μανικωτό ζακέτο 15,α
Ζακέτο από φορεσιά προσκυνήτριας 
Ζακέτο από φορεσιά προσκυνήτριας 
Ζακέτο από φορεσιά προσκυνήτριας 
Ζακέτο από φορεσιά προσκυνήτριας 
Ζακέτο από φορεσιά προσκυνήτριας, πίσω όψη 
Ζακέτο από φορεσιά προσκυνήτριας, πίσω όψη 
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
15,α
Όνομα αντικειμένου
μανικωτό ζακέτο
Τυπολογία
μινωικής έμπνευσης
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Κοντομάνικο ζακέτο σε χρώμα κεραμιδί με επίρραπτες διακοσμητικές ταινίες από ύφασμα γαλάζιο ή ανοιχτοκίτρινο, πλαισιωμένες από στενό μαύρο κορδελάκι. Η στενή κίτρινη ταινία πλαισιώνει το άνοιγμα των μανικιών και όλο το μεγάλο τριγωνικό άνοιγμα μπροστά, ξεπερνώντας τις δυο κόπιτσες που χαμηλά το κλείνουν και φθάνοντας σχεδόν ως το τελείωμά του. Στο ύψος των ώμων, συνδέουν τη λαιμόκοψη με το γύρο του μανικιού. Μεγαλύτερος είναι ο διακοσμητικός ρόλος που έχουν αναλάβει οι γαλάζιες ταινίες. Το πλάτος και, κυρίως, οι καμπύλες τους τις φέρνουν συμπληρωματικά αντίθετες ως προς τις κίτρινες. Στην πλάτη δυο μακριές ταινίες ξεκινούν από τους ώμους και φθάνουν ως τη μέση. Φαρδιές στο ξεκίνημα και μυτερές στην απόληξη, τονίζουν με τη φιδίσια τους κίνηση το μεσάτο ρούχο. Στις μύτες
τους έχει στερεωθεί από μια θηλυκή κόπιτσα. Πλάι τους κοντύτερη ταινία ξεκινάει κάτω από το μανίκι και, πλησιάζοντας την πλαϊνή ραφή, τονίζει το καμπύλο τρίγωνο των κεντρικών λωρίδων. Στο ξεκίνημά η ταινία ακουμπά στην κορυφή τριγωνικής λωρίδας που διασχίζει λοξά το πίσω μέρος του μανικιού. Στα μπροστινά φύλλα δυο λωρίδες παρόμοιες με τις μεγάλες της πίσω όψης, παρακολουθούν καμπυλωτά το άνοιγμα τονίζοντας το τριγωνικό σχήμα του. Στην ίδια εντύπωση συμβάλλει και η φαρδιά ταινία που αρχίζει από το μπροστινό κάτω μέρος του μανικιού και, διαγράφοντας την απαραίτητη καμπύλη, στενεύει καταλήγοντας παράλληλη και σχεδόν ισοϋψής με την πλαϊνή της. Το ζακέτο σχηματοποιούν δυο κατακόρυφες πένσες κάτω από τους ώμους, δυο μεγάλες πένσες χαμηλά μπροστά και άλλες δύο, ψηλές και κατακόρυφες, πίσω στην πλάτη. Εσωτερικά στη μέση, έχει στερεωθεί φαρδιά υπόλευκη κορδέλα που τα ελεύθερα άκρα της κλείνουν με δυο κόπιτσες. Ξεκινώντας από το τελείωμα και πάνω στις πλαϊνές ραφές, έχει στερεωθεί από μια λευκή κορδέλα μ. 20εκ., πιθανότατα θήκη για μπανέλα. Σε δυο πλαϊνά σημεία της μανικοκόλλησης, σώζονται ίχνη από τη στερέωση λευκής κορδέλας. Οι περισσότερες από τις γιορτές του Λυκείου των Ελληνίδων, που ξεκίνησαν το 1911 στο Ζάππειο, συμβαδίζουν είτε με εθνικούς εορτασμούς, είτε με την έλευση επιφανών ξένων, είτε με διεθνή συνέδρια στην Αθήνα . Η συλλογή του Λυκείου από ιστορικά αντίγραφα ενδυμασιών συνδέεται άμεσα με τις «Μεγάλες Εθνικές Εορτές» στο Παναθηναϊκό Στάδιο που, από το 1914, καθιερώνονται ως ετήσιες, και στις οποίες «πλαστικαί εικόνες» αναβιώνουν μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Όταν, ύστερα από δεκαετή διακοπή, οι γιορτές του Σταδίου επαναλαμβάνονται, η αναδρομή στο απώτερο παρελθόν εκφράζεται μέσα από α) τον μινωικό πολιτισμό όπως τον αποκάλυψαν οι ανασκαφές του Sir Arthur Evans, β) τις Αμαζόνες, γ) τις ντυμένες από την Εύα Σικελιανού Ωκεανίδες του Προμηθέα Δεσμώτη, δ) τις Εστιάδες, ε) τις κόρες της κλασικής εποχής και στ) τις βυζαντινές πριγκίπισσες. Εικονογραφώντας την ιστορική συνέχεια του ελληνισμού, οι ιστορικές περίοδοι παρουσιάζονται με «στυλιζαρισμένες βουβές εικόνες (tableaux vivants)», που αναπαριστούν ένα επιλεγμένο θέμα για την κάθε εποχή. Οι ενδυμασίες αντιγράφουν από όσα έργα τέχνης έχουν διασωθεί: τοιχογραφίες Κνωσού, Αγ. Τριάδας, Τίρυνθας και Θηβών, μινωικά ειδώλια, κόρες της Ακροπόλεως, αρχαία ανάγλυφα, αγάλματα, αγγειογραφίες, βυζαντινές αγιογραφίες, μικρογραφίες χειρογράφων, ψηφιδωτά κ.ά. Tα μινωικά αντίγραφα του Λυκείου των Ελληνίδων ακολουθούν τις εικαστικές ενδυματολογικές μαρτυρίες από την Κρήτη αλλά και από τη συγγενική Θήρα: υπό την επίβλεψη της Άννας Αποστολάκη, αρχαιολόγου και συνεφόρου του τότε Τμήματος Γραμμάτων και Τεχνών. Βέβαια, στις γυναικείες φορεσιές χαρακτηριστική ήταν η προβολή του στήθους, όπως την εικονογραφεί παραδειγματικά ο μπούστος της Θεάς των Όφεων (π. 1600 π.Χ.), πιθανότατα δερμάτινος και σφιγμένος με λουριά. Το γυναικείο στήθος, όταν δεν ήταν απροκάλυπτα προβεβλημένο, ήταν κεκαλυμμένο από ένα αέρινο, τελείως διάφανο υφαντό. Άλλωστε, μόνον οι Μινωίτες λέγεται πως γνώριζαν την αιγυπτιακή τεχνική της ύφανσης λινού λεπτού σαν μετάξι. Για λόγους ευνόητους, τα αντίγραφα του Λυκείου δεν σεβάστηκαν αυτόν ειδικά τον ενδυματολογικό κανόνα. Ο άνω κορμός καλύπτεται εσωτερικά με βατιστένιο μπούστο, φορεμένο κάτω από κοντομάνικο ζακέτο, διακριτικά κλειστό προς το τελείωμά του, ραμμένο στη γραμμή του σώματος χωρίς όμως να είναι σφιχτά εφαρμοστό. Κεντητή ταινία περιτρέχει το μπροστινό άνοιγμα και το γύρο του μανικιού, ενώ άλλη, περνώντας απ’τον ώμο, συνδέει τον κυκλικό διάκοσμο του μανικιού μ’εκείνον της λαιμόκοψης. Αυτός ο τύπος του διάκοσμου αντιγράφει πιστά τον γυναικείο μπούστο, ένα είδος τζάκου, που φορούν στις τοιχογραφίες τους η νεαρή κροκοσυλλέκτρια από τη Σαντορίνη ή, από την Κρήτη του 1450 π.Χ. περίπου, η εϋπλόκαμος «χορεύτρια» με τα μαλλιά που, «πάνω στο χορό», ανεμίζουν. Το κεντημένο ζακέτο έχει συνδυαστεί με φούστα. Στις ποδήρεις φούστες των αντιγράφων, οριζόντιες σειρές από ελεύθερα επίρραπτες λωρίδες σχηματίζουν τα «βολάν» που στολίζουν την Κρητικιά Θεά των Όφεων, ή τις Σαντορινιές κροκοσυλλέκτριες (1650 π.Χ.) και τις συνομήλικες συντοπίτισσές τους από την «Οικία των γυναικών». Άλλοτε πάλι, πάνω από το βασικό ένδυμα, οι γυναίκες εκείνου του καιρού ζώνονταν από τη μέση και κάτω ένα μακρύ τετράγωνο ή ορθογώνιο ύφασμα , ένα περίζωμα, διπλωμένο στα δυο. Το ύφασμα είχε είτε σειρές από κρόσσια, όπως στα κροσσωτά υφάσματα με τα οποία είναι ζωσμένες γυναίκες σε χρυσά σφραγιστικά δαχτυλίδια (π. 1500 π.Χ), ή σειρές από ελεύθερα επίρραπτες λωρίδες. Στην μπροστινή και την πίσω όψη της φούστας, επάλληλες τριγωνικές μύτες επαναλαμβάνουν σχήμα «V». Στα αντίγραφα του Λυκείου, οι ελεύθερα επίρραπτες λωρίδες ακολουθούν πιστά αυτόν τον τριγωνικό σχηματισμό. Ένα βραχιόλι σε κάθε καρπό, και δυο περιδέραια συμπληρώνουν τον γυναικείο στολισμό. Από τα τελετουργικά αντικείμενα που επιστρατεύθηκαν για την αναπαράσταση του μινωικού πολιτισμού αξίζει να μνημονευθούν τα φίδια και το κωνικό ρυτόν, όμοιο μ’αυτό που φέρει ο Κρητικός «ρυτοφόρος» σε θρησκευτική πομπή, γύρω στο 1450 π.Χ.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
0.520
Πλάτος
0.410
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
Εργαστήριο του Λυκείου των Ελληνίδων
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Σκοπός κατασκευής
Η αναβίωση και εικονογράφηση της μινωικής περιόδου.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αθήνα 
Υλικά
κορδέλα βαμβακερή
λινό
Τεχνικές
επίρραπτη
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Σκοπός χρήσης
Η ενσάρκωση μορφών από την μινωική περίοδο της ελληνικής ιστορίας, σε μεγάλες γιορτές, ενθικές και άλλες. 
Χρόνος χρήσης
20ός αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αθήνα 
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Δημοσιεύσεις
Δημοσιεύσεις αντικειμένου
Ημερολόγιο ΛτΕ 1991: φωτ. 2
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Λουτζάκη, Ρ. 2007, "Λύκειο των Ελληνίδων: Από το Παναθηναϊκό Στάδιο (1914) στη σκηνή του Μεγάρου Αθηνών (2005)" στο Π. Κάβουρας (επιμ.), Φολκλόρ και Παράδοση, Αθήνα, Fagotto.
Μπόμπου-Πρωτοπαπά, Ε. 1993, Το Λύκειο των Ελληνίδων, 1911-1991, Αθήνα, Λύκειο των Ελληνίδων.
Παπαντωνίου, Ι. 2000, Η ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ού αιώνα, Αθήνα, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος - Καπόν.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα