φουστάνι 1701/2

Φουστάνι ριζάριτ με σεντούκε, φούστανι της αρραβωνιασμένης και της νιόπαντρης

Φουστάνι ριζάριτ με σεντούκε, πίσω όψη

Λεπτομέρεια διακόσμου στην τραϊλέ, τραχηλιά: γκαϊτάνι, βίτσα, μιλιγκόνα, αλατζά γιάνε και σχηματοποιημένα μοτίβα

Λεπτομέρεια διακόσμου στην καβαδούρα, άνοιγμα μασχάλης: γκαϊτάνι, βίτσα και τιέλι θρίτουρ

Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: γκαϊτάνι, φούρκεζα, μιλιγκόνα κλίτσε καρούλε, μιλιγκόνα, κουδέλα, γιάνε και πελιστέρε. Οι ζώνες αυτές χωρίζονται με βίτσα.

Λεπτομέρεια διακόσμου, ντάλε, κλαδάκι, δίπλα στην πίσω κατακόρυφη ραφή

Ταυτότητα Αντικειμένου

Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)

1701/2

Όνομα αντικειμένου

φουστάνι

Άλλο / Τοπικό όνομα

φουστάν ριζάριτ με σεντούκε

Τυπολογία

χωρικό

Χρόνος κατασκευής

αρχές 20ού αι.

Μέρος συνόλου

Όχι

Φυσική Περιγραφή

Περιγραφή

Φουστάνι ριζάριτ με σεντούκε, αμάνικο, βυσσινί, γυναικείο φουστάνι που πρωτοφορούν αρραβωνιασμένες όταν "φιλούν χέρι" και νιόπαντρες μέχρι περίπου τα 30 τους. Είναι καμωμένο από αδίμτο (δίμιτο) σαγιάκι (μαλλί της νεροτριβής), από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό. Ύστερα γινόταν το ντουλάπιασμα, το κέντημα στο χέρι και τέλος η βαφή. Τα βαμβακερά νήματα του κεντήματος κατά τη βαφή δεν "έπιαναν" χρώμα. Το φουστάν αποτελείται από ένα μονοκόμματο φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω και στο πλάι φαρδαίνει με την προσθήκη τεσσάρων λοξών φύλλων, που ονομάζονται κλίντα, (δύο σε κάθε πλευρά) από το άνοιγμα της μασχάλης, καβαδούρα, και κάτω. Εσωτερικά, το άνοιγμα του αυχένα είναι ρελιασμένο με υπόλευκο, βαμβακερό υφαντό. Για τη διακόσμηση πρώτα στρίφωνουν τα ανοίγματα και τα διακοσμούν με γαϊτάνια μάλλινα.

Η διαδικασία του κεντήματος χωρίζεται σε δύο στάδια. Το πρώτο, με το βάρδε ή κιτρίνισμα, είναι η εκτέλεση της κεντητής διακόσμησης του ποδόγυρου με χρωματιστά νήματα και βελονιά αλυσίδα. Το δεύτερο, με το μπάρδε ή άσπρισμα, είναι η εκτέλεση της διακόσμησης με λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι, με βελονιά θηλειά. Η διακόσμηση είναι η εξής: κόκκινο γκαϊτάνι, πράσινα, κόκκινα και κίτρινα βίτσα, φούρκεζα (χρωματιστό κλαδί με διχαλωτή απόληξη), οριζόντια ζώνη με καρούλε (χρωματιστοί ρόμβοι με λευκό σταυρό στη μέση) και κλίτσε (τα υπόλοιπα μοτίβα της ζώνης), λευκή μιλιγκόνα (διακόσμηση με βελονιά γαζί ή πατητή), κουδέλα (πυκνό ζιγκ-ζαγκ από λευκή βαμβακερή κλωστή που σχηματίζει ταινία), γιάνε (ταινία με λοξές γραμμές) και τέλος, λευκά και χρωματιστά πελιστέρε (μοτίβα ελεύθερα προς τα πάνω που δεν περιβάλλονται από σειρές). Όλες αυτές οι ζώνες διακόσμησης χωρίζονται με πολύχρωμα βίτσα, σειρές καμωμένες με βελονιά αλυσίδα από μάλλινα νήματα. Πάνω από την οριζόντια διακόσμηση του ποδόγυρου, εσωτερικά από τις πίσω ραφές είναι κεντημένα δύο κλαδάκια, τα ντάλε. Η διακόσμηση στην τραϊλέ, τραχηλιά, γίνεται με κόκκινο γκαϊτάνι, βίτσα, μιλιγκόνα, αλατζά γιάνε και μικρά σχηματοποιημένα μοτίβα. Τέλος, η διακόσμηση στην καβαδούρα γίνεται με κόκκινο γκαϊτάνι, πράσινα βίτσα και τιέλι θρίτουρ, γαϊτάνι κλειστό, ζιγκ-ζαγκ. Στην καβαδούρα δεξιά έχει μεταλλικό φερμουάρ 30εκ. (μεταγενέστερη επέμβαση).

Διαβάστε περισσότερα

Διάκοσμος & Μοτίβα

Διάκοσμος

γεωμετρικός διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

φούρκεζα, βίτσα, κλίτσε καρούλε, μιλιγκόνα, κουδέλα, γιάνε, τιέλι θρίτουρ

Διάκοσμος

θρησκευτικά θέματα

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

σταυρουδάκια

Διάκοσμος

σχηματοποιημένος διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

πελιστέρε

Διάκοσμος

φυτικός διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

ντάλε

Ύψος

1.050

Πλάτος

0.310

Κατασκευή

Κατασκευαστής / Δημιουργός

οι ίδιες οι γυναίκες

Χρόνος κατασκευής

αρχές 20ού αι.

Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)

Ανατολική Θράκη (Μέγα Ζαλούφι)

Υλικά

βαμβάκι

βαμβακερή κλωστή

γαϊτάνι μάλλινο

μάλλινη κλωστή

σαγιάκι

Τεχνικές

επίρραπτη

κέντημα γραφτό, αλυσίδα

κέντημα γραφτό, θηλειά

κέντημα γραφτό, πατητή

υφαντό

υφαντό, δίμιτο

υφαντό, νεροτριβή, ντουλάπια

Χρήση

Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα

πρόσφυγες

Χρήστης

γυναίκα

Ηλικία

έφηβη

Κοινωνική ηλικία

αρραβωνιασμένη

Περίσταση χρήσης

γιορτινό

Σκοπός χρήσης

Πρωτοφοριέται όταν "φιλούν χέρι"

Χρόνος χρήσης

αρχές 20ού αι.

Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα

πρόσφυγες

Χρήστης

γυναίκα

Ηλικία

νέα

Κοινωνική ηλικία

νιόπαντρη

Περίσταση χρήσης

γιορτινό

Σκοπός χρήσης

Όσο ακόμη είναι νέες, μέχρι τα 30 τους

Χρόνος χρήσης

αρχές 20ού αι.

Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)

Ανατολική Θράκη (Μέγα Ζαλούφι)

Απόκτηση

Τρόπος απόκτησης

Αγορά

Δημοσιεύσεις

Δημοσιεύσεις αντικειμένου

Ημερολόγιο ΛτΕ 2002: φωτ. 13

Τεκμηρίωση

Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας

Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 1989, "Η γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά από το Μέγα Ζαλούφι", Εθνογραφικά 7: 67-95, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2002, "Παραδοσιακές ενδυμασίες της Θράκης" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.

Παπαντωνίου, Ι. 1975, "Θρακιώτικες φορεσιές" Μακεδονική Ζωή 105: 26.

Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα