κούκλα βασίλισσας Όλγας 14499
Πορσελάνινη κούκλα από τη συλλογή της βασίλισσας Όλγας ντυμένη με τη νυφική φορεσιά του Καστελλόριζου
Πορσελάνινη κούκλα από τη συλλογή της βασίλισσας Όλγας ντυμένη με τη νυφική φορεσιά του Καστελλόριζου
Πορσελάνινη κούκλα από τη συλλογή της βασίλισσας Όλγας ντυμένη με τη νυφική φορεσιά του Καστελλόριζου
Πορσελάνινη κούκλα από τη συλλογή της βασίλισσας Όλγας ντυμένη με τη νυφική φορεσιά του Καστελλόριζου
Κούκλα, πίσω όψη
Κούκλα, πίσω όψη
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
14499
Όνομα αντικειμένου
κούκλα βασίλισσας Όλγας
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
1900-1910, 1912-1913
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Πορσελάνινη κούκλα ντυμένη με την τοπική γυναικεία φορεσιά του Καστελλόριζου. Αποτελεί τμήμα της συλλογής με κούκλες της βασίλισσας Όλγας. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, η συλλογή συγκροτήθηκε όταν, την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, η βασίλισσα Όλγα ζήτησε από τους κατοίκους κάθε επαρχίας να ντύσουν το ζευγάρι κούκλες που τους απέστειλε με τα τοπικά τους γυναικεία και ανδρικά ενδυματολογικά σύνολα. Με δική της επιθυμία, το 1914 η συλλογή αυτή δωρήθηκε στο Λ.τ.Ε. Οι κούκλες κατασκευάστηκαν στη Γερμανία και στο πίσω μέρος της κεφαλής φέρουν τη σφραγίδα του εργοστασίου, που καλύπτεται πλέον από τα μαλλιά προβάτου. Το κεφάλι είναι από πορσελάνη "bisque" ενώ το αρθρωτό σώμα από μίγμα "composition". Ειδικός μηχανισμός συγκρατεί τα μάτια που ανοιγοκλείνουν στο εσωτερικό του κεφαλιού και ξύλινες μπάλες
επιτρέπουν τις κινήσεις των αρθρώσεων. Η νυφική φορεσιά του Καστελλόριζου όπως εμφανίζεται στην κούκλα, αποτελείται από το υπόλευκο βαμβακομέταξο υφαντό πεκάμισο διακοσμημένο με δαντέλα και δαντελωτές ενώσεις από υπόλευκο μπρισίμι (μεταξωτή κλωστή). Εσωτερικά φοριέται το βρακί, βράκα από βαμβάκι που στερεώνεται στη μέση με βρακουζώνι, στενό κορδόνι. Το κυρίως τμήμα του βρακιού, το κοντοβράτσι, είναι από υπόλευκο βαμβάκι ενώ η κάρτσα του βρακιού, δηλαδή το κάτω μέρος, από μεταξωτή χρυσοΰφαντη στόφα, το κάμπο της οποίας κοσμούν ενυφασμένα χρωματιστά ανθάκια. Οι κάρτσες σφίγγουν κάτω από το γόνατο με το στίγγο, κορδόνι περασμένο στο στρίφωμα έτσι, ώστε να σουρώνουν. Το πεκάμισο ακολουθείται από το ζεπούνι, ροζ βελούδινο μανικωτό ζακέτο, γαρνιρισμένο ολόγυρα με κορδόνι μαύρο - ασημί και διακοσμημένο με κέντημα από χρωματιστές μεταξωτές κλωστές. Ύστερα φοριέται το λουλουδάτο καβάδι, μανικωτό φόρεμα, ανοιχτό μπροστά, από στόφα όμοια με αυτή του βρακιού, γαρνιρισμένη ολόγυρα με κορδόνι μαύρο - ασημί. Τη μέση περιζώνει ζώσμα, μεταξωτό ριγωτό ζωνάρι (ταραμπουλούς). Οι ενυφασμένες ρίγες περιλαμβάνουν χρώματα πορτοκαλί, πράσινο, λευκό, κόκκινο αλλά και χρυσό (από χρυσόνημα). Στις άκρες του ζωναριού, γαρνίρισμα με χρυσό σειρήτι, το σιρδάκι, μέσα από το οποίο περνούν κλωστές του υφάσματος, που καταλήγουν σε χρωματιστά μεταξωτά κρόσια. Στην άκρη του σειρητιού χρυσό κορδόνι από το οποίο κρέμονται δύο χρυσά κουμπί. Από πάνω φοριέται η γούνα, πολυτελής μανικωτός επενδύτης από βυσσινί βελούδο, γαρνιρισμένος ολόγυρα με πολλές σειρές χρυσά γαϊτάνια και διακοσμημένος από τερζή με επίρραπτο τερζήδικο χρυσοκέντημα από τιχρέλια. Το μπροστινό άνοιγμα, από το λαιμό έως περίπου τη μέση, και ο γύρος των μανικιών είναι γαρνιρισμένα με λωρίδες καφετιάς γούνας. Ο επενδύτης είναι φοδραρισμένος με κόκκινη τσόχα. Το πεκάμισο κλείνει με τρεις μεταλλικές επιχρυσωμένες συρματερές πούκλες ή βούκλες, στρογγυλές πόρπες που στερεώνονται με καρφίδα στον κορμό. Στο κεφάλι φοριέται το καλαπόσι, σκούφωμα πλεχτό από χρωματιστές μεταξωτές κλωστές. Γύρω του τυλίγεται το εσωτερικό μεταξωτό σταμπωτό μαντίλι, πράσινου χρώματος, και από πάνω, σε μορφή στέμματος, το τσακί, σκληρή ταινία ντυμένη με μεταξωτό σταμπωτό μαντίλι, μπλε κάμπου. Στο τσακί στερεώνεται ανάγλυφο επίχρυσο μεταλλικό στοιχείο και το απρισιμέν(ι)ο μαντίλι, υπόλευκο μεταξωτό μεγάλο μαντίλι, φερμένο από την Κίνα ή την Ισπανία, με κροσσωτές απολήξεις και κέντημα ίδιου χρώματος από μεταξοκλωστές. Τέλος, τα πόδια καλύπτονται από υπόλευκες μεταξωτές κάλτσες και κοντούρες, παντόφλες από χρυσό ενυφασμένο γαλόνι και μπλε μάλλινη σόλα.
Ύψος
0.520
Πλάτος
0.300
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
Η κούκλα κατασκευάστηκε σε εργοστάσιο κατασκευής κουκλών της Γερμανίας μεταξύ 1900-1910. Η φορεσιά κατασκευάστηκε από ντόπιες γυναίκες και τερζήδες την περίοδο 1912-1913.
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
1900-1910, 1912-1913
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Γερμανία
-
Ελλάδα | Νησιά Αιγαίου | Δωδεκανήσου
Καστελλόριζο
Υλικά
βαμβάκι
βελούδο
γαλόνι χρυσό
γαϊτάνι χρυσό
γούνα
κορδόνι
κουμπί χρυσό
κράμα μετάλλων
μαλλί
μετάξι
μεταξοβάμβακο
μεταξοκλωστή
μπρισίμι
πορσελάνη
σειρήτι χρυσό
στόφα μεταξωτή
τιχρέλι
τσόχα
χρυσόνημα
Τεχνικές
ανάγλυφη
δαντέλα
δαντελωτή ένωση
ενυφασμένη
επίρραπτη
επιχρύσωση
κέντημα
στάμπα
συρματερή
υφαντό
υφαντό βιομηχανικό
χρυσοκέντημα, τερζήδικο
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Νησιά Αιγαίου | Δωδεκανήσου
Καστελλόριζο
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Συλλέκτης
Βασίλισσα Όλγα
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
1914
Δημοσιεύσεις
Δημοσιεύσεις αντικειμένου
Ημερολόγιο ΛτΕ 2000: 45-47.
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Αργυριάδη, Μ. 2000, "Οι κούκλες με ελληνικές φορεσιές της βασίλισσας Όλγας" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Πολίτου, Ξ. - Πασσά-Κώτσου, Μ. 2000, "Οι κούκλες της βασίλισσας Όλγας στο Λύκειο των Ελληνίδων" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.
Ταρσούλη, Α. 1950, Δωδεκάνησα Γ΄, Αθήνα.
Τσενόγλου, Ε. 1983-1985, "Τα καστελλοριζιακά γυναικεία ενδύματα", Εθνογραφικά 4-5: 51-70, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα