καπέλο
5355/3
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5355/3
Όνομα αντικειμένου
καπέλο
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Το νυφικό κεφαλοκάλυμμα της Ορεινής Σερρών αποτελείται από πλήθος εξαρτημάτων. Ως βάση έχει το κουταλάκ, κυλινδρικό μεταλλικό κουτί, ντυμένο με υπόλευκο βαμβακερό ύφασμα. Το κουταλάκ φοριέται στην κορυφή του κεφαλιού και στερεώνεται, συνήθως, με δύο υποσιαγώνια, το γιορντάνι, που είναι χάντρινο και το ποντγκαρλέ, μια παραδένια αργυρή αλυσίδα. Εδώ υπάρχουν μόνο δύο τμήματα μαύρης φακαρόλας. Το μπροστινό τμήμα του κουταλάκ, τα μάγουλα και το σαγόνι σκεπάζονται από την καπούλα, τριγωνικό βαμβακερό μαντίλι σε βαθυκόκκινο χρώμα. Συνήθως το κόκκινο μαντίλι λέγεται τσεμπέρι και σκεπάζει το πίσω τμήμα του κουταλάκ, ενώ ένα λευκό υφαντό που κατασκευάζεται από τις ίδιες τις γυναίκες λέγεται καπούλα και σκεπάζει το μπροστινό τμήμα. Στο κέντρο της καπούλας σχηματίζεται οριζόντια επιμετώπια λωρίδα από επίρραπτες τρέσες, μία μαύρη μάλλινη
και ένα χρυσό γαλόνι με σχηματοποιημένα φυτικά μοτίβα. Στην άνω οριζόντια πλευρά του γαλονιού υπάρχει αλυσίδα με 15 φλουράκια. Από αυτό ξεκινούν επίσης και γιρλάντες με χάντρες σε χρώματα πορτοκαλί, γαλάζιο και κόκκινο. Στο μέσον της μαύρης τρέσας υπάρχει κουμπί στην απόχρωση του μαργαριταριού ενώ στα άκρα από ένα ροζ κουμπί. Στα πλάγια, δεξιά και αριστερά, υπάρχουν φλουράκια, στερεωμένα φολιδωτά σε μαύρο μάλλινο ύφασμα. Το τελευταίο είναι επίρραπτο σε λωρίδα υφαντού που λειτουργεί ως υποσιαγώνιο. Στην πάνω πλευρά του κουταλάκ, στο κέντρο του κεφαλοκαλύμματος, είναι στερεωμένη η σουργούτσα, μπουκέτο από πλαστικές κόκκινες παπαρούνες και ντάλιες και πράσινα φύλλα. Εκατέρωθεν τις σουργούτσας στερεώνεται το ζλάτνι κίτκι, στολίδι ειδικό για το γάμο. Το στολίδι αυτό το φτιάχνουν οι ίδιες οι γυναίκες. Σε ξύλινα καλαμάκια στερεώνουν πολύχρωμες μάλλινες κλωστές και ασημοκλωστές. Το στολίδι αυτό το δωρίζει η νύφη στους στενούς συγγενείς και το γαμπρό. Οι άντρες το καρφιτσώνουν στο στήθος και οι γυναίκες στο δεξί κρόταφο, πάνω από τη shαμία (μαντίλι κεφαλής), με την κορυφή να κοιτάει προς τα κάτω. Επιπλέον εξαρτήματα του κεφαλοκαλύμματος είναι η κάρπα (τσεβρές), το πρέβες (κόκκινο πέπλο) και άλλα χάντρινα και αργυρά κοσμήματα. Το κεφαλοκάλυμμα χωρίς το πρέβες το φορά και η νιόπαντρη τη Δευτέρα του γάμου για να πάει στη βρύση αλλά και στα έθιμα και τις μεγάλες γιορτές μέχρι να αποκτήσει δύο παιδιά ή για ανάλογο χρονικό διάστημα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
0.300
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Μακεδονία |
Σερρών
Ορεινή
Υλικά
ασημοκλωστή
βαμβάκι
γαλόνι χρυσό
κουμπί
μάλλινη κλωστή
μαλλί
μεταλλικά στοιχεία
μεταλλικό κουτί
ξύλο
πλαστικό
τρέσα μάλλινη
φακαρόλα
χάντρες
Τεχνικές
ενυφασμένη
επίρραπτη
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νιόπαντρη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Σκοπός χρήσης
Το φορούν τη Δευτέρα του γάμου για να πάνε στη βρύση και ύστερα στα έθιμα και στις μεγάλες γιορτές μέχρι να αποκτήσουν δύο παιδιά ή για ανάλογο χρονικό διάστημα.
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Μακεδονία |
Σερρών
Ορεινή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
29/7/1967
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα
