φουστάνι 14101

Φουστάν γκουργκίστε, φουστάνι της μεσήλικης παντρεμένης

Φουστάν γκουργκίστε, πίσω όψη

Λεπτομέρεια διακόσμου στην τραϊλέ, τραχηλιά: γκαϊτάνι, βίτσα, αλατζά φούρκεζα και τιέλι θρίτουρ

Λεπτομέρεια διακόσμου στην καβαδούρα: ανθάκι στο επιπλέον κομμάτι και γκαϊτάνι, βίτσα και μιλιγκόνα στην ένωσή του με το φουστάνι.

Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: γκαϊτάνι, φούρκεζα, κλίτσε καρούλε, φούρκεζα, μιλιγκόνα και πελιστέρε. Οι ζώνες αυτές χωρίζονται με βίτσα.

Λεπτομέρεια διακόσμου στην μπροστινή κατακόρυφη ραφή

Ταυτότητα Αντικειμένου

Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)

14101

Όνομα αντικειμένου

φουστάνι

Άλλο / Τοπικό όνομα

φουστάνι γκουργκίστε

Τυπολογία

χωρικό

Χρόνος κατασκευής

αρχές 20ού αι.

Μέρος συνόλου

Όχι

Φυσική Περιγραφή

Περιγραφή

Φουστάν γκουρκίστε, δηλαδή "φουστάνι ελληνικό". Πρόκειται για μαύρο, αμάνικο φουστάνι που φορούν οι παντρεμένες γύρω στα 40. Είναι καμωμένο από αδίμτο (δίμιτο) σαγιάκι (μαλλί της νεροτριβής), από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό. Ύστερα γινόταν το ντουλάπιασμα, το κέντημα στο χέρι και τέλος η βαφή. Τα μαύρα σαν αυτό φουστάνια βάφονταν με σατζίκιμπριτ (μαυρόχρωμα) και κελεμπέκι (τα φύλλα της καλαθιάς). Τα βαμβακερά νήματα του κεντήματος κατά τη βαφή δεν "έπιαναν" χρώμα. Το φουστάν αποτελείται από ένα μονοκόμματο φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω και στο πλάι φαρδαίνει με την προσθήκη τεσσάρων λοξών φύλλων, που ονομάζονται κλίντα, (δύο σε κάθε πλευρά) από το άνοιγμα της μασχάλης, καβαδούρα, και κάτω. Εντύπωση προκαλούν τα δύο επιπλέον τμήματα (από κόκκινο σαγιάκι) στο άνοιγμα της καβαδούρας.

Εσωτερικά, το άνοιγμα του αυχένα είναι ρελιασμένο με καφέ, υφαντό βαμβακερό κομμάτι υφάσματος. Για τη διακόσμηση πρώτα στρίφωνουν τα ανοίγματα. Η διαδικασία του κεντήματος χωρίζεται σε δύο στάδια. Το πρώτο, με το βάρδε ή κιτρίνισμα, είναι η εκτέλεση της κεντητής διακόσμησης του ποδόγυρου με χρωματιστά νήματα και βελονιά αλυσίδα. Το δεύτερο, με το μπάρδε ή άσπρισμα, είναι η εκτέλεση της διακόσμησης με λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι, με βελονιά θηλειά. Η διακόσμηση από κάτω προς τα πάνω είναι η εξής: κόκκινο γκαϊτάνι, κίτρινα και καφέ βίτσα (σειρές καμωμένες με βελονιά αλυσίδα από μάλλινα νήματα), λευκά φούρκεζα (κλαδί με διχαλωτή απόληξη), οριζόντια ζώνη με καρούλε (χρωματιστοί ρόμβοι με λευκό σταυρό στη μέση) και κλίτσε (τα υπόλοιπα μοτίβα της ζώνης), λευκά φούρκεζα, λευκή μιλιγκόνα (διακόσμηση με βελονιά γαζί ή πατητή). Στην πιο ψηλή σειρά, κεντητά σχηματοποιημένα μοτίβα, τα πελιστέρε. Όλες αυτές οι ζώνες διακόσμησης χωρίζονται με πολύχρωμα βίτσα. Πάνω από την οριζόντια διακόσμηση του ποδόγυρου, οι μπροστινές ραφές διακοσμούνται με δύο κατακόρυφα σχηματοποιημένα μοτίβα. Η διακόσμηση στην τραϊλέ, τραχηλιά, γίνεται με κόκκινο γκαϊτάνι, βίτσα, αλατζά φούρκεζα (;) και τιέλι θρίτουρ, γαίτάνι κλειστό, ζιγκ-ζαγκ. Τέλος, γίνεται η διακόσμηση στην καβαδούρα με κόκκινο γκαϊτάνι, βίτσα και μιλιγκόνα. Τα κόκκινα τμήματα φέρουν από ένα κεντητό ανθάκι, καμωμένο με άσπρο και γαλάζιο μάλλινο νήμα.

Διαβάστε περισσότερα

Διάκοσμος & Μοτίβα

Διάκοσμος

γεωμετρικός διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

φούρκεζα, βίτσα, κλίτσε καρούλε, μιλιγκόνα

Διάκοσμος

θρησκευτικά θέματα

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

σταυρουδάκια

Διάκοσμος

σχηματοποιημένος διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

πελιστέρε

Διάκοσμος

φυτικός διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

Ύψος

1.080

Πλάτος

0.360

Κατασκευή

Κατασκευαστής / Δημιουργός

οι ίδιες οι γυναίκες

Χρόνος κατασκευής

αρχές 20ού αι.

Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)

Ανατολική Θράκη (Μέγα Ζαλούφι)

Υλικά

βαμβάκι

βαμβακερή κλωστή

γαϊτάνι μάλλινο

μάλλινη κλωστή

σαγιάκι

Τεχνικές

επίρραπτη

κέντημα γραφτό, αλυσίδα

κέντημα γραφτό, θηλειά

κέντημα γραφτό, πατητή

υφαντό

υφαντό, δίμιτο

υφαντό, νεροτριβή, ντουλάπια

Χρήση

Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα

πρόσφυγες

Χρήστης

γυναίκα

Ηλικία

μεσήλικη

Κοινωνική ηλικία

παντρεμένη

Περίσταση χρήσης

γιορτινό

Σκοπός χρήσης

Φοριέται από τις παντρεμένες γύρω στα 40 τους

Χρόνος χρήσης

αρχές 20ού αι.

Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)

Ανατολική Θράκη (Μέγα Ζαλούφι)

Απόκτηση

Τρόπος απόκτησης

Άγνωστο

Τεκμηρίωση

Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας

Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 1989, "Η γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά από το Μέγα Ζαλούφι", Εθνογραφικά 7: 67-95, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2002, "Παραδοσιακές ενδυμασίες της Θράκης" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.

Παπαντωνίου, Ι. 1975, "Θρακιώτικες φορεσιές" Μακεδονική Ζωή 105: 26.

Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα