φουστάνι 5880/23
Τσούκνα περιστερένια
Τσούκνα περιστερένια
Τσούκνα περιστερένια
Τσούκνα περιστερένια
Τσούκνα περιστερένια, πίσω όψη
Τσούκνα περιστερένια, πίσω όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στον κόρφο
Λεπτομέρεια διακόσμου στον κόρφο
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο, σχηματοποιημένα μοτίβα και περιστέρες
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο, σχηματοποιημένα μοτίβα και περιστέρες
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5880/23
Όνομα αντικειμένου
φουστάνι
Άλλο / Τοπικό όνομα
τσούκνα περιστερένια ή γκαγκωτή
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
πριν το Β' Παγκόσμιο
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Τσούκνα περιστερένια, γκαγκωτή ή γκογκωτή, γυναικείο, αμάνικο, μάλλινο φουστάνι σκούρου μπλε χρώματος. Υφαίνεται από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό και βάφεται από τις ίδιες με μπλουστούρι (λάπατο), λουλάκι και καράμπογια. Αποτελείται από ένα φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω, τη μάνα, χωρίς ραφή στους ώμους, και από δύο τριγωνικά σε κάθε πλάι, τα λαγκιόλια. Τα τελευταία ενώνονται με τη μάνα με βελονιά γαζί και μεταξύ τους με πατητή βελονιά. Ύστερα γίνονται τα ανοίγματα, τετράγωνο του λαιμού και βαθιά, λοξά των χεριών, καβαδούρες, που τελικά αφήνουν δύο στενές κατακόρυφες λωρίδες υφάσματος ως τιράντες. Στο ύψος του στήθους ανοίγονται δύο κατακόρυφες οπές, οι κορφουλήθρες ή βυζουλήθρες, και κάτω από αυτές υπήρχε οριζόντια πιέτα, η πόστα (η ύπαρξη της οποίας μαρτυρείται από το
μικρότερο βαθμό αποχρωματισμού του υφάσματος στο σημείο της αναδίπλωσης). Ακολούθως, γίνεται το μπουχάσωμα, ρέλιασμα, των τελειωμάτων με κόκκινο, βαμβακερό, αγοραστό πανί και ύστερα το κέντημα με κύριο χαρακτηριστικό το ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι και ένα ειδικό είδος βελονιάς, την απολυτή. Τέλος, συνήθως τοποθετούνται τα πανάδια ή μασκαλίδια, πρόσθετα κομμάτια υφάσματος, τα οποία εδώ απουσιάζουν. Οι κορφουλήθρες και το άνοιγμα του λαιμού είναι ρελιασμένα με μπλε μάλλινη κλωστή. Επιπλέον, οι κορφουλήθρες είναι γαρνιρισμένες με ροζ και πράσινο (αποχρωματισμένο έως λευκού) σειρήτι. Η διακόσμηση του κόρφου έχει γίνει με χρωματιστά μάλλινα νήματα και μουλινέδες αλλά και λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι. Δύο κατακόρυφες ταινίες μπλε με λευκό πλαίσιο ενώνουν τις καβαδούρες με τις κορφουλήθρες. Ανάμεσά τους, κάτω από το άνοιγμα του λαιμού, δύο λευκά τρίγωνα διακοσμημένα με φυτικά και σχηματοποιημένα μικρά μοτίβα και από κάτω ένα μεγαλύτερο, ανάστροφο, όπου εγγράφονται μικρότερα διαδοχικά τρίγωνα με κοινή βάση. Οι πλευρές του μεγαλύτερου τριγώνου καταλήγουν σε διπλό άγκιστρο. Τρεις ρόμβοι, δύο ροζ εκατέρωθεν του τριγώνου και ένας πορτοκαλί κάτω από αυτό συμπληρώνουν το κέντημα. Από κάτω, ανάμεσα στις κορφουλήθρες, υπήρχε επιγραφή τα σύμβολα της οποίας είναι πλέον δυσανάγνωστα. Η διακόσμηση της πλάτης έχει τα ίδια στοιχεία. Τρεις ταινίες ορίζουν ορθογώνιο παραλληλόγραμμο με την ευθεία της λαιμόκοψης. Οι κατακόρυφες στο κέντρο έχουν μπλε κέντημα. Τεθλασμένη λευκή γραμμή στο εσωτερικό του παραλληλόγράμμου, εφάπτεται στις αρχικές σχηματίζοντας δέκα τρίγωνα. Κεντητά αστρουλάκια βρίσκονται εκατέρωθεν της τεθλασμένης γραμμής. Στον ποδόγυρο από κάτω προς τα πάνω συναντούμε, μετά το μπουχάσωμα, ζώνη με περδίκες ή πατούδες που έχουν στο κάτω μέρος το νεράκι (μαιανδροειδή γραμμή) και από πάνω το βεργάκο (είδος γαζιού). Ακολουθούν εννιά ρόδακες, καμωμένοι με μουλινέδες. Στα μεσοδιαστήματά τους, εφτά ρομβοειδή μοτίβα με αγκριστρωτές απολήξεις, καμωμένα με πλακέ βελονιά από φούξια μάλλινη κλωστή. Από πάνω, οχτώ περιστέρες, καμωμένες με λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι, από όπου παίρνει και το όνομά της η τσούκνα. Στις τιράντες έκαναν οριζόντιες ψαλιδιές γιατί το άνοιγμα αλλιώς ήταν πολύ μικρό για να φορεθεί το ένδυμα. Εδώ υπάρχουν τμήματα φαρδιάς, μαύρης κορδέλας γκρο, ως τιράντες, σε αντικατάσταση των αρχικών που πιθανότατα φθάρηκαν.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
ζωομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
περιστέρες
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
περδίκες με νεράκι και βεργάκο
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
1.040
Πλάτος
0.460
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
πριν το Β' Παγκόσμιο
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Καρωτή
Υλικά
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
μάλλινη κλωστή
μαλλί
μουλινέ κλωστή
σειρήτι
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα, γαζί
κέντημα μετρητό, απολυτή
κέντημα, πατητή
κέντημα, πλακέ
υφαντό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Μάρηδες
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Χρόνος χρήσης
20ός αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Καρωτή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
19/7/1968
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2000, "Οι παραδοσιακές ενδυμασίες των Μάρηδων (1910-1970)", Ενδυματολογικά 1: 108-145, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2002, "Παραδοσιακές ενδυμασίες της Θράκης" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα