερες. Οι λωρίδες στηρίζονται σε γκριζογάλανο διχτυωτό ύφασμα με ενυφασμένες μαύρες τρίχες αλόγου που κάνουν το ρούχο να στέκεται. Καλύπτεται σχεδόν εντελώς και φαίνεται μόνο σε λίγα σημεία ανάμεσά τους. Κάτω από την πρώτη λωρίδα, με το επάνω μέρος της φούστας (ύψους 17εκ.) από χρυσοκίτρινο λινό πανί κεντημένο με καστανόχρωμες κλωστές. Οι κλωστές σχηματίζουν διπλά αψιδωτά τόξα που ενώνονται μεταξύ τους σε ακατάστατες σειρές. Από το σημείο της ένωσής τους ξεφυτρώνει φυλλόμορφο φυτό. Το πίσω κατακόρυφο άνοιγμα της φούστας κλείνει με τέσσερις σούστες και δυο κόπιτσες, η μία από τις οποίες στερεώνεται στην φαρδιά συνθετική κορδέλα που ενισχύει εσωτερικά την περίμετρο της μέσης. Δυο πένσες πίσω και μία μπροστά έχουν
εκ των υστέρων μιρκύνει την περίμετρο. Στην μπροστινή όψη, πάνω στη μέση έχουν στερεωθεί τέσσερις θηλυκές κόπιτσες. Στον επίρραπτο διάκοσμο εισάγει τρίχρωμη πτυχωτή λωρίδα που εναλλάσσει το γκριζογάλανο, το λευκό, το κεραμιδί και το κίτρινο χρώμα σε μια σειρά από μικρά τρίγλυφα. Περιγράφεται από το ίδιο γαλάζιο ύφασμα και σχηματίζει μικρό κυματιστό ψηλώνοντας στην κοιλιά και χαμηλώνοντας κάτω από το άνοιγμα της φούστας. Η λωρίδα αυτή εμφανίζεται έξι φορές, καθώς διαχωρίζει τις άλλες μεταξύ τους. Η έβδομη φορά έχει στριφωθεί για να κοντύνει η φούστα. Τρεις φορές πάνω σε λευκό πανί έχουν ζωγραφιστεί ψηλά μωβ κύματα, το ένα πίσω απ' το άλλο. Δυο φορές πάνω σε γκριζογάλανο πανί και μια σε κίτρινο, σκούρες μπλε και καστανές κλωστές αντίστοιχα πλέκουν δίχτυ από ανοιχτές τοξωτές καμπύλες. Σχηματικό φυτό στον κίτρινο κάμπο συνομιλεί με το κέντημα στην αρχή της φούστας. Οι περισσότερες από τις γιορτές του Λυκείου των Ελληνίδων, που ξεκίνησαν το 1911 στο Ζάππειο, συμβαδίζουν είτε με εθνικούς εορτασμούς, είτε με την έλευση επιφανών ξένων, είτε με διεθνή συνέδρια στην Αθήνα . Η συλλογή του Λυκείου από ιστορικά αντίγραφα ενδυμασιών συνδέεται άμεσα με τις «Μεγάλες Εθνικές Εορτές» στο Παναθηναϊκό Στάδιο που, από το 1914, καθιερώνονται ως ετήσιες, και στις οποίες «πλαστικαί εικόνες» αναβιώνουν μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Όταν, ύστερα από δεκαετή διακοπή, οι γιορτές του Σταδίου επαναλαμβάνονται, η αναδρομή στο απώτερο παρελθόν εκφράζεται μέσα από α) τον μινωικό πολιτισμό όπως τον αποκάλυψαν οι ανασκαφές του Sir Arthur Evans, β) τις Αμαζόνες, γ) τις ντυμένες από την Εύα Σικελιανού Ωκεανίδες του Προμηθέα Δεσμώτη, δ) τις Εστιάδες, ε) τις κόρες της κλασικής εποχής και στ) τις βυζαντινές πριγκίπισσες. Εικονογραφώντας την ιστορική συνέχεια του ελληνισμού, οι ιστορικές περίοδοι παρουσιάζονται με «στυλιζαρισμένες βουβές εικόνες (tableaux vivants)», που αναπαριστούν ένα επιλεγμένο θέμα για την κάθε εποχή. Οι ενδυμασίες αντιγράφουν από όσα έργα τέχνης έχουν διασωθεί: τοιχογραφίες Κνωσού, Αγ. Τριάδας, Τίρυνθας και Θηβών, μινωικά ειδώλια, κόρες της Ακροπόλεως, αρχαία ανάγλυφα, αγάλματα, αγγειογραφίες, βυζαντινές αγιογραφίες, μικρογραφίες χειρογράφων, ψηφιδωτά κ.ά. Tα μινωικά αντίγραφα του Λυκείου των Ελληνίδων ακολουθούν τις εικαστικές ενδυματολογικές μαρτυρίες από την Κρήτη αλλά και από τη συγγενική Θήρα: υπό την επίβλεψη της Άννας Αποστολάκη, αρχαιολόγου και συνεφόρου του τότε Τμήματος Γραμμάτων και Τεχνών. Βέβαια, στις γυναικείες φορεσιές χαρακτηριστική ήταν η προβολή του στήθους, όπως την εικονογραφεί παραδειγματικά ο μπούστος της Θεάς των Όφεων (π. 1600 π.Χ.), πιθανότατα δερμάτινος και σφιγμένος με λουριά. Το γυναικείο στήθος, όταν δεν ήταν απροκάλυπτα προβεβλημένο, ήταν κεκαλυμμένο από ένα αέρινο, τελείως διάφανο υφαντό. Άλλωστε, μόνον οι Μινωίτες λέγεται πως γνώριζαν την αιγυπτιακή τεχνική της ύφανσης λινού λεπτού σαν μετάξι. Για λόγους ευνόητους, τα αντίγραφα του Λυκείου δεν σεβάστηκαν αυτόν ειδικά τον ενδυματολογικό κανόνα. Ο άνω κορμός καλύπτεται εσωτερικά με βατιστένιο μπούστο, φορεμένο κάτω από κοντομάνικο ζακέτο, διακριτικά κλειστό προς το τελείωμά του, ραμμένο στη γραμμή του σώματος χωρίς όμως να είναι σφιχτά εφαρμοστό. Κεντητή ταινία περιτρέχει το μπροστινό άνοιγμα και το γύρο του μανικιού, ενώ άλλη, περνώντας απ’τον ώμο, συνδέει τον κυκλικό διάκοσμο του μανικιού μ’εκείνον της λαιμόκοψης. Αυτός ο τύπος του διάκοσμου αντιγράφει πιστά τον γυναικείο μπούστο, ένα είδος τζάκου, που φορούν στις τοιχογραφίες τους η νεαρή κροκοσυλλέκτρια από τη Σαντορίνη ή, από την Κρήτη του 1450 π.Χ. περίπου, η εϋπλόκαμος «χορεύτρια» με τα μαλλιά που, «πάνω στο χορό», ανεμίζουν. Το κεντημένο ζακέτο έχει συνδυαστεί με φούστα. Στις ποδήρεις φούστες των αντιγράφων, οριζόντιες σειρές από ελεύθερα επίρραπτες λωρίδες σχηματίζουν τα «βολάν» που στολίζουν την Κρητικιά Θεά των Όφεων, ή τις Σαντορινιές κροκοσυλλέκτριες (1650 π.Χ.) και τις συνομήλικες συντοπίτισσές τους από την «Οικία των γυναικών». Άλλοτε πάλι, πάνω από το βασικό ένδυμα, οι γυναίκες εκείνου του καιρού ζώνονταν από τη μέση και κάτω ένα μακρύ τετράγωνο ή ορθογώνιο ύφασμα , ένα περίζωμα, διπλωμένο στα δυο. Το ύφασμα είχε είτε σειρές από κρόσσια, όπως στα κροσσωτά υφάσματα με τα οποία είναι ζωσμένες γυναίκες σε χρυσά σφραγιστικά δαχτυλίδια (π. 1500 π.Χ), ή σειρές από ελεύθερα επίρραπτες λωρίδες. Στην μπροστινή και την πίσω όψη της φούστας, επάλληλες τριγωνικές μύτες επαναλαμβάνουν σχήμα «V». Στα αντίγραφα του Λυκείου, οι ελεύθερα επίρραπτες λωρίδες ακολουθούν πιστά αυτόν τον τριγωνικό σχηματισμό. Ένα βραχιόλι σε κάθε καρπό, και δυο περιδέραια συμπληρώνουν τον γυναικείο στολισμό. Από τα τελετουργικά αντικείμενα που επιστρατεύθηκαν για την αναπαράσταση του μινωικού πολιτισμού αξίζει να μνημονευθούν τα φίδια και το κωνικό ρυτόν, όμοιο μ’αυτό που φέρει ο Κρητικός «ρυτοφόρος» σε θρησκευτική πομπή, γύρω στο 1450 π.Χ.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
1.050
Πλάτος
1.360
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
Εργαστήριο του Λυκείου των Ελληνίδων
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Σκοπός κατασκευής
Η αναβίωση και εικονογράφηση της μινωικής περιόδου.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Στερεά Ελλάδα |
Αττικής
Αθήνα
Υλικά
βαμβάκι
λινό
συνθετική κλωστή
τρίχα αλόγου
Τεχνικές
επίρραπτη
επιζωγράφιση
κέντημα,
ρίζα
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Σκοπός χρήσης
Η ενσάρκωση μορφών από την μινωική περίοδο της ελληνικής ιστορίας, σε μεγάλες γιορτές, ενθικές και άλλες.
Χρόνος χρήσης
20ός αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Στερεά Ελλάδα |
Αττικής
Αθήνα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα