μανικωτό ζακέτο
5116
Φέρμελη ή μεϊντάνι, μανικωτό ζακέτο που ανήκε στην επίσημη ενδυμασία του Όθωνα
Φέρμελη ή μεϊντάνι, μανικωτό ζακέτο που ανήκε στην επίσημη ενδυμασία του Όθωνα
Λεπτομέρεια τερζήδικου διακόσμου στη μπροστινή πλευρά του μανικιού
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5116
Όνομα αντικειμένου
μανικωτό ζακέτο
Άλλο / Τοπικό όνομα
φέρμελη
Τυπολογία
φορεσιά με φουστανέλα
Χρόνος κατασκευής
μέσα 19ου αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
1835-1863
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Φέρμελη ή μεϊντάνι, ανδρικό, μανικωτό, κόκκινο τσόχινο ζακέτο, εξάρτημα της φορεσιάς του φουστανελά που φορέθηκε αρχικά από τους αρματολούς, τους κλέφτες και του αγωνιστές του 1821, γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, καθιερώθηκε από τον Όθωνα ως αυλική ενδυμασία και στη συνέχεια εξαπλώθηκε ως επίσημη (γιορτινή) ενδυμασία όλων των αγροτικών και ποιμενικών πληθυσμών της χώρας. Η φέρμελη φοριέται μετά το γιλέκι (αμάνικο ζακέτο) και πριν το φερμεδογέδεκο ή φερμελωτό γιλέκι (αμάνικο ζακέτο με μεγάλα κουμπιά). Η φέρμελη αυτή, που ανήκει στην επίσημη στολή του Όθωνα, αποτελείται από ένα ίσιο φύλλο μπροστά και ένα τραπεζιόσχημο πίσω, ενωμένα με ραφή στους ώμους και μέσω δύο τραπεζιόσχημων τμημάτων στα πλευρά. Φέρει κυκλική λαιμόκοψη και κατακόρυφο άνοιγμα. Στην αριστερή πλευρά του ανοίγματος υπάρχει πρόσθετη
λωρίδα τσόχας που βοηθά στο ερμητικό κλείσιμο του ζακέτου. Στις ωμοπλάτες, κάθετα στον κορμό, είναι ραμμένα τα μανίκια, μήκους 86εκ. και φάρδους 16εκ, χωρίς ραφή στην εσωτερική πλευρά του ώμου, στη μασχάλη και κατά μήκος του βραχίονα εσωτερικά, εκτός από περιορισμένη επιφάνεια λίγο πιο κάτω από τον αγκώνα. Στο τελείωμα κάθε μανικιού έχει αφαιρεθεί κομμάτι με ορθή γωνία και καμπύλη πλευρά. Ακολουθεί καμπυλόσχημο καπάκι με οξεία απόληξη. Το ζακέτο είναι φοδραρισμένο με μπεζ βαμβακερό ύφασμα και διακοσμημένο με επίρραπτο χρυσοκέντημα από γαϊτάνια και κορδόνια, καμωμένο σύμφωνα με την τερζήδικη τεχνική. Ολόγυρα είναι γαρνιρισμένο έξι σειρές γαϊτάνι και ισάριθμες σειρές κορδόνι, εναλλάξ, που σχηματίζουν ταινία. Καθώς τα γαϊτάνια ακολουθούν τις γλωσσωτές απολήξεις στο γύρο της φέρμελης, η ταινία λαμβάνει κυματοειδή μορφή. Στο μπροστινό κατακόρυφο άνοιγμα το εξωτερικό κορδόνι σχηματίζει ζιγκ - ζαγκ ενώ στο γύρο των μανικιών σπειρομαίανδρους. Το μπροστινό άνοιγμα κλείνει με δεκαεφτά παλαιές κόπιτσες. Επίσης, στην αριστερή πλευρά υπάρχουν δεκαεφτά μεγάλες θηλιές που πιθανολογώ ότι εφάρμοζαν σε ισάριθμα πλεχτά κουμπιά, όπως συνηθιζόταν στις φέρμελες, τα οποία δε σώζονται πια. Τα δώδεκα σφαιρικά, μεταλλικά, επιχρυσωμένα, επίρραπτα κουμπιά που υπάρχουν πλέον στη δεξιά πλευρά του κατακόρυφου ανοίγματος αποτελούν μεταγενέστερη επέμβαση. Έπειτα από τις ταινίες γαϊτανιών εκατέρωθεν του μπροστινού ανοίγματος, ακολουθεί μπορντούρα από διαδοχικά δίλοβα μοτίβα καμωμένη με χοντρό χρυσό κορδόνι. Στο κέντρο της φέρει, σε κατακόρυφη καμπυλόσχημη διάταξη, εικοσιτρία επίρραπτα κουμπιά, όμοια με αυτά του ανοίγματος. Στην πλευρά του μανικιού με την ορθή γωνία, τα γαϊτάνια σχηματίζουν ορθογώνιο τρίγωνο με καμπυλόσχημη υποτείνουσα, συμπληρωματικό προς το κομμάτι που έχει αφαιρεθεί από την άλλη πλευρά του φύλλου. Την υποτείνουσα της πρώτης πλευράς πλαισιώνουν θηλιές από κορδόνι αλλά και συμπαγής κοιλόκυρτος βλαστός με ανάγλυφα ανθάκια. Από τη βάση του μανικιού ξεκινά λογχοειδές μοτίβο από γαϊτάνια με σπείρες στην απόληξη, που φτάνει περίπου ως τους ώμους. Δίπλα από αυτό ξεκινά επικλινής μπορντούρα από σιγμοειδή, συμπλεκόμενα κλαδιά με σπειροειδείς απολήξεις. Από την άνω μπροστινή γωνία του φύλλου ξεκινά αντίστοιχη κατοπτρική μπορντούρα. Παράλληλα με τα γαϊτάνια, το φύλλο των μανικιών περιτρέχει στενή μπορντούρα από επαναλαμβανόμενα σιγμοειδή μοτίβα. Στην πλάτη, τις ραφές καλύπτουν γαϊτάνια πλαισιωμένα από σειρές κορδονιών και σπείρες σε επίκαιρα σημεία.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σπειρομαίανδροι, θηλιές, δίλοβα μοτίβο, λογχοειδές μοτίβο
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
0.400
Πλάτος
0.370
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
χρυσοραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
μέσα 19ου αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
1835-1863
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Στερεά Ελλάδα |
Αττικής
Αθήνα
Υλικά
βαμβάκι
γαϊτάνι χρυσό
κορδόνι χρυσό
κουμπί χρυσό
τσόχα
Τεχνικές
επίρραπτη
υφαντό βιομηχανικό
χρυσοκέντημα,
τερζήδικο
Χρήση
Χρήστης
άντρας
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
μέσα 19ου αι.
Πιθανή χρονολογία χρήσης
1835-1863
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Στερεά Ελλάδα |
Αττικής
Αθήνα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Προκάτοχος
Βασιλιάς Όθωνας
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
1/2/1967
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα