μανικωτό ζακέτο 965/3,δ
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, πίσω όψη
Φέρμελη, πίσω όψη
Λεπτομέρεια τερζήδικου διακόσμου στο μπροστινό άνοιγμα και πλεχτά κουμπιά
Λεπτομέρεια τερζήδικου διακόσμου στο μπροστινό άνοιγμα και πλεχτά κουμπιά
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, μπροστινή όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, μπροστινή όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, πίσω όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, πίσω όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου, φοδράρισμα μανικιού με ριγωτό μεταξωτό ύφασμα
Λεπτομέρεια διακόσμου, φοδράρισμα μανικιού με ριγωτό μεταξωτό ύφασμα
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
965/3,δ
Όνομα αντικειμένου
μανικωτό ζακέτο
Άλλο / Τοπικό όνομα
φέρμελη
Τυπολογία
φορεσιά με φουστανέλα
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Φέρμελη ή μεϊντάνι, ανδρικό, μανικωτό, σκούρο μπλε τσόχινο ζακέτο, εξάρτημα της φορεσιάς του φουστανελά που φορέθηκε αρχικά από τους αρματολούς, τους κλέφτες και του αγωνιστές του 1821, γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, καθιερώθηκε από τον Όθωνα ως αυλική ενδυμασία και στη συνέχεια εξαπλώθηκε ως επίσημη (γιορτινή) ενδυμασία όλων των αγροτικών και ποιμενικών πληθυσμών της χώρας. Η φέρμελη φοριέται μετά το γιλέκι (αμάνικο ζακέτο) και πριν το φερμεδογέδεκο ή φερμελωτό γιλέκι (αμάνικο ζακέτο με μεγάλα κουμπιά). Στη Νάουσα αποκαλείται πισλί και φοριέται από τους Γιανίτσαρους κατά το αποκριάτικο έθιμο "Γιανίτσαροι και Μπούλες". Αποτελείται από ένα ίσιο φύλλο μπροστά και πίσω, ενωμένα με ραφή στους ώμους και τα πλευρά. Φέρει κυκλική λαιμόκοψη με όρθιο γιακά και κατακόρυφο άνοιγμα. Στις ωμοπλάτες, κάθετα
στον κορμό, είναι ραμμένα τα μανίκια, μήκους 70εκ. και φάρδους 16εκ, χωρίς ραφή στην εσωτερική πλευρά του ώμου, στη μασχάλη και κατά μήκος του βραχίονα εσωτερικά, εκτός από περιορισμένη επιφάνεια λίγο πιο κάτω από τον αγκώνα. Στο τελείωμα κάθε μανικιού έχει αφαιρεθεί κομμάτι με ορθή γωνία και καμπύλη πλευρά. Το ζακέτο είναι φοδραρισμένο με γαλάζιο βαμβακερό και γκρενά μεταξοβάμβακο ύφασμα εκτός από τα μανίκια, όπου είναι φοδραρισμένο με μεταξωτό ύφασμα, διακοσμημένο με ενυφασμένες ρίγες σε γήινα χρώματα. Φέρει επίρραπτο κέντημα από σκούρα μπλε μεταξωτά γαϊτάνια και κορδόνια, καμωμένο σύμφωνα με την τερζήδικη τεχνική. Ολόγυρα είναι γαρνιρισμένο με μια σειρά γαϊτάνι και μία κορδόνι. Μάλιστα, στο μπροστινό κατακόρυφο άνοιγμα το γαϊτάνι σχηματίζει ζιγκ - ζαγκ ενώ στο γύρο των μανικιών το κορδόνι σχηματίζει θηλιές. Στο μπροστινό άνοιγμα ακολουθούν, κατακόρυφα επίρραπτα, δεκαοχτώ πλεχτά κουμπιά με κόκκινη χάντρα. Έπειτα, υπάρχουν πολλές κατακόρυφες ευθείες από κορδόνια και γαϊτάνια και τέλος κοιλόκυρτο φυλλοφόρο κλαδί κατάφορτο με ανθάκια. Στην πλευρά του μανικιού με την ορθή γωνία, τα γαϊτάνια σχηματίζουν ορθογώνιο τρίγωνο με καμπυλόσχημη υποτείνουσα, συμπληρωματικό προς το κομμάτι που έχει αφαιρεθεί από την άλλη πλευρά του φύλλου. Την υποτείνουσα της πρώτης πλευράς ακολουθούν θηλιές από κορδόνι, όπου εφαρμόζουν πλεχτά κουμπιά της δεύτερης πλευράς, διατεταγμένα κι αυτά καμπυλόσχημα (κάποια από τα οποία δε σώζονται).
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
0.440
Πλάτος
0.310
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα
-
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Νάουσα
Υλικά
βαμβάκι
γαϊτάνι μεταξωτό
κορδόνι μεταξωτό
κουμπί πλεχτό
μετάξι
μεταξοβάμβακο
τσόχα
χάντρες
Τεχνικές
ενυφασμένη
επίρραπτη
κέντημα, τερζήδικο
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
άντρας
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
19ος αι.
Χρήστης
άντρας
Ηλικία
νέος
Κοινωνική ηλικία
ανύπαντρος
Περίοδος χρήσης
Απόκριες
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
19ος αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα
-
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Νάουσα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
17/4/1953 20/4/1953
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Λαδά-Μινώτου, Μ. κ.ά. 1993, Ελληνικές φορεσιές, Αθήνα, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
Μπάιτσης, Τ. 2001, Γιανίτσαροι και Μπούλες της Νιάουστας, Θεσσαλονίκη, Όμιλος "Γενίτσαροι και Μπούλες".
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 2000, Η ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ού αιώνα, Αθήνα, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος - Καπόν.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα