φουστάνι 4304/19

Φουστάνι πόλιτ, φούστανι της νέας, σε ηλικία γάμου, και της αρραβωνιασμένης

Φουστάνι πόλιτ, πίσω όψη

Λεπτομέρεια διακόσμου στην καβαδούρα, άνοιγμα χεριών: γκαϊτάνια και τιέλι θρίτουρ

Λεπτομέρεια διακόσμου στην τραϊλέ, τραχηλιά: γκαϊτάνια, τιέλι θρίτουρ και κέντημα

Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: γκαϊτάνια, αλατζά φούρκεζα, αλατζά μιλιγκόνα, κουδέλα, γιάνε και πελιστέρε. Οι ζώνες αυτές χωρίζονται με βίτσα.

Λεπτομέρεια διακόσμου, ντάλε, κλαδάκι, δίπλα στην πίσω κατακόρυφη ραφή. Επίρραπτη τρέσα και χρυσογάιτανο

Ταυτότητα Αντικειμένου

Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)

4304/19

Όνομα αντικειμένου

φουστάνι

Άλλο / Τοπικό όνομα

φουστάν πόλιτ

Τυπολογία

χωρικό

Χρόνος κατασκευής

τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.

Μέρος συνόλου

Όχι

Φυσική Περιγραφή

Περιγραφή

Φουστάνι πόλιτ, αμάνικο, γυναικείο φουστάνι κόκκινου χρώματος, που φορούν τα κορίτσια από τα 16 τους και οι αρραβωνιασμένες. Το μόνο κόκκινο φόρεμα που δεν έλειπε από καμιά. Είναι καμωμένο από αδίμτο (δίμιτο) σαγιάκι (μαλλί της νεροτριβής), από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό. Ύστερα γινόταν το ντουλάπιασμα, το κέντημα στο χέρι και τέλος η βαφή. Τά άλικα κόκκινα φουστάν όπως αυτό δίνονταν για βαφή στο μπογιατζή, στη Μακρά Γέφυρα, την Αδριανούπολη ή το Γενίκοϊ. Τα βαμβακερά νήματα του κεντήματος κατά τη βαφή δεν "έπιαναν" χρώμα. Το φουστάν αποτελείται από ένα μονοκόμματο φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω και στο πλάι φαρδαίνει με την προσθήκη τεσσάρων λοξών φύλλων, που ονομάζονται κλίντα, (δύο σε κάθε πλευρά) από το άνοιγμα της μασχάλης, καβαδούρα, και

κάτω. Εσωτερικά, το άνοιγμα του αυχένα είναι ρελιασμένο με υπόλευκο, βαμβακερό υφαντό. Για τη διακόσμηση πρώτα στρίφωνουν τα ανοίγματα και τα διακοσμούν με γαϊτάνια μάλλινα επάλληλα, πράσινο, κόκκινο, γκρι-σιέλ και κίτρινο. Η διαδικασία του κεντήματος χωρίζεται σε δύο στάδια. Το πρώτο, με το βάρδε ή κιτρίνισμα, είναι η εκτέλεση της κεντητής διακόσμησης του ποδόγυρου με χρωματιστά νήματα και βελονιά αλυσίδα. Το δεύτερο, με το μπάρδε ή άσπρισμα, είναι η εκτέλεση της διακόσμησης με λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι, με βελονιά θηλειά. Η διακόσμηση από κάτω προς τα πάνω είναι η εξής: πράσινο γκαϊτάνι, μαύρα, γκρι-σιέλ και κόκκινα βίτσα (σειρές από αλυσίδα βελονιά που χωρίζουν τις ζώνες διακόσμησης), αλατζά φούρκεζα (χρωματιστό κλαδί με διχαλωτή απόληξη), αλατζά μιλιγκόνα (χρωματιστή βελονιά γαζί ή πατητή), φαράσε (διαδοχικά τρίγωνα, κανονικά και ανάστροφα) κουδέλα (είδος πυκνής ζιγκ-ζαγκ γραμμής από λευκό βαμβάκι που σχηματίζει ταινία), αλατζά γιάνε (λοξή γραμμή) και πελιστέρε (μοτίβο ελεύθερο προς τα πάνω που δεν περιβάλλεται από σειρές). Οι πίσω ραφές είναι διακοσμημένες με τέσσερα κλαδάκια, τα ντάλε. Στην πλάτη, πάνω από τα δύο ντάλε, ορθώνονται επίρραπτη μπλε τρέσα του εμπορίου που φτάνει ως την καβαδούρα, ακολουθώντας την κατακόρυφη ραφή, η οποία είναι με τη σειρά της διακοσμημένη με γαϊτάνι διπλό, από κίτρινη μεταξωτή κλωστή και χρυσόνημα. Τέλος, γίνεται διακόσμηση στην τραϊλέ, τραχηλιά, και την καβαδούρα, με γκαϊτάνι, βίτσα και τιέλι θρίτουρ (κλειστό γαϊτάνι, ζιγκ-ζαγκ).

Διαβάστε περισσότερα

Διάκοσμος & Μοτίβα

Διάκοσμος

γεωμετρικός διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

κουδέλα, τιέλι θρίτουρ, γιάνε, φαράσε, φούρκεζα

Διάκοσμος

σχηματοποιημένος διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

πελιστέρε

Διάκοσμος

φυτικός διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

ντάλε

Ύψος

1.090

Πλάτος

0.380

Κατασκευή

Κατασκευαστής / Δημιουργός

οι ίδιες οι γυναίκες, μπογιατζής

Χρόνος κατασκευής

τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.

Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)

Ανατολική Θράκη (Μέγα Ζαλούφι)

Υλικά

βαμβάκι

βαμβακερή κλωστή

γαϊτάνι μάλλινο

γαϊτάνι μεταξωτό

σαγιάκι

τρέσα

χρυσοκλωστή

Τεχνικές

επίρραπτη

κέντημα γραφτό, αλυσίδα

κέντημα γραφτό, θηλειά

κέντημα γραφτό, πατητή

υφαντό

υφαντό, δίμιτο

υφαντό, νεροτριβή, ντουλάπια

Χρήση

Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα

πρόσφυγες

Χρήστης

γυναίκα

Ηλικία

έφηβη

Περίσταση χρήσης

γιορτινό

Σκοπός χρήσης

Το φορούν οι νέες σε ηλικία γάμου, από τα 16 και μετά

Χρόνος χρήσης

τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.

Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα

πρόσφυγες

Χρήστης

γυναίκα

Ηλικία

έφηβη

Κοινωνική ηλικία

αρραβωνιασμένη

Περίσταση χρήσης

γιορτινό

Χρόνος χρήσης

τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.

Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)

Ανατολική Θράκη (Μέγα Ζαλούφι)

Απόκτηση

Τρόπος απόκτησης

Άγνωστο

Τεκμηρίωση

Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας

Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 1989, "Η γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά από το Μέγα Ζαλούφι", Εθνογραφικά 7: 67-95, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2002, "Παραδοσιακές ενδυμασίες της Θράκης" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.

Παπαντωνίου, Ι. 1975, "Θρακιώτικες φορεσιές" Μακεδονική Ζωή 105: 26.

Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα